دیده بان پیشرفت علم، فناوری و نوآوری
22 شهريور 1399 - 14:37

تعدد فراکسیون‌ها تهدید یا فرصت؟

ماهيت فراکسیون اگر تا دیروز «فراکسیون» به جناح یا گروهی درون‌حزبیِ سیاس اطلاق می‌شد که درباره چگونگی اجرای برنامه‌ها و سیاست‌های کلیِ آن حزب در پارلمان فعالیت می‌کرد، امروز دامنه فعالیت این «فراکسیون»‌ها گسترده شده و صرفا به حوزه سیاسی محدود نمی‌شود هرچند مهم‌ترین «فراکسیون»‌ها غالبا سیاسی هستند.
کد خبر : 514302
مجلس-یازدهم-610x400.jpg

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، اگر این نظرِ با مسمای «ادوارد برنشتاین» شاگردِ پیمان‌شکن «کارل مارکس» و «فریدریش انگلس» از بنیانگذاران مکتبِ نگون‌بخت مارکسیسم را بپذیریم که  «پارلمان،میدان مبارزه است» آن‌وقت این سؤال اساسی مطرح می‌شود که مبارزه برای چه؟ آیا هدف مبارزه صرف است؟ آیا هدف مبارزه برای تأمین منافع شخصی و گروهی؟ و یا آیا هدف تأمین منافع ملتی است که به تَن آن‌ها ردای وکالت پوشانده‌اند تا از منافع ریز و درشت‌شان دفاع شود؟ پاسخ به این پرسش در نظامی که «ویژگی بنیادی انقلاب آن نسبت به دیگر نهضت‌های ایران در سده اخیر مکتبی و اسلامی بودن آن است»، زیاد سخت نیست. حتما و باید هدف مبارزه، تأمین مردم باشد.


اما آیا همواره این‌گونه بوده است؟ حتما پاسخ منفی است. دلیل این ادعا هم دهمين دوره مجلس شورای اسلامی است که قاعده «مدیریت اُلیگارشی» در آن موج می‌زد و گروه اندکی از جریان حزبی موسوم به اصلاحات به آن راه یافته بودند که اگر نبود رابطه سببی و نسبی و حزبی آن‌ها، هیچ مزیت دیگری برای وکیل ملت شدن نداشتند. البته استثنا قاعده را نفی نمی‌کند.


محل مبارزه حال اگر بپذیریم که «پارلمان محل مبارزه» و «مبارزه برای تأمین منافع مردم» است این پرسش مطرح می‌شود این مبارزه یا همان تلاش برای احقاق حقوق مردم چگونه انجام می‌شود؟ در نگاه اول این گزاره به ذهن متبادر می‌شود که این «مبارزه برای احقاق حقوق» حتما از مسیر چنگ انداختن به سیمای نظامی جمهوری اسلامی ایران ولو به غلط محقق می‌شود مسیری که برخی مهره‌های فاسد و سوخته جریان حزبی موسوم به اصلاحات برای وجهه‌خریدن و در گوی سیاست باقی‌ماندن از آن بهره‌ها برده و می‌برند.


اما آیا مبارزه با نفس خویش برای جلوگیری از چپاول اموال ملت و دزدی یواشکی و پُرکردن جیب هم‌مسلکان مطرح نیست؟ قطعا است چرا که این نوع مبارزه، قدم اول تأمین عدالت از جمله عدالت اجتماعی است و جامعه امروز ما به شدت به آن نیاز دارد. همان نیازی که جریان اشرافی‌گری و غرب‌زده و مدعیان انقلابی‌گری برای به خطر نیفتادن منافع‌شان از تأمین آن سرباز زدند. مولای‌مان علی (ع) در خطبه ۸۷ نهج‌البلاغه دربخشی از معرفی انسان کامل می‌فرماید: «خود را به عدالت واداشته و آغاز عدالت او، آن‌که هوای نفس را از دل بیرون رانده است.» البته در مطلع همین خطبه   بهترین و محبوب‌ترین بنده نزد خدا را بنده‌ای می‌داند که خدا او را در پیکار با نفس یاری داده است؛ بنابراین داعیه عدالت داشتن در صورتی است که در نبرد با نفس خویش نمره قابل قبولی گرفته باشد و از وسوسه‌های چرب و شیرین دنیا دست بکشد والا کسی که با «معاویه» آش بخورد و پشت سر «علی» نماز بخواند، نه لیاقت پوشیدن ردای نمایندگی دارد و نه باید از چنین شخصی انتظار عدالت داشت.


