در گفتوگو با آنا بررسی شد؛
آنا بررسی می‌کند؛
نکاح موقت در قانون چه جایگاهی دارد؟/ تفاوت‌های ازدواج موقت و دائم
یکی از مهم‌ترین موضوعات اجتماعی که همیشه در سطح جامعه ما در رابطه با آن نظرات مختلفی وجود داشته و دارد بحث ازدواج موقت یا نکاح منقطع و یا به‌اصطلاح عرف جامعه ما بحث صیغه است که موافقان و مخالفان زیادی را گرد خود جمع کرده است.
به گزارش خبرنگار حوزه حقوقی و قضائی گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، یکی از مهم‌ترین موضوعات اجتماعی که همیشه در سطح جامعه ما در رابطه با آن نظرات مختلفی وجود داشته و دارد بحث ازدواج موقت یا نکاح منقطع و یا به‌اصطلاح عرف جامعه ما بحث صیغه که موافقان و مخالفان زیادی را گرد خود جمع کرده است.
این موافقان و مخالفان هرکدام نظری را در خصوص نکاح موقت بیان می‌کنند، اما صرف‌نظر از این نظرات به‌هرحال نکاح موقت در قانون، عرف و شرع ما پذیرفته شده است.
امیرحسین صفدری، پژوهشگر و محقق علم حقوق در گفتگو با خبرنگار حوزه حقوقی و قضائی گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، در خصوص نکاح موقت گفت: متأسفانه اکثر مردم در جامعه ما نسبت به نکاح موقت دیدگاه‌های مثبتی ندارند و این نوع نکاح را صرفاً برای ارضای نیاز جنسی مفید می‌دانند که این یک نگاه منفی و ابزاری است و باید اصلاح‌شده و دیدگاه‌ها نسبت به نکاح موقت تغییر کند در غیر این صورت نکاح موقت باب بی‌بندوباری را در جامعه باز می‌کند؛ چراکه افراد دارای همسر برای تنوع‌طلبی به سمت نکاح موقت آمده و این عمل باعث از بین رفتن استحکام خانواده‌ها شده و به‌تبع آن جامعه ما نابود می‌شود.
شرایط نکاح موقت در قانون
وی با اشاره به ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی در تشریح نکاح موقت گفت: نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع‌شده باشد. به زبان ساده‌تر یعنی نکاح موقت یا همان صیغه زمانی رخ می‌دهد که ازدواج زن و مرد دارای مدت معین و مهریه مشخص باشد.
این محقق علم حقوق تأکید کرد: نکته مهم این است که اگر در نکاح منقطع مهریه و مدت معینی برای نکاح تعیین نشود، نکاح از اساس باطل است و آن ارتباط رابطه نامشروع تلقی می‌گردد. البته که باید گفت در نکاح موقت مدت می‌تواند از چند دقیقه تا چند سال باشد و در این خصوص هیچ محدودیتی وجود ندارد.
در نکاح موقت زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند
صفدری ادامه داد: مبحث مهمی که در خصوص نکاح موقت موردبحث قرار می‌گیرد بحث وضعیت ارث و مهریه زن در ازدواج موقت نسبت به ازدواج دائم است. در این خصوص مطابق با نظر فقه اسلامی و قوانین موجود در کشور ما در ازدواج موقت ارث برای زن و مرد هیچ راهی ندارد، به‌عبارت‌دیگر زن و مرد در نکاح موقت از یکدیگر ارث نمی‌برند؛ اما اگر نکاح موقت منجر به تولد طفلی شود آن طفل از پدر و مادر خود ارث می‌برد.
وی تشریح کرد: در خصوص ارث در نکاح موقت اختلاف‌نظر زیادی وجود دارد و در ماده 940 قانون مدنی به‌صورت ضمنی به این مسئله اشاره شده است که زوجین که زوجیت آن‌ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می‌برند.
مسئله مهریه در نکاح موقت
این پژوهشگر مسائل حقوقی ادامه داد : در خصوص بحث مهریه برای زن در نکاح موقت با مهریه در نکاح دائم یک تفاوت مهم وجود دارد، به‌طوری‌که در نکاح موقت حتماً باید مهریه ضمن عقد نکاح موقت مشخص و معین باشد و عدم تعیین مهریه در نکاح موقت موجب بطلان عقد نکاح موقت است و این مسئله در ماده 1095 قانون مدنی بیان شده است، اما در نکاح دائم اگر مهریه در حین عقد مشخص نباشد هیچ خللی در عقد نکاح دائم ایجاد نمی‌کند بلکه زوجه می‌تواند پس از عقد نکاح دائم مهریه را مشخص کند اما این امکان در عقد موقت وجود ندارد.
