علل و علائم شوک هیپوولومیک +کمک‌های اولیه

شوک هیپوولمیک می‌تواند به نارسایی اعضای بدن منجر شود و ناشی از خونریزی ناگهانی یا از دست رفتن زیاد مایعات در بدن است، این شوک علل و علائمی دارد که خبرگزاری آنا در ادامه به بررسی آن می‌پردازد.

کم‌حجمی خون چیست؟

کم‌حجمی خون (hypovolemia) وضعیتی است که حجم خون یا به طور دقیق‌تر، حجم پلاسمای خون بیمار کم شده باشد، در حقیقت میتوان گفت؛ کم‌حجمی خون می‌تواند مستقیماً به علت از دست رفتن خون، برای نمونه در خونریزی‌های خارجی و داخلی یا از دست رفتن پلاسما، برای نمونه در سوختگی‌های وسیع باشد.

• بیشتر بخوانید:


• میوه ای برای نجات از گرمازدگی


• ۶ خوراکی که ادرار را زیاد می کنند


• کشف عضوی جدید در بدن انسان


• مبتلایان به آبله مرغان «آب» و «سبزیجات» به مقدار فراوان مصرف کنند


• بهترین ماده خنک کننده بدن در تابستان

کاهش حجم خون می‌تواند به علت خونریزی و از دست رفتن مایعات بدن ایجاد شوک کند که این گونه شوک را شوک کمبود خون یا شوک هیپوولمیک می‌گویند، این نوع شوک از رایجترین نوع شوک در مصدومان است که خطرناک نیز است.

شوک هیپوولومیک چیست؟

شوک هیپوولمیک، که به عنوان شوک هموراژیک نیز شناخته شده است، یکی از وضعیت‌های تهدید کننده زندگی محسوب می‌شود و زمانی که فرد بیش از ۲۰ درصد (یک پنجم) از خون و یا منابع مایع بدن خود را از دست می‌دهید، رخ می‌دهد.

این از دست رفتن شدید مایعات بدن سبب می‌شود که امکان پمپاژ مقدار کافی خون به بدن شما توسط قلب را غیرممکن میسازد.

شوک هیپوولمیک می‌تواند به نارسایی اعضای بدن منجر شود. این وضعیت نیاز به مراقبت‌های اورژانس اضطراری دارد.

شوک هیپوولمیک شایع‌ترین نوع شوک است که کودکان کم سن و افراد مسن بیشترین حساسیت را به آن دارند.

علت شوک هیپولمیک چیست؟

همانطور که گفته شد؛ شوک هیپوولومیک ناشی از خونریزی ناگهانی یا از دست رفتن زیاد مایعات در بدن است. خونریزی با این شدت میتواند بعلت موارد زیر باشد:

• خونریزی از یک بریدگی جدی یا زخم


• خونریزی از آسیب‌های ناشی از ضربه ناگهانی به علت حوادث


• خونریزی داخلی از ارگان‌های شکمی یا حاملگی خارج رحمی


• خونریزی از دستگاه گوارش


• خونریزی واژینال گسترده

علیرغم موارد بالا از دست رفتن گسترده مایعات بدن نیز میتواند بعلت موارد زیر بوجود بیاید:

• اسهال بیش از حد یا طولانی مدت


• سوختگی شدید


• استفراغ طولانی مدت و بیش از حد


• تعریق مفرط

علائم شوک هیپوولمی چیست؟

علائم شوک هیپوولمیک به تناسب شدت از دست رفتن مایعات بدن یا خونریزی متفاوت است اما با این حال، تمام علائم شوک تهدید کننده زندگی هستند و نیاز به درمان اورژانسی دارند.

علائم خونریزی داخلی ممکن است به سختی تشخیص داده شوند و تا زمانی که علائم شوک ظاهر می‌شود ادامه پیدا کند، اما خونریزی خارجی قابل مشاهده است.

نشانه‌های شوک هموراژیک ممکن است بلافاصله ظاهر نشود و بزرگسالان و سالمندان ممکن است تا شوک به طور قابل توجهی پیشرفت نکرده، این علائم را تجربه نکنند.

البته باید بدانید که؛ برخی از نشانه‌ها اورژانسی‌تر از بقیه است.

