برخی اساتید می‌گویند حضور در انجمن‌ها اتلاف وقت است!/ بودجه انجمن‌های علمی در معاونت فرهنگی گم می‌شود

به گزارش خبرنگار حوزه تشکل‌های دانشگاهی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا،‌ تولید علم یکی از مسائل مهم و راهبردی برای کشور محسوب می‌شود که عصاره آن می‌تواند از دلِ دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و تحقیقاتی بیرون بیاید؛ یکی از تشکل‌هایی که می‌تواند به موضوع تولید علم ورود جدی پیدا کند، انجمن‌های علمی دانشجویی است که فعالیت آن‌ها کمتر رسانه‌ای می‌شود.
با توجه به اهمیت نقش دانشجویان در توسعه علم و فناوری کشور و توجه کافی نکردن نهادهای متولی در پیشگیری از پرداخت سطحی به ترویج و توسعه علم در جایگاه حقیقی آن، خبرگزاری آنا را بر آن داشت تا در راستای سیاست ذاتی خود در سلسله گفتگوهایی پای صحبت اساتید، نخبگان و دانشجویان بنشیند و با ارائه راهکارهایی به مسائل و چالش‌های انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها بپردازد.
در این گفتگو میزبان نازنین احمدی، دبیر کمیسیون شورای مناطق سازمان علمی دانشجویی مهندسی برق کشور و دبیر سابق انجمن علمی دانشجویان رشته مهندسی برق دانشگاه تربیت مدرس هستیم که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.

بیشتر بخوانید:

وزارت علوم در زمینه افزایش اختیارات انجمن‌های علمی کار مثبتی انجام نداده است/ انجمن‌ علمی؛ شکوفاکننده استعداد دانشجو 

آنا: چالش‌های انجمن‌های علمی دانشجویی چیست؟
احمدی: مهم‌ترین چالشی که انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها با آن مواجه هستند، حمایت نکردن اساتید از این انجمن‌هاست؛ دانشگاه محیطی برای تولید علم بوده و انجمن‌های علمی به واسطه همین هدف تشکیل شده‌اند تا اعضای آن‌ خلأهای موجود ساختاری دانشگاه را پیدا کنند و برای آن راه حل بیندیشند. همچنین در انجمن‌ها باید آموزش‌هایی به دانشجویان داده شود که زمینه ورود دانشجو به صنعت را تسهیل کند.

مدیریت فرهنگی دانشگاه‌ها حمایت آنچنانی از انجمن‌های علمی نمی‌کنند
مدیریت فرهنگی دانشگاه‌ها حمایت آنچنانی از انجمن‌های علمی نمی‌کنند در حالی که باید از رویدادها و برنامه‌های دانشجویان و انجمن‌های علمی استقبال کرده و به آنان کمک کنند. قبلاً شاید مقداری بودجه مالی به انجمن‌ها تخصیص پیدا می‌کرد، اما الان هیچ حمایتی صورت نمی‌گیرد و شفافیت مالی وجود ندارد و معلوم نیست بودجه‌ای که برای فعالیت‌های فرهنگی و انجمن‌های علمی تخصیص داده شده است، کجا صرف می‌شود.
برخی اساتید می‌گویند حضور در انجمن‌ها تلف کردن وقت دانشجو هاست!
هر برنامه‌‌ انجمن‌ علمی را که به مسئولان مربوطه برای کمک کردن ارائه می‌دادیم، می‌گفتند بودجه نداریم و وزارت علوم بودجه نداده است و بدهی داریم؛ همچنین یکی از دیگر چالش‌ها این است که برخی اساتید دانشگاه مانعِ فعالیت‌های علمی دانشجویان می‌شوند. در واقع فکر می‌کنند که تلف کردن وقت است و دانشجو فقط باید پای درس خود بنشیند و انرژی بگذارد.
اساتید دانشگاه به ما که دانشجوی تحصیلات تکمیلی بودیم، می‌گفتند که وقت خود را روی پروژه و پایان‌نامه بگذارید و زمانتان را در انجمن‌های علمی هدر ندهید! این موضوع چالش بزرگی است که اعضای انجمن‌ها با اساتید دارند.
آنا: آیا فعالیت انجمن‌های علمی دیده می‌شود؟
احمدی: خیر، اقداماتی که توسط اعضای انجمن‌های علمی دانشجویی صورت می‌گیرد، دیده نمی‌شود و به رسانه‌ای راه پیدا نمی‌کند. کلی از کارهای دانشجویان در انجمن‌ها بازتاب پیدا نمی‌کند و صرفاً جشنواره ملی حرکت که دانشجویان می‌توانند آثار خود را بفرستند و پس از ارزیابی جوایز بگیرند، رسانه‌ای می‌شود؛ بسیاری از افراد جامعه اطلاعی از فعالیت‌های انجمن‌های علمی دانشجویی ندارند و نمی‌دانند که این مجموعه‌ها در عرصه‌های مختلف می‌توانند مثمر ثمر باشند.