وی با اشاره به ماده ۱۰۹۶ قانون مدنی گفت: بحث مهریه در نکاح موقت به‌اندازه‌ای اهمیت دارد که در این نکاح موت زن دراثنای مدت موجب سقوط مهر نمی‌شود و همچنین است اگر شوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند. در ماده ۱۰۹۷ تصریح‌شده است که در نکاح منقطع هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهر را بدهد.
این محقق علم حقوق یادآور شد: اگر شرایط موجود در عقد نکاح دائم و موقت رعایت نشود برابر ماده 1098 قانون مدنی درصورتی‌که عقد نکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر می‌تواند آن را استرداد نماید.
وی ادامه داد: بحث دیگر در نکاح موقت در خصوص زن و مرد بحث نفقه و تمکین است، به‌طوری‌که در نکاح موقت برخلاف ازدواج دائم نفقه‌ای بر عهده شوهر نیست و از این باب زن نمی‌تواند شوهر را ملزم به پرداخت نفقه کند، مگر اینکه طبق توافق طرفین یا شروط ضمن عقد نکاح موقت نفقه بر عهده مرد قرارگرفته باشد.
صفدری توضیح داد: در خصوص تمکین زن در نکاح موقت باید گفت زن موظف به تمکین به شکلی که در ازدواج دائم مطرح است نیست، یعنی به زبان ساده زن در ازدواج موقت برای خروج از خانه یا کار کردن و... نیاز به اذن شوهر ندارد، البته که بهتر است ضمن عقد نکاح موقت نسبت به این مسائل بین زن و مرد توافق صورت گیرد که در آینده مشکلی برای زوجین پیش نیاید.
حضانت فرزندان در نکاح موقت به چه شکلی است؟
این کارشناس حقوق افزود: در خصوص بحث حضانت در نکاح دائم با نکاح موقت تفاوتی خاصی وجود ندارد و مطابق با ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند، مادر تا سن هفت‌سالگی اولویت دارد و پس‌ازآن با پدر است.
وی افزود: در تبصره این ماده‌قانونی هم آمده است که بعد از هفت‌سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه است. نکته مهمی که باید گفت این است که کودکان متولدشده در نکاح موقت هیچ تفاوتی با کودکان متولدشده از نکاح دائم به لحاظ احکام حقوقی و شرعی باهم ندارند و کاملاً حقوق یکسانی دارند.
تشریفات طلاق در نکاح موقت وجود ندارد
صفدری گفت: نکته قابل‌توجه و مهم در خصوص تفاوت نکاح دائم با نکاح موقت این است که ما در نکاح موقت چیزی به نام طلاق نداریم و برای جدا شدن زن از مرد در نکاح موقت هیچ نیازی به رعایت تشریفات خاص طلاق در نکاح دائم وجود ندارد، بلکه در نکاح موقت به‌صرف تمام شدن مدت یا بخشش (بذل) مدت از طرف مرد نکاح موقت به پایان می‌رسد، البته که در نکاح موقت در صورت نزدیکی، زن باید عده را نگه دارد که مطابق با قانون عده آن دو طهر است.
وی تأکید کرد: باید این نکته مهم را هم گفت که زن حقی برای پایان دادن به مدت نکاح موقت ندارد و این حق مخصوص مرد است، مگر اینکه زن در ضمن عقد نکاح موقت وکالت در بذل مدت را از مرد دریافت کرده باشد در این صورت زن می‌تواند بقیه مدت را در نکاح موقت بذل کند، بنابراین زنان باید با آگاهی کامل از حقوق خود در خصوص نکاح موقت اقدام به نکاح موقت کنند و در این خصوص حقوق خود را بدانند تا در آینده به مشکل برنخورند.
ثبت نکاح موقت در دفاتر ازدواج و طلاق الزامی نیست
این کارشناس حقوق تصریح کرد: در دفاتر ازدواج و طلاق الزامی نیست جز در چند مورد خاص که در ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده به‌صراحت بیان شده است که نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در موارد زیر الزامی است: باردارشدن زوجه، توافق طرفین، شرط ضمن عقد. البته بنده به‌عنوان یک پژوهشگر و محقق در علم حقوق پیشنهاد می‌کنم برای حمایت از حقوق زنان در جامعه بهتر است که مجلس شورای اسلامی با اصلاح ماده 21 قانون حمایت خانواده ثبت نکاح موقت را در همه صورت الزامی کند تا از سوءاستفاده‌های احتمالی نسبت به بانوان در جامعه جلوگیری شود، چراکه عدم ثبت نکاح موقت مشکلات زیادی را برای زنان ایجاد می‌کند و نمونه بارز آن در بحث بارداری زنان و انتساب طفل به پدر است.
با توجه به مواد قانونی در موضوع نکاح موقت می‌توان نتیجه گرفت برخلاف آنچه در افواه عمومی رایج است قانون‌گذار نگاه ویژه‌ای به موضوع این نکاح داشته و می‌توان از این ظرفیت قانونی به نحو مطلوبی در جامعه استفاده کرد.
انتهای پیام/4145/پ
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