علائم خفیف شوک هیپوولمی

علائم خفیف می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سردرد


• خستگی


• حالت تهوع


• عرق خفیف


• سرگیجه

علائم شدید شوک هیپوولمی

علائم شدید که باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرند و مراقبت‌های اورژانسی پزشکی را مورد توجه قرار دهند عبارتند از:

• پوست سرد یا مرطوب


• پوست رنگپریده


• سریع و تنفس کم عمق


• ضربان قلب سریع


• خروجی ادرار کم یا عدم خروجی ادرار


• گیجی


• ضعف


• پالس ضعیف


• لب‌ها و ناخن‌های آبی


• سبکی سر


• از دست دادن هوشیاری

علائم خونریزی خارجی قابل مشاهده است، خونریزی شدید از یک محل بدن یا ناحیه آسیب دیده است.

علائم و نشانه‌های خونریزی داخلی

• درد شکم


• خون در مدفوع


• مدفوع سیاه (melena)


• خون در ادرار


• استفراغ خونی


• درد قفسه سینه


• تورم شکم

درمان هموراژیک چطور ممکن است؟

احیاء بیماران در شوک هموراژیک باید با برقرارکردن راه هوائی، که معمولاً با هیپراکستانسیون گردن و نگهداشتن فک صورت مى‌گیرد، آغاز شود.

در قربانیان تروما ممکن است قرار دادن Chest tube لازم شود. خونریزى خارجی، در صورت وجود، باید کنترل شده، در بیمارانى که دچار خونریزى داخلى مى‌باشند، آماده‌سازى جهت عمل جراحى انجام گیرد.

نباید از کاتترهاى وریدى مرکزى که به‌صورت پوستى قرار داده مى‌شوند براى احیاء استفاده کرد، زیرا تجویز مایع نیاز به راه وریدى مرکزى نداشته، مشکلات تکنیکى که در جاگذارى کاتتر وجود دارند، مى‌توانند عوارض ایجاد کند.

در احیاء اولیه باید محلول کریستالوئید حاوى غلظت سدیم مشابه پلاسما (مانند محلول رینگرلاکتات) تجویز گردد. لاکتات، با جذب یون هیدروژن و تشکیل اسید لاکتیک، اسیدمى متابولیک موجود در شوک را خنثى مى کند، سپس اسید لاکتیک در چرخه کربس اکسید شده، تبدیل به دى‌اکسید کربن و آب مى‌گردد.

در تئوری، هیپوپرفیوژن کبد در اثر شوک مى‌تواند متابولیسم اسید لاکتیک را مختل کرد، ولى در واقع، احتمالاً به‌دلیل برقرارى مجدد پرفیوژن کبدى با احیاء اولیه، متابولیسم سریع است اما در هر حال در بیماران سیروزى به‌جاى رینگر لاکتات باید از نرمال سالین به‌همراه بى‌کربنات سدیم استفاده کرد. در احیاء اولیه (مگر براى درمان هیپوگلیسمی) نباید گلوکز به بیمار داده شود، زیرا مى‌تواند دیورز اسموتیک ایجاد کند.

با توجه به شدت شوک، سرعت تجویز و مقدار مایع مشخص مى‌شود. در بیماران دچار شوک شدید، ابتدا باید ۲ لیتر محلول کریستالوئید با حداکثر سرعت تجویز گردد، پس یک لیتر دیگر از همین محلول ظرف ۱۰ دقیقه به بیمار داده مى‌شود. سه لیتر مایع براى احیاء هر بیمارى که خونریزى او متوقف شده باشد، کفایت مى‌کند. عدم احیاء کامل به این معنا است که خونریزى ادامه داشته، احتمالاً لاپاراتومى ضرورت دارد.

مراقبت‌های اضطراری و کمک‌های اولیه در زمان شوک هیپوولومیک

باید بدانید؛ در صورتی که شوک هیپوولمیک درمان نشود منجر به مرگ خواهد شد.

شوک هیپوولومیک یک اورژانس پزشکی است و بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید اگر با فردی مواجهید که شوک دارد. تا زمانی که اورژانس برسد موارد زیر را در نظر بگیرید.

فرد را بصورت تخت بخوابانید و ارتفاع پاهایش را در حدود ۱۲ اینچ افزایش دهید.

از حرکت دادن شدید فرد خودداری کنید بخصوص اگر سر، گردن یا کمرش حین افتادن آسیب دیده باشد.

برای جلوگیری از هیپوترمی، فرد را گرم نگهدارید.

مایعات را از طریق دهان به فرد ندهید.

انتهای پیام/