در گفتوگو با آنا بررسی شد؛
آزمون تشخیص بیش فعالی + مهارت های لازم برای کنترل
در بین مردم رایج شده که هر کودک پر جنب و جوشی، مبتلا به اختلال بیش فعالی است، در صورتی که این عقیده کاملا اشتباه و غیر علمی بوده و تشخیص این اختلال مبتنی بر وجود علائمی خاص و در مدت زمان مشخص است.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، باید توجه داشت که بیش فعالی نه تنها بر عملکردهای شناختی، اجتماعی، هیجانی و خانوادگی دانش آموزان تاثیر میگذارد، بلکه عملکردهای شغلی و زناشویی در بزرگسالی آنها را نیز، تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این مطلب قصد داریم تا شما را با اختلال بیش‌فعالی، علل و خصوصیات آن آشنا کنیم.
وعده های غذایی، بازی و تمرین، یادگیری مهارت های مقابله جدید، و بهبود مهارت های اجتماعی، بخشی از یک برنامه درمانی متعادل است که می تواند عملکرد کودک را بهبود بخشد و روابط آن ها را با دیگران تقویت کند.
سه علامت عمده بیش فعالی
- مشکل در توجه کردن
- فعالیت بیش از اندازه یا همان بیش فعالی
- انجام عمل قبل از فکر کردن (رفتار تکانشی)
چه مهارت‌هایی که باید به کودک بیش فعال اموزش داد؟
1- مهارت مدیریت زمان
مهارت مدیریت زمان به کودک بیش فعال کمک می‌کند که کارها را اولویت بندی کرده و متمرکز کار کند. در زمان کمتر نتیجۀ بهتری بگیرد. عادات بد را کنار گذاشته و عادات خوب را جایگزین کند. کار با حجم زیاد را به بخش‌های مختلف تقسیم بندی کند.
برای آموزش این مهارت ابتدا باید یک تقویم ساده را برای کودک تهیه کنید. برای جذابیت این تقویم از شخصیت‌های کارتونی یا رنگ آمیزی مورد علاقه کودک، رویداد‌های مهم مانند تعطیلات، تاریخ تولد، زمان کلاس‌های خارج از مدرسه، کلاس‌های ورزشی و تاریخ تحویل تمرین و امتحان را روی آن مشخص کنید. به کودکتان یاد دهید که تکالیف روزانۀ خود را به تقویم اضافه کند، ابتدا این کار را همراه با بازی انجام دهید.
2- مهارت نه گفتن
برخی از والدین معتقدند که مهارت نه گفتن کودک را در بزرگسالی دچار رفتارهای منفی خواهد کرد. در حالی که این مهارت می‌توانند هم برای کودک و هم برای بزرگسال تاثیرات و پیامدهای مثبت داشته باشد. کودک بیش فعال به عاقبت کار خود فکر نمی‌کند، بدون درنظر گرفتن پیامدهای کارش تنها می‌خواهد فعالیتی را شروع کند. با آموزش این مهارت می‌توان کودک را از خطرهای بسیاری حفظ کرد.
3- یادگیری حرکات ورزشی
ورزش برای کودک بیش فعال بسیار مفید است. از تاثیرات مثبت ورزش می‌توان به درک مقررات، احساس تعلق، مصرف انرژی وکاهش سطح اضطراب و تنش اشاره کرد. با انجام بازی‌هایی می‌توانید به فرزندتان حرکات ورزشی را یاد دهید. متخصصان در زمینه کودک با ترتیب دادن بازی‌هایی که فعالیت بدنی دارد به کودکان بیش فعال حرکات ورزشی را یاد می‌دهند.
برای مثال در بازی میدان مغناطیسی است کودکان در یک فضای باز قرار می‌گیرند و وسایلی مانند طناب، قیچی، قوطی و توپ روی زمین به صورت نامنظم قرار می‌گیرد. کودکان به یک گروه دو نفره تقسیم می‌شوند، چشمان یکی از کودکان را می‌بندند و هم گروهی او باید تنها با استفاده ازدستورات زبانی و گفتاری به کودکی که چشم بند دارد راهنمایی بدهد تا در آن مسیر بدون خوردن به چیزی راه برود. این بازی بر روی اعتماد، همکاری گروهی، ارتباطات و شنیدنِ موثر متمرکز می‌باشد.
