مدیریت سیلاب‌دشت، رویکردی جامع برای کاهش خسارت‌های سیل

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از بجنورد، روح‌الله احسانی در حاشیه كارگاه آموزشی مدیریت سیلاب در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد اظهار كرد: ظهور و حضور تمدن‌ها در حاشیه رودخانه‌ها موجب شده تا مدیریت سیلاب‌‌دشت رودخانه‌ها امری ضروری به‌ حساب آید كه استفاده بهینه از سیلاب‌‌دشت مستلزم اجتناب از خطرات سیلاب در این پهنه‌های ارزشمند است.

وی با تأکید بر اهمیت مدیریت سیلاب خاطرنشان كرد: مدیریت سیلاب‌‌دشت یکی از رویکردهای جامع کاهش خسارت سیل بوده و با روش‌های مختلف مهار و مدیریت سیلاب ارتباط چندجانبه دارد.

استادیار گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد افزود: سیلاب‌های اخیر در کشور نشان داد که در این حوزه در برابر سیلاب آسیب‌پذیر هستیم و در بحران اخیر لزوم آموزش مدیریت خطر در سیلاب در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی بسیار مورد اهمیت است.

احسانی گفت: ایجاد آگاهی در اذهان عمومی برای درك خطر سیل و تجهیز به‌منظور مدیریت بحران به‌خصوص در حین وقوع سیلاب‌های غیرمنتظره در مناطق تحت حفاظت در جوامعی كه چند نسل متوالی خطر سیل مهم و بزرگی را تجربه نکرده‌اند، لازم و ضروری است.

وی با تأکید بر مزایای آموزش سیل و افزایش آگاهی عمومی افزود: به‌طورکلی آموزش سیل و دادن آگاهی‌های عمومی از دو مزیت برخوردار است؛ مورد نخست جامعه‌ای که از خطر سیل مطلع است، به‌ احتمال‌ زیاد به کمک‌های فوری کم‌تری نیاز دارد.

استادیار گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد اظهار کرد: مزیت دوم آموزش این است که به تلاش‌های اطلاع‌رسانی کمک می‌کند؛ چراکه مردم آموزش‌دیده می‌دانند برای دریافت اطلاعات مربوط به سیلاب، باید به کجا مراجعه کنند تا از مزایای هشدار و اقدامات لازم بعد از آن مطلع شوند.

احسانی با برشماری روش‌های مختلف مهار و مدیریت سیلاب بیان کرد: روش‌های مختلفی برای مهار و مدیریت سیلاب وجود دارد كه این روش‌ها را می‌توان در دو دسته عمده طبقه‌بندی کرد.

وی خاطرنشان کرد: نخستین روش بر مبنای اثرگذاری روی سیلاب به‌ وسیله سازه‌هاست که روش‌های سازه‌ای نامیده می‌شود و مورد دیگر روش‌های غیر‌سازه‌ای است كه بیشتر بر روی کاهش یا تحمل خسارت متمرکز است.

استادیار گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد گفت: همیشه روش‌های غیرسازه‌ای باید در طراحی‌های سازه‌ای مورد توجه قرار گیرند؛ زیرا استفاده از آنها موجب افزایش اثربخشی روش‌های سازه‌ای می‌شود.

احسانی افزود: احداث سدهای تأخیری، محدودسازی سیلاب با استفاده از گوره و سیل‌بند، انحراف سیلاب و اصلاح مسیر رودخانه از جمله روش‌های سازه‌ای کنترل سیلاب است و تعیین حد حریم و بستر رودخانه‌ها، مدیریت کاربری اراضی، مقاوم‌سازی ساختمان‌ها، گسترش بیمه سیلاب و مدیریت بحران در سیلاب از روش‌های غیرسازه‌ای(نرم) به شمار می‌آید.

وی خاطرنشان كرد: روش بیمه سیلاب یک روش غیرسازه‌ای کاهش خسارات سیل است که مانند انواع دیگر بیمه در بیشتر کشورهای پیشرفته دنیا، توسط دولت مرکزی تهیه و معمولاً به شرکت‌های بیمه ابلاغ می‌شود.

استادیار گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد این روش را ابزار مناسبی دانست که با ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه، نگرانی زیان‌های ناشی از سیلاب را کاهش می‌دهد و پرداخت‌های سالانه به بیمه سبب می‌شود که توسعه ساختمان‌سازی غیراقتصادی در مناطق پهنه سیلاب محدود شود.

احسانی تصریح كرد: هدف اصلی از بیمه سیلاب، پخش‌کردن خسارات سیل در جامعه خسارت‌دیده، به ترتیبی است که همه آنهایی که در معرض خطر سیل هستند، در هزینه‌های مدیریت سیل مشارکت داشته باشند و این امر با پخش‌شدن هزینه‌ها در زمان و در جمعیت خطرپذیر صورت می‌گیرد كه برقراری بیمه سیلاب، مستلزم استقرار یک سامانه عادلانه با حداقل هزینه‌های جانبی و بدون اثرات معکوس و نامربوط است. 

وی با تأکید بر عوامل تشدید سیلاب اخیر در شهر آق‌قلا و گمیشان افزود: مدیریت نامناسب سیلاب‌‌دشت، نبود مدیریت صحیح مخازن سدها در بالادست رودخانه گرگان‌رود، اجرای نامناسب سازه‌های تقاطعی رودخانه در شهر آق‌قلا و از همه مهم‌تر اجرانکردن طرح‌های سازه‌ای کنترل سیلاب از موارد تشدید سیلاب اخیر در شهر آق‌قلا و گمیشان بوده است.

استادیار گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد گفت: بررسی دوره‌های آماری وقوع سیلاب در آق‌قلا نشان داده که دوره بازگشت سیلاب در آق‌قلا پنج ساله بوده و وقوع سیلاب در سال‌های 1388 و 1391 در شهر آق‌قلا می‌توانست زنگ خطری برای سیلاب‌های بزرگ‌تر باشد.

به گزارش آنا، دشت سیلابی یا سیلاب‌دشت، سرزمین پست و همواری است که در کنار رودی قرار دارد و اگر رود طغیان کند، سیل آن دشت را فرا می‌گیرد.

انتهای پیام/4117/4103/4062/