حضور کمرنگ زنان در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات/ چرا زنان کمتر به سراغ رشته‌های STEM می‌روند؟

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، ماه گذشته آکادمی علوم استرالیا در گزارشی اعلام کرد که همه‌گیری کووید-19 تأثیر منفی بسزایی روی زنان فعال در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات می‌گذارد. بر اساس این گزارش، پیش از شیوع کرونا 7 هزار و 500 زن در حوزه‌های تحقیقاتی STEM یا علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات فعالیت داشتند، در حالی تعداد مردان فعال در این رشته‌ها 18 هزار و 400 نفر بوده است.

به نظر می‌رسد همه‌گیری کرونا نابرابری جنسیتی در حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات را بیشتر خواهد کرد. زنان در این رشته‌ها همواره به عنوان نیروی کار رده دوم در نظر گرفته می‌شوند، کمتر در جایگاه‌های شغلی مدیریتی و ارشد قرار می‌گیرند و امنیت شغلی کمتری دارند. بنابراین در شرایط فعلی استرالیا، زنان فعال در حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات بیشتر از مردان در خطر از دست دادن شغل خود هستند. این امر می‌تواند برابری‎های جنسیتی را که طی سال‌های اخیر در این کشور ایجاد شده است، از بین ببرد.

یافته‌های آماری حاکی از آن است که زنان کمتر از مردان در رشته‌های علوم و ریاضیات تحصیل می‌کنند. در استرالیا تنها 35 درصد از مدارک دانشگاهی در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات متعلق به زنان است. این آمار طی پنج سال گذشته ثابت بوده است.

نتایج مطالعات در دهه 1990 میلادی نشان می‌دهد که عدم علاقه زنان به تحصیل در رشته‌های علوم و ریاضیات به این دلیل است که عملکرد آنها به خوبی مردان نیست؛ اما تحقیقات جدید حاکی از آن است که نمرات زنان در علوم و ریاضی هم‌تراز و حتی بالاتر از مردان است.

چرا زنان کمتر به سراغ حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات می‌روند؟

بر اساس یافته‌های مطالعات آکادمی علوم استرالیا، در حالی که عملکرد زنان در علوم و ریاضیات هم‌تراز و حتی بالاتر از مردان است اما عملکرد زنان در رشته‌های انسانی به طور قابل‌توجهی بهتر از مردان است و شاید به همین دلیل زنان کمتر از مردان به سراغ فعالیت در حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات می‌روند.

عملکرد برابر دختران و پسران در علوم و ریاضیات

آکادمی علوم استرالیا به دنبال شناسایی شکاف جنسیتی در نحوه آموزش علوم و ریاضیات در مدارس بود تا دلیل نابرابری تقاضاهای تحصیلی زنان و مردان در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در مقطع دانشگاه را پیدا کند. بررسی نمرات بیش از 70 هزار دانش‌آموز طی 10 سال نشان داد که نمرات دختران در ریاضی و علوم چهار درصد از پسران بالاتر است.

با این حال نمرات دختران در دروس انسانی 13 درصد بالاتر از پسران است. همچنین احتمال انتخاب تخصص مرتبط با حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در سال‌های آخر دبیرستان در دختران 34 درصد کمتر از پسران است. بر اساس جدیدترین گزارش برنامه ارزیابی دانشجویان بین‌المللی، عملکرد دختران در استرالیا در علوم و ریاضی هم‌تراز پسران است اما عملکرد دختران در قرائت بسیار بالاتر از پسران است.

تفاوت عملکرد دختران و پسران در قرائت 6 درصد در استرالیا و 9 درصد در یونان است، با این حال تفاوت چندانی میان عملکرد دختران  و پسران در علوم و ریاضی در این دو کشور وجود ندارد.

برتری در حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات به چه معناست؟

نتایج بررسی‌های آکادمی علوم استرالیا نشان می‌دهد که دانش‌آموزان با مقایسه نقاط قوت و ضعف خود در دروس مختلف و مقایسه عملکرد خود و همکلاسی‌هایشان تصمیم می‌گیرند که چه رشته‌ای را به صورت تخصصی ادامه دهند.

اگر نمره دانش‌آموز در علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات بالاتر از قرائت و نوشتن باشد، به معنای برتری فرد در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات است. اگر برتری این فرد بالاتر از همکلاسی‌هایش باشد، به معنای برتری در سطح آکادمیک است.

مقایسه نمرات دانش‌آموزان در حوزه‌های انسانی و علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات نشان می‌دهد که عملکرد پسران در علوم و ریاضی بهتر از دروس انسانی است و به همین دلیل در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات برتری دارند. این در حالی است که تفاوت عملکرد دختران در علوم و ریاضی با دروس انسانی نامحسوس است. به همین دلیل مزیت دختران در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در مقایسه با پسران کمتر است.

بررسی‌های بیشتر نشان داد که دانش‌آموزان برای انتخاب رشته تخصصی در سال آخر دبیرستان  بیشتر به مقایسه عملکرد خود با همکلاسی‌هایشان اتکا می‌کنند. به عبارت دیگر اگر عملکرد دانش‌آموز و همکلاسی‌هایش در حوزه علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات مشابه باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که فرد در این حوزه‌ها تخصص پیدا کند.

چگونه شکاف جنسیتی در حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات  را برطرف کنیم؟

این امر می‌تواند دلیل شکاف جنسیتی 12 درصدی در حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات را در استرالیا توضیح دهید. نتایج تحقیقات آکادمی علوم استرالیا نشان می‌دهد که دختران بیشتر تحت تأثیر موفقیت همتایان خود قرار می‌گیرند، در حالی که پسران اهمیتی به این موضوع نمی‌دهند. دختران در هنگام تصمیم‌گیری برای آینده بیشتر تحت تأثیر نمرات منفی، به‌خصوص در حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات قرار می‌گیرند.

بر اساس یافته‌های علمی، معلمان نقش بسیار مهمی در شناسایی و تشویق نقاط قوت و ایجاد حس استقلال در دانش‌آموزان دارند. کلیشه‌های جنسیتی معلمان در خصوص عدم توانایی زنان در حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات تأثیر منفی بر دیدگاه دختران از خود و عملکردشان دارد. بنابراین برای حل مشکل شکاف جنسیتی، معلمان باید اعتماد به نفس دختران در علوم و ریاضی را تقویت کنند تا حضور زنان بیشتری در حوزه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات پررنگ‌تر شود.

انتهای پیام/4021/پ