4- مهارت شروع تکلیف
کودکان بیش فعال علاقه زیادی به شروع فعالیت دارند، اما بیشتر اوقات فعالیت هایش را نیمه کاره رها کرده و زود دلسرد می‌شوند. برای جلوگیری از این چرخه معیوب، مهارت شروع تکلیف به کودک بیش فعال کمک زیادی می‌کند. می‌توان برای آموزش این مهارت از استیکرهایی که مورد علاقه کودک است استفاده کرد. به این صورت که به کودک بگویید "اگر تکالیفت را انجام دهی و ۲ استیکر از من بگیری به شهربازی میرویم". برای نتیجه بخش بودن این کار لیستی از مکان‌ها، اسباب بازی‌ها و فعالیت‌هایی که کودک مایل به انجام دادن آنهاست تهیه کنید.
5- مهارت‌های اجتماعی
مهارت‌های اجتماعی را هر فردی باید به خوبی یاد بگیرد. کودکان بیش فعال به دلیل لجبازی و نافرمانی از والدین خود دیرتر این مهارت‌ها را یاد می‌گیرند. با آموزش صحیح به این کودکان می‌توان این مهارت را در آنان نهادینه کرد. به عنوان مثال برای آموزش صبر کردن، می‌توانید با ایستادن در صف یا به تعویق انداختن بعضی نیاز‌های غیر ضروری و گفتن زمان به آنان صبر کردن را اموزش دهید. همچنین می‌توانید با تعیین برخی از حالات و اشارات رمزی بین خودتان رفتار صحیح را در موقعیت‌های مختلف آموزش دهید؛ برای مثال هنگامی که وارد مهمانی می‌شوید و کودک سلام می‌دهد، مادر با چشمک زدن همراه با لبخند این کار او را تقویت کند.
آزمون بیش‌فعالی
به سوالات زیر دقت کنید و اگر فرزند شما هر کدام از این نشانه‌ها را داشت، علامت بزنید.
دوره نوزادی
۱. بیشتر این کودکان در دوره‌ی نوزادی به طور مداوم گریه می‌کنند
۲. خیلی دیر آرام می‌گیرند
۳. خوابشان خیلی زیاد یا ناکافی است
۴. اشتهای این کودکان از نظم خاصی تبعیت نمی‌کند، گاهی پراشتها و گاهی کم‌اشتها هستند و برخی اوقات نیز از خوردن غذا خودداری می‌کنند
۲ تا پنج سالگی
۵. اغلب حوصله و انگیزه بازی‌های فکری مثل پاز‌ل را ندارند
۶. کارها یشان را نصفه رها می‌کنند
۷. کار‌های شخصی خود را در حد توان، منظم انجام نمی‌دهند
۸. کار‌های خطرناکی انجام می‌دهند و به طور کلی بی احتیاط هستند
دوره پیش دبستان
۹. این کودکان وقتی به دوره پیش دبستانی می‌رسند، مربیشان از آنها شکایت می‌کند که از نظر حرکتی بی قرار‌ند، در یک جا آرام نمی‌گیرند و نمی‌توانند حتی به مدت ۲۰ دقیقه روی صندلی آرام بنشینند
۱۰. تقریباً نسبت به همه چیز کنجکاو هستند و سعی می‌کنند از همه چیز سر در بیاورند
۱۱. بد‌خلقی می‌کنند
۱۲. خوابشان در این سنین کم است
۱۳. نسبت به دستورات مربی و والدین نافرمانی می‌کنند
۱۴. بدخلق و بد‌قلقند
۱۵. معمولاً در مقایسه با کودکان عادی، در رشد زبان و تکلم تأخیر دارند
۱۶. انجام کار‌های ظریف مثل بستن بند کفش و دکمه لباس برایشان مشکل است
