داستان بیژن و منیژه قصه همه نسل‌ها و آدم‌هاست

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، آیین رونمایی از آلبوم صوتی بیژن و منیژه شامگاه شنبه در تالار فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی و در قالب «شب بیژن و منیژه» از مجموعه شب‌های بخارا برگزار شد.

این آلبوم صوتی زیرنظر ابوالحسن تهامی صداپیشه پیشکسوت و با تلاش جمعی از هنرمندان شناخته‌شده دوبله ایران تولید شده است. هنرمندانی همچون ایرج راد، سیروس ابراهیم‌زاده، رضا بنفشه‌خواه، وحید اخوان، سعید شیخ‌زاده، مهوش افشاری، محمود قنبری، چنگیز جلیلوند و ناصر ممدوح در این مراسم حاضر بودند.

آلبوم صوتی بیژن و منیژه پس از آلبوم رستم و سهراب که در سال 1396 منتشر شد، دومین روایت شنیداری از داستان های شاهنامه فردوسی است که توسط جمعی شامل صداپیشگان پیشکسوت و جوان به همت نشر نو و زیر نظر ابوالحسن تهامی تولید شده است. در آلبوم بیژن و منیژه، ابوالحسن تهامی در نقش راوی (حکیم ابوالقاسم فردوسی)، نگین کیانفر (بانوی فردوسی)، میثم نیکنام (گیو)، منوچهر والی‌زاده (کیخسرو پادشاه ایران)، سعید شیخ‌زاده (بیژن)، تورج مهرزادیان(گرگین پهلوان سپاه ایران)، آشا محرابی ( منیژه)، محمود قنبری (افراسیاب)، میرطاهر مظلومی (گرسیوز)، ژرژ پطرسی (پیران ویسه) و چنگیز جلیلوند به جای شخصیت رستم صداپیشگی و ایفای نقش کرده‌اند.

موسیقی متن این اثر گزیده‌هایی از سمفونی بیژن و منیژه ساخته حسین دهلوی است که به صورت رایگان از سوی خانواده استاد دهلوی در اختیار تهیه‌کنندگان این آلبوم صوتی قرار گرفته است. ضمن این که ابوالحسن تهامی علاوه بر تنظیم داستان برای اجرا، تهیه‌کننده و کارگردان آلبوم بیژن و منیژه نیز هست. جلوه‌های ویژه صوتی و صداآمیزی نیز توسط حسین مطمئن‌زاده در استودیو کوالیما انجام گرفته است.

در ابتدای این مراسم که اجرای آن به عهده علی دهباشی مدیر شب‌های بخارا بود، ابوالفضل خطیبی با اشاره به این که داستان بیژن و منیژهدر کنار داستان‌های رستم و سهراب، گذر سیاوش از آتش و رستم و اسفندیار، یکی از چهار داستان زیبا در کتاب شاهنامه فردوسی است گفت: انتخاب داستان بیژن و منیژه توسط ابوالحسن تهامی برای تولید کتاب صوتی، انتخابی هوشمندانه بود. من خودم دو بار این آلبوم را  گوش دادم. واقعاً تحسین‌برانگیز است و یک بار اشک در چشمانم حلقه زد. باید سپاس ویژه‌ای از علی دهباشی داشته باشم. دوستی می‌گفت دهباشی به تنهایی به مثابه یک نهاد و مؤسسه عمل می‌کند. در این سه دهه کمتر نهاد فرهنگی را دیده‌ایم که این اندازه به فرهنگ و هنر این مملکت خدمت کند.

وی اظهار کرد: سابقه داستان بیژن و منیژه به دوران پارت‌ها باز می‌گردد. داستان «ویس و رامین» که فخرالدین اسعد گرکانی آن را به نظم درآورده یا «درخت آسوریک» که در ژانر مناظره خلق شده است هم مانند  داستان بیژن و منیژه ریشه در ادبیات پارتی دارد.

