در گفتوگو با آنا بررسی شد؛
کدام پیامبران و ائمه در بین النهرین حضور داشتند؟
قدمت سکونت در میان‌رودان یا همان بین النهرین، سبب شده تا پیامبران بزرگی در این منطقه حضور داشته باشند.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، بین النهرین با نام ایرانی میان‌رودان از جمله مناطقی محسوب می‌شود که از ابتدا تاریخ را در خود جای داده است و ائمه و پیامبران بسیاری را به خود دیده است و از این رو خبرگزاری آنا در ادامه به معرفی این منطقه می‌پردازد.
بین النهرین کجاست؟
بین النهرین را می‌توان مثلثی نامید که تقریبا همه عراق و بخش‌هایی از سوریه ترکیه و ایران را در بر می‌گیرد و دو رود دجله ۲۷۸۰ و فرات ۱۹۵۰ کیلومتر آنرا احاطه کرده اند.
این دو رود از ارمنستان سرچشمه می‌گیرند و در شط العرب به هم می‌پیوندند و در نهایت به خلیج فارس می‌ریزند، باید بدنید؛ در میان دو رود هم دریاچه‌ها و هور‌های زیادی قرار دارد.
مسیر دو رود در ۳۰۰۰ سال گذشته فرقی نکرده است و تنها بخش‌هایی از شعب دجله در جنوب تغییرات جزیی داشته اند، اما با توجه به سد‌های عظیمی که در ترکیه و شمال عراق ساخته شده اند حجم آب این دو رود تغییر کرده است.
مردمی که در این منطقه زندگی می‌کردند به سرزمین خود نام خاصی نداده بودند و آنرا زمین می‌خواندند.
در دوره‌های متاخرتر آنرا سومر، آشور، اکد یا بابل خواندند. بابل شامل جنوب بغداد تا خلیج فارس است و آشور سرزمین‌های شمالی و اطراف موصل را در بر می‌گیرد. آب و هواو پوشش گیاهی بین النهرین در هزاره‌های اخیر زیاد تغییر نکرده است.
- بیشتر بخوانید:
- درس‌های پندآموز در سرگذشت پیامبران
- اساس بعثت پیامبران آگاهی‌بخشی است
- وحی به پیامبران الهی
- چگونه از پروردگار مهلت بخواهیم؟
این سرزمین هوایی متغیر از خیلی گرم تا خیلی سرد، از صحرا تا دریاچه‌های سر سبز دارد. زمان پر آبی و طغیان دجله و فرات (بدون در نظر گرفتن سدها) از فروردین تا اردیبهشت است.
جالب است بدانید؛ نام فارسی این دشت، میان‌رودان است.
اولین استقرار‌ها در بین النهرین
روستایی تا ۹۰۰۰ سال پیش از میلاد در این منطقه وجود نداشت و انسان‌ها در گروه‌های کوچکی زندگی می‌کردند و با ماهیگیریی شکار و جمع آوری میوه خود را سیر می‌کردند.
مردم در گروه‌های کوچکی زندگی می‌کردند و مدام در حال حرکت بودند و در یک مکان ساکن نمی‌شدند. آن‌ها می‌دانستند که حیوانات کوچک را نباید شکار کنند و ماهی‌های کوچک را آزاد می‌کردند.
نخستین اقامت‌های دایمی در ۹۰۰۰ سال پیش از میلاد در شرق نزدیک شروع شد و به مرور به سرزمین‌های دیگر سرایت کرد و تا ۴۰۰۰ پ م به چین رسید.
از اکثر این اقامتگاه‌ها آثار بز و ماهی گندم و جو بدست آمده است.
این اقامتگاه‌ها به تدریج بزرگ شدند تا به روستا‌های ده هکتاری تبدیل شدند که هزار نفر جمعیت داشت و تجارت با سرزمی‌های همسایه را شروع کردند.
پیامبران میان‌رودان
با توجه به قدمت سکونت در میان‌رودان یا همان بین النهرین، پیامبران بزرگی در این منطقه به دنیا آمده یا در آن زیسته‌اند و به پیامبری مبعوث شده‌اند، که شاید بتوان از میان آن ها به پیامبران زیر اشاره کرد:
- حضرت آدم
گفته شده که حضرت آدم در نجف امروزی مدفون است. زیارت‌نامه آدم در محل بالاسر مزار امام علی (ع) در کتب دعا ذکر شده است.
همچنین در زیارت امیرالمؤمنین به این مسئله تصریح شده است:
وَ السَّلامُ عَلَیک وَ عَلَی ضَجِیعَیک آدَمَ وَ نُوحٍ
- حضرت ادریس
گفته شده حضرت ادریس در بابِل می‌زیسته و در کوفه امروزی مبعوث شده است.
از امام صادق (ع) نقل شده که حضرت ادریس در مکان مسجد سهله، به دوزندگی (خیاطی) مشغول بوده است.
- حضرت نوح
یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های دینی میان‌رودان، نوح نبی است.
گفته شده وی در نجف امروزی دفن شده است.
طبق روایتی، حضرت نوح (ع) کشتی خود را در کوفه ساخت و قوم نوح در کوفه بت‌هایی گذاشته بودند.
زیارت‌نامه نوح در محل بالاسر مزار امام علی علیه‌السلام در کتب دعا ذکر شده است.
همچنین در زیارت امیرالمؤمنین به این مسئله تصریح شده است.
مهم‌ترین حادثه طبیعی و دینی در میان‌رودان، طوفانی است که تمدن‌ها و سکونت‌های پیشین را از میان برده و تمدن جدیدی را در این منطقه آغاز کرده است.
