تاریخچه و نقشه جامع شهر زاهدان در ویکی آنا

به گزارش خبرنگار حوزه سفر و گرشگری گروه اجتماعی خبرگزاری آنا, زاهِدانْ یکی از کلان‌شهرهای ایران و مرکز استان سیستان و بلوچستان است. این شهر در منطقهٔ بلوچستان قرار دارد. نام پیشین شهر «دزآب» بوده که در زمان رضا شاه به «زاهدان» تغییر یافته‌است. زاهدان از سمت شمال به شهرستان زابل و، از سمت جنوب به شهرستان خاش، از سمت شرق به کشورهای افغانستان و پاکستان و از سمت غرب به شهرستان فهرج منتهی می‌شود. آب و هوای زاهدان در بیشتر روزهای سال گرم و خشک است. شب‌های تابستان آب و هوای این شهر رو به سردی می‌گراید. آب آشامیدنی زاهدان لوله‌کشی آب شیرین است و از طریق انتقال آب از شهرستان زابل تأمین می‌گردد. زاهدان به جهت مرزی بودن، از موقعیت استراتژیک جغرافیایی و تجاری و نظامی و شرایط خاص برخوردار است؛ به گونه‌ای که از یک‌سو راه‌آهن پاکستان که از مرز میرجاوه وارد ایران می‌شود و از سوی دیگر راه‌آهن سراسری ایران به این شهر منتهی می‌شود؛ و از سوی دیگر در نزدیکی به میل سه جانبهٔ ایران و پاکستان و افغانستان قرار دارد.

زاهدان شهری نوبنیاد است که در ۵۱۷ کیلومتری شرق شهرکرمان و نیز در نزدیکی کشور پاکستان واقع شده‌است. این شهر از طریق راه زمینی از سمت شمال به مشهد و از سمت جنوب به چابهار مرتبط شده و هم‌چنین دارای ایستگاه راه‌آهن و فرودگاه بین‌المللی است. زاهدان از لحاظ مختصات جغرافیایی در ۶۰ درجه و ۵۱ دقیقه و ۲۵ ثانیهٔ طول شرقی و ۲۹ درجه و ۳۰ دقیقه و ۴۵ ثانیهٔ عرض شمالی واقع شده‌است. اختلاف زمان زاهدان با تهران ۳۶+ دقیقه و با گرینویچ ۲۴۶+ دقیقه‌است.

زاهدان طیف عظیمی از فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها را در برگرفته است. نگرش عمومی بر این است كه بحران هویتی این شهر زاییده تركیب جمعیتی خاص آن است.
برای یافتن پاسخ دقیق به سراغ رئیس مركز اسناد و كتابخانه ملی استان می رویم تا از پیشینه و تاریخچه این شهر آگاه و دلایل بروز بحران هویتی آن را جویا شویم.
«قاسم سیاسر» درباره بحران هویتی زاهدان می گوید: اگر چه تركیب جمعیتی زاهدان زمینه و بستر مناسبی برای پیدایش معضل بحران هویت فراهم كرده، اما این زمینه تنها یك مسئله است.
وی بیان می كند: این شهر روزگاری به واسطه مهاجرت مهاجرانی از شهرها و استان های دیگر كشور تشكیل شده و چالش اصلی زمانی آغاز شده است كه هیچ كدام از این اقوام نتوانسته اند روح فرهنگ خود را به درستی در این شهر بدمند.
وی تصریح می كند: بنابر اسناد تاریخی، این شهر در سال 1302 پس از اتمام راه آهن زاهدان با نام قدیمی «دزداب» احداث و از همان سال ورود مهاجران از شهرهای یزد، كرمان و خراسان به آن آغاز شد.
تاریخچه تشكیل زاهدان
رئیس مركز اسناد و كتابخانه ملی استان بیان می كند: در اوایل جنگ جهانی اول در سال 1914دولت ساخت خط آهن دزداب را به شخصی از اهالی لاهور كه تبعه انگلستان بود واگذار كرد و همین امر زمینه ورود كارگران هندی و سیك به منطقه را فراهم آورد.
وی ادامه می دهد: خط آهن با پایان جنگ به اتمام رسید و تعدادی از كارگران هندی و سیك ها در این منطقه مشغول تجارت شدند و در شهر دزداب سكونت گزیدند.
در ادامه در سال 1309 خورشیدی نام دزداب به نام زاهدان تغییر پیدا كرد و روند مهاجرت به این شهر آغاز شد.
وی اضافه می كند: به دلیل اینكه زاهدان پیشینه تاریخی طولانی ندارد در نظر گرفتن واژه تاریخی برای آن دشوار است.
زاهدان شهری تاریخی نیست و در دامان سنت پرورش نیافته است به همین دلیل هویت معلوم و مشخصی برای آن خلق نشده است.
وی معتقد است: اگر سنگ بنای زاهدان به عنوان یك شهر پیش از جنبش مشروطه خواهی نهاده می شد بی تردید هویت مشخصی می یافت و دچار بحران هویت نمی شد.
وی می افزاید: اما زاهدان با نام قدیمی دزداب بعد از جنبش مشروطه خواهی و به طور مشخص از سال هزار و300 خورشیدی به بعد پدید آمد و در زمره شهرهایی قرار گرفت كه دچار سرگردانی و بلاتكلیفی هستند.
وی بیان می كند: زاهدان اگر در سایه سنت پدید می آمد به خودی خود از هویتی برخوردار می شد و اگر در سایه مدرنیسم شكل می گرفت دارای هویتی ساختگی می شد اما این شهر در كشاكش سنت و تجدد شكل گرفته است به همین دلیل هویت مشخصی ندارد.
تنها راه خروج از این دوگانگی پایان یافتن جدال سنت و تجددگرایی است و تا زمانی كه این كشاكش به پایان نرسد شهرهایی مانند زاهدان از هویتی در خور برخوردار نخواهد شد.

انتهای پیام/