اولین نشست تخصصی جمعیت برگزار شد

به گزارش خبرنگار حوزه زنان، خانواده و جوانان گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، در نخستین نشست تخصصی جمعیت که با حضور کارشناسان و اساتید و متخصصان حوزه جمعیت در مجتمع ولیعصر (عج) تهران برگزار شد.

داود گودرزی با اشاره به‌ضرورت فعالیت نخبگان در مجموعه بسیج، در حوزه جمعیت و رفع دغدغه‌های مربوط به این حوزه اشاره‌کرده و گفت: ضروری است بدنه اجتماعی بسیج مثل تمام عرصه‌های دیگری که با ورود خود موجب ایجاد تغییر و تحول شده است، وارد فعالیت در این حوزه شود.

وی افزود: در گام اول برنامه این است که افکار عمومی را با موضوع هشدار جمعیتی در کشور آشنا و درگیر کنیم.
مسئول مرکز اندیشه و همفکری راهبردی بسیج افزود: در گام بعدی نخبگان این حوزه را فعال خواهیم کرد تا به‌صورت عملی و نظری وارد فعالیت شوند.

مسئول مرکز اندیشه و همفکری راهبردی بسیج (ماهر)ادامه داد: در گام سوم میزهای تخصصی این حوزه ایجادشده و موضوع به‌صورت تخصصی مسئله شناسی و راهکار یابی خواهند کرد.

گودرزی گفت: در ادامه انتظار ما این است که مسئولان هم یا به اراده خود یا با فشار افکار عمومی  وادار به فعالیت بیشتر در این زمینه شوند.

در ادامه این نشست صالح قاسمی پژوهشگر جمعیت و دبیر کارگروه جمعیت مرکز ماهر بسیج به بیان نقطه نظرات خود در خصوص موضوعات این نشست پرداخت و گفت: امروز که در سال 1398 قرار داریم، در شرایط هشدار و یک بحران در جمعیت قرارگرفته‌ایم؛ در سه محور اساسی باید این بحران جمعیت را بررسی کنیم؛ اول اینکه چرا می‌گوییم بحران جمعیت وجود دارد؟ دیگر اینکه از کجا این بحران به وجود آمده است؟ و درنهایت اینکه چه راهکارهایی برای کنترل آن موجود است؟

وی افزود: در حال حاضر جمعیت ما بیش از 83 میلیون نفر است اما برای قضاوت و بررسی تحولات جمعیتی باید از شاخص‌هایی در روند تحول جمعیت اطلاع داشته باشیم.

این پژوهشگر جمعیت تصریح کرد: مهم‌ترین شاخص، نرخ رشد جمعیت است یعنی در طول سال تغییرات جمعیتی مثبت است یا منفی؛ این شاخص در سال 1365، 3.9 درصد بوده که در سال 1395 به 1.24 درصد رسیده‌ است؛ بر اساس تحقیقات ما در سال 98، این مقدار باید به یک درصد برسد! بر این اساس روند رشد جمعیت رو به کاهش است و پیش‌بینی می‌کنیم در حوالی سال 1425 نرخ رشد جمعیت صفر خواهد شد و بعدازآن شاهد کاهش جمعیت کشورمان خواهیم بود!

کاهش چشمگیر نرخ باروری در ایران در طول 3 دهه 

وی گفت: شاخص دوم، نرخ باروری یا "TFR" است که مربوط به میانگین فرزندانی است که یک خانم به دنیا می‌آورد؛ در سال 65 این نرخ بالای 6 فرزند بوده و امروز در سال 98 به کمتر از 1.8 فرزند رسیده است، یعنی هر 10 خانم، میانگین 1.8 فرزند به دنیا می‌آورند با این حساب نرخ جانشینی محقق نمی‌شود؛ این نرخ در سطح بین‌الملل 2.1 است یعنی هر زوج به‌طور میانگین صاحب دو فرزند می‌شوند.

 قاسمی با اشاره به اینکه مهم‌ترین شاخص در تحولات جمعیت شاخص نرخ باروری است، اضافه کرد: شاهدیم که برخی شاخص‌ها به‌اشتباه برجسته می‌شوند درحالی‌که شاخص نرخ باروری از همه مهم‌تر است، در دومین شاخص نیز تحولات خوبی را شاهد نیستیم؛ یک پژوهشگر بین‌المللی می‌گوید اینکه کشوری در بازه زمانی 30 ساله از TFR" 6" به زیر 2 سقوط کند در طول تاریخ بشریت بی‌سابقه است! زیرا این کاهش به‌طور طبیعی برای برخی از کشورها بین 80 تا 100 سال به طول انجامیده است.