احمدی: بله همینطور است، فکر می‌کنم که این رفتارها به دلیل عدم شفافیت مالی است‌، در واقع بودجه انجمن‌های علمی به معاونت فرهنگی دانشگاه‌ها داده می‌شود اما اصلاً هزینه‌ای برای انجمن‌ها نمی‌شود و باید پرسید که آن بودجه کجا هزینه شده است؟!

بودجه اختصاص یافته به انجمن‌های علمی در معاونت فرهنگی، کجا هزینه می‌شود؟!
آنا: یکی از علت‌های رسانه‌ای نشدن فعالیت‌های انجمن‌های علمی، همکاری نکردن برخی مسئولان دانشگاه‌هاست. ما با برخی از مسئولان دانشگاه‌های دولتی که تماس می‌گیریم یا درخواست مکتوب می‌دهیم تا شماره دبیران انجمن‌های علمی را جهت گرفتن مصاحبه در اختیار ما قرار دهند، با پاسخ مثبتی روبرو نمی‌شویم! همچنین برخوردهای مناسبی توسط مسئولان صورت نمی‌گیرد و ما مثلا با یک دبیر انجمن علمی که مصاحبه می‌گیریم، فردای آن روز معاون فرهنگی دانشگاه زنگ می‌زند که دبیران ممنوع‌المصاحبه هستند و باید از ما اجازه بگیرند!

احمدی: بله همینطور است، فکر می‌کنم که این رفتارها به دلیل عدم شفافیت مالی است‌، در واقع بودجه انجمن‌های علمی به معاونت فرهنگی دانشگاه‌ها داده می‌شود اما اصلاً هزینه‌ای برای انجمن‌ها نمی‌شود و باید پرسید که آن بودجه کجا هزینه شده است؟!

طبق قانون ردیف بودجه‌ای برای انجمن‌های علمی دیده شده البته ممکن است در همه دانشگا‌ه‌ها نباشد ولی در برخی از دانشگاه‌ها بودجه برای انجمن‌‌های علمی در نظر گرفته شده است اما برخی مسئولان مربوطه برای اینکه بودجه را در مسیر خود هزینه نکنند، در قالب دیگری خرج می‌کنند و هیچ حمایتی هم از انجمن‌های علمی نمی‌کنند.
آنا: آیا ردیف‌ بودجه انجمن‌های علمی در همه دانشگاه‌ها یکسان است؟
احمدی: فکر نمی‌کنم یکسان باشد ولی برحسب فعالیت‌های فرهنگی داده نمی‌شود؛ این طور نیست که اگر دانشگاهی فعالیت‌های فرهنگی بسیاری انجام می‌دهد، بنابراین بودجه‌ آن بیشتر از دانشگاهی باشد که فعالیت فرهنگی کمی دارد، به‌ نظر می‌رسد که نظارت در این زمینه کم است.
انجمن‌های علمی زیر نظر معاونت پژوهشی باشند نه فرهنگی
آنا: با توجه به اینکه انجمن‌های علمی ذیل معاونت‌های فرهنگی هستند، این موضوع تناقضی با ماهیت علمی بودن انجمن‌ها ندارد؟ شاید بهتر باشد معاونت پژوهشی که در دانشگاه ایجاد شده در رأس این کار باشد. کار فرهنگی در جای خودش خیلی ارزشمند و مفید است و باید انجام شود ولی اینکه یک کار علمی بخواهد در قالب دیگری دیده شود، آن مدیر شاید نگاه علمی ندارد.
احمدی: کارهای انجمن‌های علمی بسیار گسترده است و باید معاونت پژوهشی که متولی علم و پژوهش در دانشگاه‌هاست، هدایت انجمن‌های علمی را برعهده بگیرد نه اینکه معاونت فرهنگی به امور این انجمن‌ها بپردازد؛ برنامه‌هایی که مربوط به معاونت فرهنگی است، نهاد فرهنگی باید نظارت آن را برعهده بگیرد و آن فعالیت‌هایی که مربوط به علم و پژوهش است، معاونت پژوهش دانشگاه عهده‌دار مسئولیت آن‌ها شود.
در برخی دانشگاه‌ها، انجمن‌های علمی زیرمجموعه معاونت فرهنگی هستند و در برخی دانشگاه‌های دیگر این انجمن‌ها در ذیل معاونت پژوهشی تعریف و حمایت می‌شوند.
آنا: انجمن‌های علمی دانشجویی چقدر می‌تواند به حرکت تولید علم کشور کمک کند و مؤثر باشد؟
احمدی: بنده بر اساس تجربه شخصی می‌گویم که اقدامات انجمن‌های علمی در پیشرفت علمی کشور بسیار تأثیرگذار است، چراکه نیازمندی‌های صنعت در قالب دروس دانشگاهی به دانشجویان آموزش داده نمی‌شود که وارد بازار کار شوند یا در صنعت فعالیت کنند اما انجمن علمی می‌تواند در این موضوع بسیار تأثیرگذار باشد.
انجمن علمی مهندسی برق، کارگاه‌های بسیار مفیدی برگزار می‌کند که دانشجویان می‌توانند استفاده کنند و در واقع همان گواهی‌ای که در آن کارگاه داده می‌شود، می‌تواند جزء رزومه‌ آنان لحاظ شود که اگر خواستند در مجموعه‌ای استخدام شوند بگویند ما فلان دوره را گذرانده‌ایم و با مباحث آن آشنایی داریم.
ظرفیت بالای انجمن‌های علمی برای تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت
آشنایی با علوم، از طریق دروس تدریس شده دانشگاهی محقق نمی‌شود اما در انجمن‌های علمی ظرفیت بالایی وجود دارد که ارتباط دانشگاه با صنعت را تقویت می‌کند؛ دروس دانشگاهی تئوری است و حتی در رشته‌ای مانند مهندسی نرم افزار، برنامه‌نویسی به صورت کافی و جامع یاد داده نمی‌شود و دانشجویان از کلاس‌هایی که خارج از دانشگاه با هزینه بالا برگزار می‌شود، استفاده می‌کنند.