این استاد ادبیات و شاهنامه‌پژوه عنوان کرد:در دوره پارتی، در حوزه جغرافایی سیستان خاندان سکایی‌ها بودند و خاندان گودرز هم در منطقه مرو تا گرگان حکومت می‌کردند. خاندان گودرز در شاهنامه بسیار نام‌آورند و نسبت به خاندان سکایی‌ها تاریخی‌تر هستند چرا که ما نام سه نفر از شاهان این خاندان یعنی گودرز،گیو و بیژن را در شاهنامه داریم و به نوعی این خاندان از گذرگاه تاریخ وارد حماسه می‌شوند.

وی در ادامه افزود: کهن‌ترین متنی که داستان بیژن و منیژه درآن آمده است «اعمال توماس حواری» در قرن سوم میلادی است که رهاورد سفر توماس به هند است و او در این کتاب اشاره‌ای به این داستان دارد.

خطیبی گفت: یکی از زیباترین پیش درآمدهای داستانی در شاهنامه متعلق به داستان بیژن و منیژه است که با مطلع«شبی چون شبه روی شسته به قیر/ نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر» فضای وهم‌انگیز و به شدت تیره و تاری را توصیف می‌کند. در این داستان هم پیش درآمد، ارتباط مستقیمی با متن داستان دارد و متناسب با متن داستان است.علاوه بر این، تصویرپردازی‌ها نیز در داستان بیژن و منیژه روح زنده‌ای دارد.

وی با تحسین آلبوم صوتی بیژن و منیژه  گفت: باید به آقای تهامی و همکارانشان بابت این کار تبریک بگویم. یکی از ویژگی‌های کار تهامی این است که برای خلق این اثر مشورت کرده و اساس کارش را شاهنامه چاپ استاد خالقی قرارداده است. کم و زیاد کردن بیت ها را برمبنای همین نسخه معتبر شاهنامه قرارداده است. بخش‌هایی که انتخاب کردند هوشمندانه بوده است؛ فقط تنها انتقادی که من دارم این است که چرا جوّ این اثر اینقدر مردانه است همه این هنرمندان درجه یک هستند اما صداپیشه‌ای که کارش واقعاً به دل من نشست، خانم آشامحرابی بود که نقش منیژه را می‌گفت.

ابوالحسن تهامی که کار نوشتن مقدمه، گزینش، توضیح و تنظیم برای اجرای این اثر را برعهده داشته است، صحبت‌های خود را با تشکر از علی دهباشی به خاطر برپایی این جلسه آغاز کرد و گفت:  به فردوسی بزرگ درود می‌فرستیم و او را که با رنج‌کشیدن،به غنای گنج ادب پارسی افزود می‌ستاییم.  فردوسی بزرگ از رهگذر افسانه‌ها و حماسه‌های تاریخی شاهنامه، یادگاری از کوشش‌های اجتماعی، دانشی، فرهنگی و آرمان‌های یک ملت بزرگ پارسی‌گوی را برای فرزندانش به میراث گذاشت. از یک‌هزار سال پیش، چند صد نسل از ایرانیان با داستان‌های این کتاب بالیده، به آنها نازیده و امروز این میراث به ما رسیده است. ما هم باید در نگهداری و بزرگداشت آن بکوشیم.

 وی اظهار کرد: من خودم را بسیار بخت‌یار می‌دانم که اعضای خانواده‌ام با شاهنامه آشنا بودند و مرا هم از کودکی با شاهنامه آشنا کردند. پدر، عمه، عمو و مادربزرگم هر وقت فرصتی دست می‌داد داستان‌های شاهنامه را برای من می‌خواندند. وقتی به سن نوجوانی رسیدم، خودم شاهنامه را ورق می‌زدم و داستان‌هایش را می‌خواندم و تا جایی که گنجایش ذهنم یاری می‌کرد، شعرهای آن را حفظ می‌کردم.