افزایش سونامی‌گونه نرخ سالمندی جمعیت

وی افزود: شاخص سوم، نرخ سالمندی است؛ در برنامه تلویزیونی، خانمی تعریف سالمندی را جابه‌جا کرد و گفت که به افراد بالای 65 سال سالمند اطلاق می‌شود درحالی‌که این اشتباه است و درست آن سن بالای 60 سال است؛ در حال حاضر 10 درصد جمعیت ما بالای 60 سال و سالمند هستند اما در دو دهه آینده در افزایش سالمندان کشور نیز رکورد خواهیم زد؛ این آمار در سه دهه آینده به 30 درصد افزایش پیدا می‌کند به این معنی که در 30 سال آینده از یک جامعه 94 میلیونی، 30 میلیون نفر بالای 60 سال خواهند بود.

احتمال ورشکستگی تأمین اجتماعی در آنده نزدیک با افزایش بی رویه سالمندی 

دبیر کارگروه جمعیت مرکز ماهر بسیج گفت: اگرچه تأمین اجتماعی در حال حاضر یکی از بدهکارترین ارگان‌هاست اما با افزایش نرخ سالمندی در سه دهه آینده، قطعاً ورشکست خواهد شد! از طرفی ضریب امنیت ملی و نیروی کار ما به‌طور محسوسی کاهش پیدا می‌کند، در میان کشورهای مسلمان، پایین‌ترین نرخ باروری مربوط به ایران است؛ با ادامه این روند، در سه دهه آینده نقش ام‌القری جهان اسلام را از دست خواهیم داد مگر اینکه با یک کار جهادی چاره‌ای برای آن بیندیشیم؛ من نمودار نرخ سالمندی را به یک سونامی تشبیه می‌کنم زیرا پیامدهای آن همچون سونامی جامعه را به هم خواهد ریخت؛ امروز جمعیت بالای 60 سال 3 برابر نرخ رشد جمعیت، نرخ رشد دارد، این میزان در دهه‌های آینده 16 برابر خواهد شد که این یک رکورد است و پیامدهای جدی آن در حوزه اقتصاد اجتماعی و امنیتی مشهود خواهد بود.

 قاسمی خاطرنشان کرد: می‌خواهم رسانه‌ها روی این مقوله تمرکز کنند که در 4 سال اخیر تعداد تولدهای کشور از یک‌میلیون و 570 هزار تولد تا سال 94، 120 هزار تولد کاهش داشته است و از سال 97 تا 98 بیش از 160 هزار تولد کاهش خواهیم داشت؛ پیش‌بینی ما این بوده است که قبل از سال 1425 نرخ رشد جمعیت صفر خواهد شد! ضمن اینکه نرخ ناباروری در کشور بالاست، نهادهای مسئول باید در این زمینه کاری اساسی انجام دهند بعضی‌ها وقتی صحبت از جمعیت می‌شود به بحث ازدواج فکر می‌کنند اما مسئله جمعیت از ازدواج جداست حتی اگر بیش از 3 میلیون زوج نابارور کشور را بارور کنیم، مسئله رشد جمعیت حل نخواهد شد؛ امروزه 20 درصد زوج‌ها نابارورند یعنی از هر 5 زوج، یک زوج از چرخه باروری خارج است و باید پروسه‌های درمانی مربوطه را طی کند.

پنجره جمعیتی و فرصتی که می سوزد

وی افزود: ما هم‌اکنون در پنجره جمعیت قرار داریم و دو دهه فرصت داریم تا از آن خارج شویم در غیر این صورت امکان اصلاح هرم سنی وجود نخواهد داشت؛ ما 15 تا 20 سال فرصت داریم تا الگوی فرزند آوری و نسبت آن با سالمندی را تغییر دهیم؛ می‌توانیم این پدیده را عقب بیندازیم و برای این کار باید فرصت را غنیمت بشماریم.

علل وقوع بحران جمعیت در ایران

این پژوهشگر جمعیت تصریح کرد: اما چرا این بحران به وجود آمده است؟ دلایل آن به دودسته خارجی و داخلی تقسیم می‌شود؛ دلیل خارجی این است که ما در یک پروژه جهانی کنترل جمعیت قرارگرفته‌ایم! 105 سال پیش روزولت، رئیس‌جمهور آمریکا به یک بیولوژیست نامه‌ای نوشت و از او خواست که از علم بیولوژی برای اصلاح نژادی استفاده شود، در آن نامه می‌گوید باید جلوی زادوولد انسان‌های نامطلوب را بگیریم، این تئوری در سال 1974 به سند تبدیل شده است و امروز در دانشگاه‌های آمریکا مسائل مربوط به امنیت ملی بر پایه تحولات جمعیت تدریس می‌شود، باید بگویم که متأسفانه ما نیز در این پروژه قرارگرفته‌ایم.