انسان‌ها و حیواناتی که در کشتی نوح، بوده‌اند آغازگر دوره جدید تمدنی در میان‌رودان بوده‌اند. حادثه طوفان در آثار تاریخی و نیز مطالعات باستان‌شناسی درج و تحقیق شده و از مسلمات تاریخی است.
- حضرت هود
مقبره حضرت هود در وادی السلام در شهر نجف امروزی قرار دارد.
- حضرت صالح
مقبره حضرت صالح در وادی السلام در شهر نجف امروزی قرار دارد.
- حضرت ابراهیم
زادگاه ابراهیم پیامبر، بابِل (یا دیگر شهر‌های بین‌النهرین) دانسته و گفته شده که در همین شهر، مبعوث گشته است.
- حضرت یونس
در کتاب مقدس، حضرت یونس پیامبر نینوا بوده است. گفته شده وی در کوفه امروزی دفن شده است و قبری نیز در موصل به نام او شهرت دارد که به دست داعشی‌ها ویران شد
- حضرت ذوالکفل (حزقیل)
گفته شده حضرت حزقیل، میان کوفه و حِلّه امروزی دفن شده است.
- عزیر
در اسناد تاریخی آمده است که قبر عزیر در روستایی میان بصره و واسط قرار دارد و مورد احترام یهودیان بوده است.
میان‌رودان پس از اسلام
خلیفه دوم، میان رودان را که در سیطره ایرانیان بود طی جنگ قادسیه، تصرف کردو از آن پس عراق عرب نامیده شد در برابر عراق عجم (اراک).
از این پس رفته رفته عراق در مرکز خلافت و جغرافیای اسلامی قرار گرفت و شهر‌های کوفهو بغداد، پایتخت جهان اسلام در دوره اولیه و دوره عباسیان گردیدند.
مغولان نیز بغداد را تصرف کردند و عثمانیان نیز مدت مدیدی بر میان‌رودان حاکم شدند تا آنکه در عصر جدید و پس از جنگ‌های جهانی، انگلیس‌ها بر عراق، تسلط یافتند و در نهایت کشور جمهوری عراق در این منطقه تاریخی، شکل گرفت.
تشیع در میان‌رودان
پس از آن که در دوران خلیفه دوم اسلامی، میان‌رودان تصرف شد و عراق عرب نام گرفت، در دوره امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه‌السلام، خلیفه چهارم اسلامی، کوفه در مرکز عراق، در سال ۳۶ق پایتخت جهان اسلام گردید.
آن حضرت پس از شهادت، در نجف امروزی به خاک سپرده شد. به دلیل حضور امیرالمؤمنین و پیروان ایشان، کوفه یک شهر شیعی به شمار می‌رود.
بیشتر قبیله‌های عرب که در زمان گسترش قلمرو اسلام در کوفه ساکن شدند، اهل یمن بودند و بیشتر قبیله‌های یمنی به ویژه قبیله هَمدان، شیعه بوده‌اند.
همچنین بر اساس منابع اسلامی، قبیله طی یکی از قوی‌ترین قبایل حامی حضرت علی (ع) در جنگ‌های جمل و صفین در ابتدای شکل‌گیری کوفه بوده است و خاندان اشعری از شیعیان حضرت علی (ع) که اصالت یمنی داشتند، از جمله قبایلی بودند که به کوفه مهاجرت کردند.
امام حسن (ع) نیز در شهر کوفه زیست و مدت کوتاهی خلافت اسلامی را به عهده داشت. امام حسین (ع) در واقعه عاشورا در عراق به شهادت رسید و شهر امروزی کربلا، مدفن این امام است.
بر اساس منابع تاریخی، امام صادق (ع) در سال‌های آغازین حکومت عباسی، به عراق احضار شده و مدتی در کوفه اقامت داشته و در این فرصت، به تدریس و تبیین معارف اسلامی و مقابله با عقاید غلات پرداخته است.
امام موسی کاظم (ع) و امام جواد (ع) در شهر کاظمین امروزی و امام هادی (ع) و امام عسکری (ع) در سامرا دفن شدند.
شیعیان عراق، بیشتر در جنوب این کشور زندگی می‌کنند و در حکومت آن پس از سقوط صدام، نقش و جایگاه مهمی دارند.
امروزه زیارت اربعین و زیارت عتبات، بار دیگر میان‌رودان را محل تلاقی فرهنگ‌ها و اقوام گوناگون کرده است.
حضور ائمه در بین النهرین
- امام علی (ع) در کوفه پس از پذیرش حکومت، جنگ جمل، جنگ صفین، جنگ نهروان
- امام حسن (ع) در کوفه تا صلح با معاویه، صلح با معاویه
- امام حسین (ع) در کوفه تا صلح امام حسن با معاویه، در کربلا و در جریان واقعه عاشورا
- امام سجاد (ع) در کربلا و در جریان واقعه عاشورا، کوفه در دوران اسارت، قیام توابین، قیام مختار
- امام باقر (ع) در کربلا و در جریان واقعه عاشورا، قیام توابین، قیام مختار
- امام صادق (ع) در کوفه و در جریان قیام زید بن علی
- امام کاظم (ع) در زندان بغداد
- امام رضا (ع)
- امام جواد (ع) در بغداد و به دستور معتصم
- امام هادی (ع) در سامرا و به دستور متوکل در ۲۳۳ ق تا زمان شهادت
- امام عسکری (ع) به همراه پدرش به سامرا آورده شد
- امام زمان (عج) امام مهدی (ع) در ۲۵۵ق در سامرا زاده شد.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