این دوبلور پیشکسوت افزود: با بالیدنم، تصاویر ذهنی هم رشد کردند. در این زمان آرزو می‌کردم کارگردانی بشوم تا روزی بتوانم شکوه شاهنامه را به صورتی شگفت‌انگیز بر پرده نقره‌ای سینما بیاورم. ابهت صحنه‌هایی که آن روزها در ذهنم مرور می‌کردم، چندین برابر فیلم‌هایی مثل بن‌هور یا ده فرمان بود؛ البته من هیچ‌گاه کارگردان نشدم و مثل یک براده آهن جذب مغناطیس حوزه دوبله شدم.

تهامی عنوان کرد: در همه سال‌های زندگی، شاهنامه محبوب‌ترین کتاب من بوده است، بارها داستان رستم و سهراب را خواندم و هر بار بر مرگ دلخراش رستم اشک ریختم و از بلندی کلام فردوسی به شگفتی فرو رفتم.

 وی افزود: سال‌های سال آرزو می‌کردم داستان‌های شاهنامه را به صورت یک بازی شنیداری ضبط کنم و با افزودن موسیقی و جلوه‌های صوتی، به صورتی درآورم که وقتی به آن گوش می‌کنید گویا به تماشای یک فیلم بزرگ نشسته‌اید. تولید این بازی شنیداری برخلاف تولید فیلم، میلیون‌ها دلار هزینه ندارد و متن شاهنامه را به صورتی آسان در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد. شما می‌توانید در سفر، درون اتومبیل و قطار یا هنگام پیاده‌روی به آن گوش کنید. حالا من به این آرزو رسیده‌ام و خدا را سپاس می‌گویم.

 تهامی گفت: بیژن و منیژه دومین داستان شاهنامه است که من و همکاران هنرمندم در عرصه دوبله به صورت بازی شنیداری اجرا کردیم. اثر صوتی قبلی یعنی رستم و سهراب با اقبال گرم و پرشور مخاطبان در سراسر کشور و حتی ایرانیان خارج از کشور روبه‌رو شد و همه همکارانم را خوشحال کرد. روایت صوتی بیژن و منیژه هم مثل رستم و سهراب دو بخش دارد. در بخش شنیداری، شما داستان بیژن و منیژه را به صورت نمایش با موسیقی پرابهت و جلوه صوتی سینمایی گوش  می‌کنید؛ در بخش نوشتاری هم با یک نمایشنامه مواجه هستید که در ضمیمه آن، معنای تمام واژگان دشوار آمده است. ساختار این داستان‌ها به گونه‌ای است که برگرداندن آن‌ها از روایی به نمایشی را آسان کرده است.

این دوبلور پیشکسوت بیان کرد: بیژن و منیژه، افزون بر این که از شجاعت، سرافرازی، حسادت، توطئه، خشم بیداد و ... سخن دارد، قصه عشق هم هست و قصه عشق قصه هر روز و همه نسل‌ها و همه آدم‌ها است. این داستان صحنه‌های کوتاه و متنوعی دارد. شخصیت‌های قصه دو به دو با هم گفتگو، چاره‌اندیشی و نبرد می‌کنند. به سیر و سفر در دنیای عشق می‌روند و البته چوبش را هم می‌خورند!

در ادامه چنگیز جلیلوند، منوچهر والی‌زاده و محمود قنبری از صدا‌پیشگان پیشکسوتی که در تولید این اثر ایفای نقش کرد‌ه‌اند روی صحنه آمدند. این پیشکسوتان هنر دوبله در صحبت‌های کوتاهی از صداپیشگی در آلبوم صوتی بیژن و منیژه ابراز رضایت کردند. شاهنامه‌خوانی ( داستان بیژن و منیژه) توسط سامره مفتون و تقدیر از عوامل تولید این آلبوم صوتی، بخش دیگری از این آیین بود. در نهایت رونمایی از آلبوم صوتی بیژن و منیژه توسط ابوالحسن تهامی و همسر استاد حسین دهلوی سازنده سمفونی بیژن و منیژه پایان‌بخش این مراسم بود.

انتهای پیام/4104/