در گفتوگو با آنا بررسی شد؛
نقدی بر پایان‌نامه‌نویسی در ایران؛
پایان‌نامه آغاز راه است نه پایان راه
بر اساس آخرین اخبار منتشر شده از سوی معاونت پژوهشی وزارت علوم تنها ۵ تا ۱۰ درصد پایان‌نامه‌های دانشجویی کاربردی است که این آمار خود نشان‌دهنده عمق فاجعه در فرآیند امروز پایان‌نامه‌نویسی کشور است.
به گزارش خبرنگار حوزه پایان‌نامه گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، از روزی که نخستین دانشگاه‌های مدرن و امروزی جهان در کشورهای اروپایی شکل گرفتند تا امروز که واحدهای دانشگاه‌های آزاد و علمی کاربردی و پیام نور از مراکز استانها و شهرستان‌ها نیز عبور کرده و بعضاً مناطق دورافتاده‌تر را نیز برخوردار از امکانات دانشگاهی کرده‌اند؛ همواره مسئله دانشگاه با تحقیق و پژوهش همراه بوده و یکی از مصادیق بارز آن در موضوع پایان‌نامه‌نویسی تجلی کرده است.
پایان‌نامه‌نویسی در ایران همواره فرازوفرودهای بسیاری داشته است. در این میان بوده‌اند و هستند پایان‌نامه‌هایی که مبنای تحقیقات بی‌نظیر در سطح بین‌المللی در عرصه‌های نظامی و دفاعی، سلول‌های بنیادی و انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای شده‌اند و کشور ما را از لحاظ سرعت رشد علمی در جرگه نخستین کشورهای جهان قرار داده‌اند. پایان‌نامه‌هایی که علم پزشکی را در ایران و جهان ارتقا داده و ایران را به قطب صنعت توریسم درمانی خاورمیانه تبدیل کرده‌اند.
چیزی که همواره مورد تأکید رهبر انقلاب بوده و با عباراتی مانند نهضت نرم‌افزاری علوم، بومی‌سازی علوم، کرسی‌های نظریه‌پردازی، الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت و ... بارها بدان اشاره و تداوم و فراگیری هرچه بیشتر این روند را از جامعه علمی کشور مطالبه کرده‌اند.
اما متأسفانه همچنان هستند دانشجویانی که مسئله پایان‌نامه‌نویسی را معضل پایانی دوران تحصیل خود می‌دانند و به هر ترفند و لطایف‌الحیلی می‌خواهند از زیر بار این وظیفه شانه خالی کنند!
متأسفانه روند غلط تقاضا برای پایان‌نامه‌نویسی‌های صوری در سال‌های اخیر به قدری رو به رشد بوده که تقاضا به شکل‌گیری بازاری برای عرضه منجر شده و امروزه شرکت‌هایی یافت می‌شوند که فقط و فقط در حوزه دلالی پایان‌نامه و پایان‌نامه‌نویسی نیابتی فعالیت دارند و از قضا درآمد معتنابهی نیز از این مسیر به جیب می‌زنند.
پایان‌نامه را در لاتین، «تزیس» (thesis) و در فرانسه (these) «تز» می‌گویند که هر دو به معنای نظریه و تئوری است و همچنین در انگلیسی اصطلاحاً دیسرتیشن (dessertation) گفته می‌شود که به معنی «موضوع به بحث گذاشته شده» است. همین اشاره اولیه به تفاوت نام‌گذاری پایان‌نامه در ایران و سایر کشورهای جهان نشان‌دهنده نوع خاصی از نگاه است که امروزه در بین بسیاری از دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی رایج شده است. در این نگاه پایان‌نامه نوشته‌ای است که به فرآیند تحصیلی ما پایان می‌بخشد! حال خودتان قضاوت کنید «نظریه و تئوری» و «موضوع مورد بحث کجا» و «پایان‌نامه» کجا؟
گویا از همان آغاز نام اشتباهی برای پایان‌نامه انتخاب کرده‌ایم و همین موضوع سبب شده که دانشجو به جای این‌که به این تحقیق به‌عنوان تز و ایده خود بنگرد که در آینده جامعه علمی کشور او را به‌عنوان «ارائه‌کننده آن ایده برای نخستین بار» خواهند شناخت؛ به آن به چشم نامه‌ای که تحصیلات خود را با آن با موفقیت به پایان می‌برد؛ نگاه کند.
همین مسئله سبب شده که دانشجویان در انتخاب موضوعات پایان‌نامه‌ای کمتر به سراغ موضوعات کاربردی روز و حل مشکلات مبتلا به کشور در زمینه‌های علمی، اقتصادی و صنعتی بروند و در انتخاب موضوع بیشتر به معیارهایی مثل ساده بودن روش تحقیق، نیاز کمتر به تحقیقات میدانی و قابلیت اکتفا به تحقیقات کتابخانه‌ای آن هم بیشتر مبتنی بر «سرچ»های اینترنتی و ... علاقه‌مندی استاد راهنما و هیئت‌داوران به موضوع مدنظر (جهت سهولت گرفتن نمره در جلسه دفاع) و معیارهایی ازاین‌دست توجه کنند.
بر اساس آخرین اخبار منتشر شده از سوی معاونت پژوهشی وزارت علوم تنها ۵ تا ۱۰ درصد پایان‌نامه‌های دانشجویی کاربردی است یعنی فقط نظری نبوده بلکه احتمال کاربردی شدن و تقاضامحور بودن آن‌ها وجود دارد که این آمار خود نشان‌دهنده عمق فاجعه در فرآیند امروز پایان‌نامه‌نویسی کشور است.
در این راستا دانشگاه آزاد اسلامی با اجرای یک طرح پایش دربرگیرنده همه رشته‌ها و گرایش‌های علمی موجود در این دانشگاه مجموعه موضوعات کاربردی و موردنیاز کشور در این رشته‌ها برای تبدیل‌شدن به سوژه پایان‌نامه‌نویسی را تدوین کرده و طی ابلاغ آن کلیه دانشجویان و اساتید راهنما را به انتخاب موضوع تنها از میان این موضوعات ملزم نموده است.
هرچند ابلاغ و اجرایی شدن طرح پایش یا «پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای» در دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان نیمی از بدنه علمی کشور می‌تواند بارقه امیدی برای قرارگرفتن بخشی از جریان پایان‌نامه‌نویسی کشور در مسیر نیازهای جامعه باشد اما همچنان این نگرانی درباره پتانسیل عظیم 120 هزار پایان‌نامه دانشگاهی که سالانه در کشور تألیف می‌گردد وجود خواهد داشت.
پتانسیلی که در صورت هدایت و بهره‌برداری صحیح می‌تواند به یک انقلاب عظیم علمی در کشور و منطقه تبدیل شود و در صورت رها شدن به تداوم فرآیندهای نازیبایی همچون حجم گسترده پایان‌نامه‌نویسی نیابتی و نهادینه شدن تقلب علمی به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین انواع تقلب در جامعه منجر گردد.
انتهای پیام/4107/پ
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