ماهيت فراکسیون اگر تا دیروز «فراکسیون» به جناح یا گروهی درون‌حزبیِ سیاس اطلاق می‌شد که درباره چگونگی اجرای برنامه‌ها و سیاست‌های کلیِ آن حزب در پارلمان فعالیت می‌کرد، امروز دامنه فعالیت این «فراکسیون»‌ها گسترده شده و صرفا به حوزه سیاسی محدود نمی‌شود هرچند مهم‌ترین «فراکسیون»‌ها غالبا سیاسی هستند.


معمولادر ابتدای گشایش هر دوره از مجلس شورای اسلامی، افراد همفکر و هم لباس یا هم‌صنف دور هم جمع می‌شدند و گروه اول «فراکسیون سیاسی» و گروه دوم «فراکسیون‌های تخصصی» تشکیل می‌دهند که تعداد آن‌ها هم از یک حدی بیشتر تجازو نمی‌کرد از قبیل: فراکسیون سیاسی اکثریت و اقلیت، فراکسیون روحانیت (همه نمایندگان روحانی)، فراکسیون زنان (همه نمایندگان زن)  فراکسیون فرهنگیان، فراکسیون ورزش و…. اما در برخی ادوار مجلس شورای اسلامی به دليل نبود برنامه‌ای منسجم و احتمالا برنامه‌ای دقیق برای آینده، فراکسیون‌های زیادی با اعضای کم تشکیل می‌شود به طوری که بعضا یک نماینده همزمان در چندین فراکسیون تخصصی مجلس عضو می‌شود. قاعدتا در چنین وضعی، هدف تشکیل فراکسیون صرف و احتمالا استفاده از عنوان عضویت آن است والا خروجی قابل قبولی نخواهد داشت.


داستان یازدهم


مجلس یازدهم هم ظاهرا از آن جمله ادواری است که تعدد فراکسیون‌ها در آن مشهود است چرا که تشکیل فراکسیون از قاعده خاصی پیروی نمی‌کند و از آنجایی که به لحاظ حقوقی جایگاهی در پارلمان ندارد قانون «آيین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» درباره آن سکوت کرده است. هدف از تشکیل فراکسیون، دورهم جمع شدن جمعی از نمایندگان متخصص در یک رشته است تا درباره موضوع مهم جامعه به صورت تخصصی نظر بدهند.احتمالا این سؤال مطرح شود وقتی مجلس دارای ۱۳ کمیسیون تخصصی و حدود ۶ کمیسیون خاص است پس چه نیازی به تشکیل فراکسیون است؟!


در وهله اول شاید این سؤال بجا باشد چرا که وظیفه اصلی نهاد تقنینی کشور بر عهده کمیسیون‌هاست از قبیل: «بررسی‌طرح‌ها و لوایح ارجاعی و گزارش‌آن به مجلس»، «بررسی و تصویب آزمایشی طرح‌ها و لوایح و همچنین تصویب دائمی اساسنامه سازمان‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت طبق اصل ۸۵ قانون اساسی»، «رسیدگی به درخواست‌های تحقیق و تفحص»، «رسیدگی به سؤال نمایندگان از رئیس‌جمهور و وزیران»، «بررسی موارد ارجاعی از لوایح برنامه توسعه و بودجه سالانه و گزارش آن به کمیسیون تلفیق»، «کسب اطلاع از کم و کیف اداره امور کشور، دریافت و بررسی گزارش‌های عملکردی و نظارتی از اجرای قوانین مربوط به دستگاه‌های ذی‌ربط» و «تهیه گزارش موردی و سالانه در خصوص امور اجرايی دستگاه‌ها و نحوه اجرای قوانین به خصوص قانون برنامه توسعه و بودجه سالانه و ارائه نکات مثبت، منفی و پیشنهاد نحوه اصلاح آن و تقدیم گزارش به مجلس جهت قرائت.»اما فراکسیون‌ها برای تسهیل و کمک به انجام همین وظایف تشکیل می‌شوند و بیشتر سعی می‌کنند در حین رأی‌گیری درباره موضوعی از قدرت بسیج‌شوندگی برای تصویب آن موضوع استفاده کنند.


