پرورش و تولید زهر عقرب در پیچ‌وخم تصمیم‌ مسئولان/ اوضاع را ساماندهی کنید

گروه استان‌های خبرگزاری آنا - حسین عقابی؛ اوایل خرداد سال گذشته پروژه دانش‌بنیان پرورش و تولید زهر عقرب به‌صورت علمی و تجاری در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه آغاز شد، طرحی که وحید بهروز مجری آن، اوایل سال 96 تحقیقات خود را درباره پرورش عقرب آغاز کرد.

او بعد از مطالعات مقدماتی و شرکت در دوره‌های مختلف و اخذ مدرک پرورش عقرب از بنیاد علوم و فنون، طرح خود را در مرکز رشد واحد مراغه مطرح و با استقبال و پشتیبانی دانشگاه مبادرت به ایجاد فارم اولیه و تحقیقات عملی را در این زمینه آغاز کرد.

این پروژه در رابطه با پرورش، تکثیر و سم‌گیری از عقرب و هدف آن پرورش و تکثیر گونه‌های خاصی از عقرب بود که سمّ آن‌ها نقش بسزایی در علم پزشکی و کشاورزی دارد به‌طوری‌که از سم عقرب می‌توان داروهایی برای درمان سرطان، رماتیسم، دردهای مفصلی و... استفاده کرد و در بخش کشاورزی برای ساخت آفت‌کش‌های بسیار قوی که هیچ‌گونه ضرری برای انسان و محیط‌زیست ندارد، کاربرد دارد. این پروژه پس از فاز تحقیقاتی وارد فاز تکثیر شد و بعد از رسیدن به تعداد عقرب موردنیاز، مرحله سم‌گیری آغاز می‌شود.

یکی از مزیت‌های این طرح، نیاز بسیار پایین به آب است؛ حتی در کمبود و قحطی آب هم می‌شود به این شغل ادامه داد. مزیت دیگر این طرح نیاز نداشتن به فضای زیاد است که با یک فضای ۵۰۰ متری می‌توان با حداکثر ظرفیت به کار ادامه داد. از مزیت‌های دیگر آن نیز، جدید و استراتژیک بودن طرح است که به علت وجود گونه‌های مختلف و باارزش در ایران و مربوط بودن طرح به حوزه پزشکی، اهمیت آن را صدچندان می‌کند.

دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه بعد از اجرای این طرح و در پی استقبال بی‌نظیر متقاضیان شرکت در دوره‌های آموزش پرورش عقرب، اقدام به ثبت‌نام برای برگزاری کارگاه‌های آموزش پرورش عقرب به‌منظور استحصال زهر آن کرد و تاکنون چند دوره آن برگزار و پس از پایان هر دوره گواهینامه معتبر دانشگاهی کسب مهارت به نام شرکت‌کنندگان صادر شده است.

حالا بعد از یک سال و اندی و ازآنجاکه دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه، مبتکر طرح دانش‌بنیان پرورش عقرب و استحصال زهر آن و تبدیل علم به ثروت و پیش‌قدم در کارآفرینی است، پیشرفت و چگونگی رشد این پروژه در این مدت را از وحید بهروز، مجری پروژه پرورش و تولید زهر عقرب مرکز رشد این دانشگاه جویا شدیم که گویا پروژه‌شان این روزها خیلی حال خوشی ندارد و با تمام تلاش‌ها در این عرصه از تصمیم‌گیری مسئولان امر و نابسامانی‌ها در این حوزه دلگیر و منتقد بوده و خواستار تصمیمات درست و ساماندهی امور مربوط به این پروژه‌ها در کشور است.

بهروز در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا درباره آخرین فعالیت‌ها و اقدامات این طرح می‌گوید: این طرح را در زمینه تکثیر و پرورش عقرب بیش از یک سال پیش آغاز کردیم و به موفقیت‌هایی نیز دست یافته‌ایم. در این مدت از سمّ عقرب در زمینه اقتصادی استفاده کرده و علاوه بر آن محصول دیگری از خود عقرب به نام «روغن عقرب» تولید کردیم که برای درمان دردهای آرتروز و تسکین دردهای زانو و کمر کاربرد داشته و بسیار مفید است.