وی افزود: اما بحث داخلی آن مربوط به‌غفلت برخی از مسئولان است؛ بنا نبود که ما در سال 1365 کار 5 ساله کنترل جمعیت را 25 سال ادامه دهیم! برخی انگار مأموریت دارند که مانع از تحقق سیاست‌های کلی جمعیت در کشور شوند، آقای برژینسکی مشاور امنیت ملی آمریکا در مصاحبه‌ای که در وال‌استریت ژورنال منتشرشده گفته «به سیاستمداران آمریکا توصیه می‌کنم که با تهران مذاکره کنند و یک بازی بلندمدت به راه بیندازند زیرا زمان و تحولات جمعیت به نفع رژیم کنونی ایران نیست!«

 قاسمی تأکید کرد: سؤال من این است که آیا مسئولان هم به جمعیت این‌گونه نگاه می‌کنند؟ من تردید دارم که کسی از مسئولان این مسئله را به‌درستی فهم کرده باشد! تنها حضرت آقا است که دغدغه جدی مسئله جمعیت دارد؛ دنیا در این زمینه تجربیاتی دارد که ما می‌توانیم از آن استفاده کنیم، امروزه بیش از 60 درصد کشورهای دنیا سیاست‌های جمعیتی دارند ما این سیاست‌ها را داریم اما اعمال نمی‌شوند، خدا می‌داند که من حدود 10 روز پیش که رئیس‌جمهور موضوع جمعیت را به سخره گرفت تا صبح خوابم نبرد و تنها کسی بودم که یادداشتی به رسانه‌ها دادم درحالی‌که بقیه سکوت کرده بودند.

نمونه های حمایت کشورهای دیگر از فرزندآوری 

وی گفت: روسیه یک سیاست جامع برای فرزند آوری دارد که از لحظه اعلام بارداری تا 18 سالگی فرزندان را تحت پوشش قرار می‌دهد مثلاً برای خانواده‌های 7 فرزندی جوایز ویژه‌ای به‌عنوان «شکوه مادرانه» اعطا می‌کند و بیش از یک‌سوم بودجه اجتماعی روسیه متمرکز بر خانواده و فرزند آوری است؛ سه راهبرد در این زمینه وجود دارد؛ پرداخت مشوق‌های مالی، حمایت از مهاجرت و کارهای فرهنگی.

دبیر کارگروه جمعیت مرکز ماهر بسیج افزود: آقای پوتین ماهی یک‌بار خانواده‌‌های پرجمعیت را به کاخ کرملین دعوت می‌کند، به آن‌ها جایزه می‌دهد و با آن‌ها عکس می‌گیرد؛ وی کاری کرده که روسیه که در سال 1991 نرخ منفی رشد جمعیت داشت بعد از 7 سال، نرخ رشد جمعیت مثبتی داشته باشد؛ این یک الگو است، نمونه دیگر فرانسه است که بیش از 5 درصد بودجه تولید ناخالص خود را صرف خانواده و فرزند آوری کرده است؛ در سنگاپور نیز یک مناسبت ملی وجود دارد که آن را به «شب فرزند آوری» نام‌گذاری کرده‌اند، سنگاپور بااینکه یک کشور شرقی است اما در این حوزه موفق عمل کرده‌ است؛ در دانمارک نیز پویش «به خاطر دانمارک این کار را بکن» راه افتاده است، آن‌ها مطالعه کردند که 30 درصد بارداری‌های دانمارک در سفر اتفاق می‌افتد ازاین‌رو، کمک‌هزینه‌هایی برای سفر به زوجین اختصاص دادند، این نمونه یک کار دقیق فرهنگی و مطالعاتی است؛ اما در کشور ما در مصوبه 1391 شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس شورا، کل مصوبه را قبول ندارد! این طرح 6 سال در کمیسیون‌ها سرگردان بود و به‌تازگی در کمیسیون فرهنگی رأی آورده است اما معلوم نیست چه سرنوشتی داشته باشد.

باید از همه ظرفیت‌هایمان استفاده کنیم

صالحی خاطرنشان کرد: چرا بسیج بعد از گذشت 6 سال از ابلاغ سیاست‌های کلی خانواده، این جلسه را برگزار می‌کند؟! ما باید ماه اول ابلاغ، این جلسه را برگزار می‌کردیم و باید امروز شاهد نتایج آن می‌بودیم؛ ما باید از همه ظرفیت‌ها از دور همی‌های فامیلی گرفته تا کلاس‌های دانشگاهی و جلسات تخصصی استفاده کنیم وگرنه باید در پیشگاه خداوند متعال جوابگو باشیم؛ باید از همه ظرفیت‌هایمان استفاده کنیم.

انتهای پیام/4145