دنیای اسامی


برخی از فراکسیون‌های مجلس یازدهم عبارتند از: «انقلاب»، «گام دوم انقلاب»، «روحانیت»، «زنان»، «فرهنگیان»، «ورزش»، «کارگری»، «محیط زیست»، «ایثارگران»، «شاهد»، «رسانه و فضای مجازی»، «شهید عبدالحمید دیالمه»، «حقوقی»، «حقوق بشر و حقوق شهروندی»، «مقابله با آسیب‌های اجتماعی»، «مناطق محروم و کمتر توسعه یافته»  «محرومیت زدایی و گروه‌های جهادی»، «اقتصاد و توسعه دریامحور»، «سازمان‌های مردم نهاد»، «حمل و نقل»، «توسعه صادرات»، «حمایت از صنعت و صنعتگران»، «پیشرفت و رفع موانع کسب و کار»، «توسعه پایدار و تأمین مالی»، «اصناف»، «مدیريت شهری»، «کارآفرینان»، «صنعت و صنعتگران»، «محیط زیست»، «اقتصاد دانش بنیان»، «قرآن و عترت و نماز»، «مهدویت»، «مناطق آزاد صنعتی و تجاری»، «تسهیل تجارت داخلی و خارجی»، «توسعه صنایع تکمیلی و تبدیلی کشاورزی»، «امور عشایری»، «تشکل‌های فنی و مهندسی»، «گردشگری و میراث فرهنگی»، «راهبردی»، «دیپلماسی بین المللی و منافع ملی»، «دفاع و اقتدار ملی»، «اقدام پیشگیرانه علیه تهدیدات آمریکا»، «حمایت از مقاومت و آزادسازی قدس شریف»، «توسعه روابط کشور‌های عضو اکو»، «فراکسیون دانشگاه آزاد مجلس» و ….


بازهم درخواستعلی کریمی‌فیروزجایی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی اواسط شهریور به خانه ملتگفته بود كه در خواست‌های زیادی برای تأسیس فراکسیون به هیئت رئیسه واصل شده که توانستیم تعدادی از آن‌ها را  ادغام کنیم. از ۱۲۰ تقاضا تاکنون ۵۰ فراکسیون موفق به اخذ تأییدیه از هیئت رئیسه مجلس شدند و بقیه در حال مذاکره هستیم تا آن‌ها را قانع کنیم به دلیل همپوشانی یا تداخل کار با کمیسیون‌ها از تشکیل فراکسیون جدید خودداری کنند.


بر اساس محدودیت‌های اعمال شده هر نماینده اجازه عضو در بیش از پنج فراکسیون ندارد و فراکسیون جدیدی در مجلس تشکیل نخواهد شد.


تهدید یا فرصت


به هر روی تعدد فراکسیون‌های مجلس شورای اسلامی می‌تواند یک تهدید بالقوه یا فرصت بالفعل باشد و باید مانع از آن شد که این تعدد منجر به جزیزه‌ای عمل کردن نمایندگان مجلس شود و اگر برنامه‌ای منسجم وجود داشته باشد می‌توان از ظرفیت همین فراکسیون‌ها برای حل مشکلات استفاده کرد؛ البته اگر برنامه‌ای باشد!


منبع: روزنامه رسالت


انتهای پیام/


انتهای پیام/

ارسال نظر
هلدینگ شایسته