دوره دبستان
۱۷. در دوره دبستان گاهی مثل دلقک‌ها رفتار می‌کنند
۱۸. همکلاسی‌هایشان از آنها ناراحتند و شکایت می‌کنند
۱۹. خیلی تکانشی عمل می‌کنند یعنی خیلی زود و فوری نسبت به محرک‌ها واکنش نشان می‌دهند
۲۰. پرخاشگری می‌کنند
۲۱. به دستورات آموزگارشان توجه نمی‌کنند
۲۲. توجه آنها خیلی کوتاه و ناپایدار است
۲۳. حواسشان معمولاً پرت است
۲۴. بعضی از وسایل خود را جا می‌گذارند
۲۵. فعالیت‌های غیرضروری انجام می‌دهند
۲۶. در برابر انجام خواسته‌های خود بی‌صبری می‌کنند
۲۷. به لحاظ هیجانی ناپایدارند و گاهی خشم شدیدی از خود نشان می‌دهند
۲۸. بیش از حد تکان می‌خورند
۲۹. بیش‌فعالند
۳۰. در اجرای دستور‌های معلم موفق نیستند
۳۱. یک جا نمی‌نشینند و جنب و جو‌ششان زیاد است
۳۲. خلقشان تغییر می‌کند
۳۳. تکالیف مدرسه را عجولانه و بی‌نظم انجام می‌دهند
۳۴. دقت کافی ندارند
۳۵. تکلیف‌های مدرسه را فراموش می‌کنند
۳۶. بیش از اندازه صحبت می‌کنند
۳۷. توجه طلبند
۳۸. کلمه‌هایی که می‌نویسند یکنواخت نیست، به طوری که به نظر می‌رسد کلمات بر روی صفحه کاغذ می‌رقصند
۳۹. در جهت‌یابی و در تشخیص زمان ضعف دارند
۴۰. تمرکزشان در درک فضایی ضعیف است
رفتار در منزل
۴۱. خیلی پر جنب و جو‌شند
۴۲. به حرف والدین گوش نمی‌دهند
۴۳. وقتی مشغول فعالیتی هستند، بدون به اتمام رساندن آن، به فعالیت دیگری می‌پردازند
۴۴. در اموری که باید نوبت رعایت شود، نمی‌توانند نوبت را رعایت کنند
۴۵. با والدین مخالفت می‌کنند
۴۶. ریخت و پاش زیادی دارند
۴۷. خیلی زود آشفته می‌شوند
۴۸. بیشترشان نسبت به درد، به اندازه افراد معمولی حساس نیستند
۴۹. رفتارشان غیرقابل پیش‌بینی است
۵۰. خلقشان ثابت نیست و نوسان دارد
۵۱. در بعضی موارد کم کار و در برخی موارد پرکارند
۵۲. خودباوری آنها کم است
۵۳. کلاً در رفتار و کردا‌رشان ناپختگی به وضوح دیده می‌شود
۵۴. در تعامل با همسالانشان برتری می‌طلبند، و در برابر هر رفتاری عکس‌العمل نشان می‌دهند
۵۵. کار‌های خطرناک انجام می‌دهند
۵۶. قانون پذیر نیستند
۵۷. میز کارشان به هم ریخته است
۵۸. در پیروی از دستورالعمل‌ها ضعیفند
تفسیر آزمون
اگر کودک شما از این سوالات ۴۰ علامت را داشت، به طور قطعی بیش‌فعال است و باید زمان چشمگیری را برای درمان او بگذارید.
در صورتی‌که حدود ۳۰ علامت را داشت، باز هم بیش‌فعال است.
اگر حدود ۲۰ علامت را داشت، گرایش به بیش‌فعالی و نیاز به درمان دارد.
اگر کمتر از ۲۰ علامت را داشت، مشکلات محیطی باعث شده است که او علائم بیش‌فعالی را نشان دهد و نیاز به خانواده‌درمانی وجود دارد.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