این درحالی است که اگر همین کلاس‌ها با افراد متخصص‌تر، مطمئن‌تر و شناخته‌شده‌تر در همان دانشگاه با تدریس دانشجویان دکتری یا اساتید دانشگاهی‌ِ فعال در صنعت توسط انجمن‌های علمی برگزار شود، دانشجو هزینه پایین‌تری پرداخت می‌کند و به‌راحتی می‌تواند از کلاس علمی بهره ببرد.
ارائه طرح جدید اردوهای علمی-جهادی
همچنین انجمن‌های علمی کارهای دیگری نیز می‌توانند انجام دهند، مثلاً ما طرح جدیدی در اتحادیه انجمن‌های علمی مهندسی برق کشور پایه‌ریزی کرده و با نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نیز هماهنگی‌های لازم را انجام دادیم که اردوهای علمی-جهادی برگزار شود.
در این اردوها، دانشجویان درس‌خوان و نخبه طبق نیازمندی‌های دانشگاه‌ها تقسیم می‌شوند و به دانشجویان آن مراکز آموزش عالی، کمک علمی می‌کنند‌؛ در بعضی از دانشگاه‌های کشور اساتیدی وجود دارند که رشته تخصصی خود را تدریس نمی‌کنند، در درسی که تسلط کافی ندارند، به آموزش دانشجویان می‌پردازند و دانشجو مفاهیم درسی را به خوبی متوجه نمی‌شود؛ بنابراین نیاز است که گروه‌های علمی-جهادی به دانشجویان آن دانشگاه‌ها در زمینه تفهیم مطالب درسی کمک کنند‌.
راه تقویت انجمن‌های علمی تخصیص بودجه مناسب به آن‌هاست
آنا: چه راهکاری برای تقویت انجمن‌های علمی وجود دارد؟
احمدی: انجمن‌های علمی باید جایگاه مشخصی در دانشگاه‌ها داشته باشند که در حال حاضر چنین جایگاهی ندارد و انجمن‌ها را یک تشکل داوطلبانه می‌دانند؛ در برخی دانشگاه‌ها انجمن علمی در یک رشته‌ وجود دارد، اما در دانشگاه‌های دیگر در آن رشته چنین انجمنی وجود ندارد و برای کسی هم مهم نیست که انجمن علمی وجود نداشته باشد.
باید جایگاه انجمن‌های علمی مشخص باشد و تخصیص بودجه درستی داشته باشند. اگر مسئولان هر دانشگاه بگویند که بودجه خوبی به فعالیت‌های فرهنگی و انجمن‌های علمی اختصاص می‌دهیم و با توجه به اینکه مثلا در این دانشگاه ۱۰ انجمن علمی فعال وجود دارد، ماهانه فلان مبلغ می‌توانیم برای شما تأمین هزینه کنیم و دانشجویان بیایند دوره برگزار کنند، موجب می‌شود که قشر دانشجو فعالیت‌های انجمن علمی خود را با انگیزه انجام دهد.
اما در حال حاضر از انجمن‌ها حمایت نمی‌شود، برخی مسئولان حتی پیگیری نمی‌کنند شما که انجمن علمی تشکیل داده‌اید چرا هیچ کاری در این انجمن انجام نمی‌دهید. وقتی که ساختار انجمن‌های علمی مشکل و ضعف دارد و مسئولان مربوطه حمایت نمی‌کنند، نباید خرده بگیرند که شما چرا هیچ فعالیتی ندارید. بنابراین امیدواریم که در زمینه انجمن‌های علمی شاهد تحول جدی و اساسی باشیم.

* گفتگو از علیرضا محمدی
انتهای پیام/۴۱۱۸/پ