وی با بیان این‌که در طول این مدت هنوز موفق به اخذ مجوز نشده‌ایم، اظهار می‌کند: زمانی که این کار را آغاز کردیم، مجوز می‌دادند؛ اما به دلایل مختلف اعم از این‌که گفته می‌شد مصوبه عوض شده و به تعویق انداختن روند دریافت مجوز، اعلام شد که دیگر مجوز صادر نمی‌شود و به‌رغم پیگیری‌های زیاد و با تغییراتی که در این مسیر به وجود آمده هنوز نتوانسته‌ایم مجوز دریافت کنیم.

مجری پروژه پرورش و تولید زهر عقرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه درباره فروش سم تولیدی عقرب‌ها تصریح می‌کند: با شرایطی که به‌دلیل تحریم پیش آمده برای فروش سم‌ها به مشکل برخوردیم و کشورهای خارجی دیگر از ایران سم خریداری نمی‌کنند. از سوی دیگر در مصوبه جدیدی اعلام‌شده که صادرات ذخایر ژنتیکی ایران به خارج از ایران ممنوع است و شرکت‌های ایرانی هم علم این کار را ندارند که از زهر عقرب استفاده کنند؛ بنابراین نه خودشان می‌خرند و نه اجازه می‌دهند این سَم صادر شود.

بهروز با بیان این‌که یکی از دلایل ممانعت صادرات سم عقرب، حفاظت از ذخایر ژنتیکی عقرب ایران عنوان شده، می‌افزاید: عقرب‌های ایران گونه‌های مخصوص ایران بوده که در جای دیگری از دنیا وجود ندارند؛ به همین دلیل اجازه صادرات سم آن‌ها داده نمی‌شود؛ زیرا می‌توانند از روی سم شناسایی کنند که هر عقرب متعلق به کدام گونه و منطقه بوده و با دستکاری آن داروی ضد سرطان تولید کنند.

وی اظهار می‌کند:‌ حال این سؤال مطرح است که با توجه به این‌که علم استفاده از سم عقرب در داخل کشور وجود ندارد و در نتیجه در داخل خرید ندارد و اجازه صادرات آن هم به خارج داده نمی‌شود، پس چرا دوباره با شرایط جدید مجوز صادر می‌کنند؟

بهروز تأکید می‌کند:‌ مسئولان باید روی این کار سرمایه‌گذاری کنند؛ زیرا وقتی به یک عده مجوز تولید و پرورش داده می‌شود؛ آن‌ها تولید خود را آغاز می‌کنند و اگر نتوانند از راه‌های قانونی صادر کنند از راه‌های دیگر از ایران خارج خواهد شد، پس چه بهتر است که مسئولان سروسامانی به این موضوع بدهند. باید این را از مسئولان پرسید؛ وقتی مجوز تولید می‌دهید، پس چرا عنوان می‌کنید که نه می‌توانید به خارج از کشور بفروشید، نه خودمان خریداریم. پس این مجوز را برای چه داده‌اید؟!

وی می‌افزاید:‌ دو سال درگیر این کار بودیم،‌ وقت و هزینه بسیاری صرف اخذ مجوز کردیم؛ اما در نهایت متأسفانه هیچ سوددهی نداشتیم و هیچ حمایت و سرمایه‌گذاری هم در این راه از ما انجام نشد. اوایل کار با موفقیت سم عقرب تولید کردیم و در داخل فقط شرکت رازی از آن استفاده می‌کرد که بعد از مدتی اعلام کرد خودمان تولید می‌کنیم و نیازی به خرید سم نداریم به همین دلیل استحصال سم را متوقف کردیم و چون هزینه نگهداری بالایی دارند با جداکردن نر و ماده‌ها جلوی تکثیر آن‌ها را نیز گرفتیم.

مجری پروژه پرورش و تولید زهر عقرب می‌گوید: البته مقداری روغن عقرب نیز که در طب سنتی ایران از قدیم‌الایام و زمان ابوعلی سینا بوده و مزایایی بسیار خوبی دارد، تولید کردیم؛ اما ازآنجایی‌که برای فروش آن نیاز به مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی داشتیم و بدون پروانه مجوزی داده نمی‌شود؛ بنابراین نه می‌توانیم این روغن را ثبت کنیم و نه این‌که به فروش برسانیم. اکنون این موجودات روی دست ما مانده و بابت نگهداری و تغذیه آن‌ها هزینه می‌کنیم؛ بدون هیچ سوددهی و فعلاً کج‌دار و مریز، به پیش می‌رویم.

بهروز درباره سختی‌های کار پرورش عقرب بیان می‌کند: دو سال است که وقتم را بر سر این کار گذاشته‌ام، گاهی هفت صبح درون وانِ پرورش رفته و ساعت 11 از آن بیرون آمده‌ام تا بفهمم که عقرب چه کار می‌کند، چه نوع غذایی می‌خورد و خیلی در این زمینه تحقیقات انجام داده و همه سرمایه زندگی‌ام را گذاشته‌ام؛ اما الآن در امرار معاش زندگی مانده‌ام و دیگر انرژی برای کار ندارم، این طرحی موفق بود و از این ظرفیت می‌توانستیم استفاده کنیم؛ اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد. دیگر از لحاظ روحی و معنوی و مالی چیزی باقی نمانده و همه را در این راه خرج کرده‌ام.

وی از ترغیب مردم برای راه‌اندازی پرورش عقرب با توجه به مشکلات این حرفه و درآمدزا نبودن آن در شرایط موجود انتقاد کرده و می‌گوید: متأسفانه هنوز شرکت‌هایی هستند که برای آموزش این کار از داوطلبان ثبت‌نام کرده و از آن‌ها هزینه دریافت می‌کنند؛ اما هر کسی به بنده زنگ می‌زند، می‌گویم در کار خودم مانده‌ام و تا آنجا که بتوانم جلوی کسانی را که ناآگاهانه می‌خواهند در این راه سرمایه‌گذاری کنند، می‌گیرم تا بلایی که بر سر من آمده بر سرشان نیاید و به آن‌ها می‌گویم فعلاً دست نگه دارید.

مجری طرح پروژه پرورش و تولید زهر عقرب واحد مراغه اظهار می‌کند:‌ با توجه به این‌که ایران جزء پرگونه‌ترین نوع عقرب در دنیاست و حرف نخست را می‌زند، می‌توان از طریق سم عقرب و صادرات آن، درآمد ارزی برای کشور حاصل کرد و باید این کار ساماندهی شود. سم‌های تولیدشده توسط شاغلان در این حرفه باید جمع‌آوری شود و نهادهای مسئول آن را صادر کنند تا هم با واردشدن ارز به اقتصاد ایران کمک شود و هم شاغلان در این حرفه که همه زندگی خودشان را در این راه هزینه کردند به سوددهی برسند.

بهروز می‌افزاید: طبق شنیده‌ها، کشور عربستان پروتکلی برای تولید سم عقرب با کشور آلمان امضا کرده و در چشم‌انداز این پروتکل پیش‌بینی‌شده که با تولید سم عقرب، 11 حلقه از چاه‌های نفت کشور عربستان بسته شود. درصورتی‌که عربستان مثل ایران زیستگاه انواع عقرب نیست درحالی‌که گونه‌های بسیار متعددی در ایران وجود دارد. با سروسامان دادن این کار هم برای کشور ارزآوری می‌شود و هم از طریق داروهایی که می‌توانیم با استفاده از سم عقرب در درمان انواع بیماری‌ها مانند سرطان تولید کرد؛ خدمتی به جامعه جهانی کرده باشیم و وضعیت خود ما که پا در این راه گذاشته‌ایم، سروسامان بگیرد.

وی درباره صدور مجوز برای پروژه پرورش و تولید زهر عقرب خود به آنا می‌گوید: امیدوارم با مصوبه جدیدی که دو ماه پیش صادر شد و گفتند با شرایط خاص مجوز صادر خواهد شد، امکان گرفتن مجوز مهیا شود؛‌ البته با در نظر گرفتن این‌که مجوز هم صادر شود، موضوع فروش سم عقرب به میان خواهد آمد؛ زیرا محصولاتی که با شرایط و قوانینی موجود تولید کرده‌ایم، هنوز به فروش نرفته و باقی مانده است.

انتهای پیام/4121/4062/پ