توازن شادی و غم، مهم‌ترین شاخصه سلامت وجودی یک انسان است

به گزارش خبرنگار حوزه آیین و اندیشه گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، «معنای زندگی» در نهمین برنامه سری جدید خود، شامگاه دوشنبه با اجرا و کارشناسی سید محمدتقی موحد ابطحی میزبان خسرو باقری، استاد دانشگاه تهران بود تا به موضوع «شادی و معنای زندگی» بپردازند.

خسرو باقری، بعد از ارائه خلاصه‌ای از تعریف شادی، در مورد خوف و رجا توضیح داد: عدم توازن بین خوف و رجا مشکل‌زاست. کسی که حالت خوف بیشتری دارد، انگیزه‌اش کم‌تر می‌شود. ما در تحول روانی خود، برای جلو رفتن انگیزه می‌خواهیم و هم ترمز می‌خواهیم برای احتیاط کردن در مسیر؛ کسی که این توازن را نداشته باشد ممکن است فاقد سلامت روان باشد. 

وی افزود: بی‌بهانه شاد بودن اگر به معنای یک سرخوشی افراطی باشد که لازمه‌اش جدی نگرفتن مشکلات زندگی است، نوعی مکانیزم روانی به نام انکار است. ولی حالت مطلوب و متوازنش این است که ما شادی‌ها ، نگرانی‌ها و غم‌ها را به جا و به مورد داشته باشیم.

خداوند شادی را برای انسان حرام نکرده

این استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سؤال که برای تعادل بین دو بال شادی و غم، چه در بینش دینی و چه در بینش تربیتی، اجتماعی، چه اقداماتی باید صورت بگیرد، گفت: در بینش دینی ما باید آموزه‌هایی از دین را مطرح کنیم که شادی و نشاط را به عنوان امر ممنوع در نظر نگیرد. یعنی اگر خندیدن و کف زدن و دف زدن و ... که لوازم شادی هست را به عنوان امور ممنوعه معرفی کنیم، این تفسیر مطلوبی نخواهد بود و خداوند شادی را برای انسان حرام نکرده است. آنجا که شادی بخواهد منجر به نقض حقوق دیگران شود و آسیب ایجاد کند، شادی آسیب‌زا می‌شود که معنایش روشن است. ولی اگر ما این را طوری بیان کنیم که گویی ذات شادی و خندیدن خطرناک است، این افراطی آشکار است و الان که ما جنبه‌های عزاداری و گریه را در دین برجسته کرده‌ایم لازمه‌اش این است که حرکتی در سوی مقابل انجام شود و تفسیرها و بخش‌هایی از متون دینی که نادیده گرفته شده‌اند را احیا کنیم. این یک تداعی غلط است که بگوییم موسیقی یک وسیله خطا و باعث لغزش است. به چه دلیل موسیقی شاد انسان را به خطا می‌کشاند؟ خطا آنجایی است که شما حق یک انسان را زیر پا بگذاری و به حریمش تجاوز کنی، اینکه ما بگوییم چون در برخی موارد موسیقی منجر به خطا شده، یک تعمیم کلی بدهیم و آنرا به کل حرام اعلام کنیم، قطعاً یک خطای فقهی و فکری است. موسیقی شاد به دلیل ایجاد انبساط خاطر در ما اصلاً ضروری است. 

وی در مورد اینکه آیا شادی باید ما را به تعالی برساند، گفت: مگر شادی فی‌النفسه بد است که حتماً بخواهیم آن را مقدمه یک تعالی بدانیم؟ انسانی که نشاطش را از دست می‌دهد مانند ماشینی است که موتورش در حال خاموش شدن است.

باقری در رابطه با تناسب بین شادی و اصناف مختلف توضیح داد: شادی یک امر مطلق نیست بلکه نسبیت دارد. آن چیزی که یک کودک را شاد می‌کند، باعث شادی یک نوجوان نمی‌شود. هر کسی به فراخور ظرفیت روانی خود باید شادی داشته باشد. 

رشد ناباوری عمومی، آثاری خطرناک برای جامعه دارد

وی در پاسخ به این سؤال که چرا اخبار منفی در شبکه‌های اجتماعی به شدت در حال انتقال است، گفت: ناباوری عمومی در کل جامعه نسبت به اینکه مثلاً ما وضعمان خوب نیست، ما اصلاً نمی‌توانیم خوب باشیم، هر اقدامی منفی یا غلط است، و ... وجود دارد. آثار این قضیه خطرناک است و وضعیت سلامت روان را گزارش نمی‌کند. اعتماد عمومی که همان اعتماد مردم به مسئولین است یک سرمایه مهم اجتماعی است که باید به شدت محافظت شود. اگر به آراء مردم در تصمیم‌گیری‌ها توجه بیشتری شود، اعتماد بیشتر خواهد شد و بالعکس.

این استاد دانشگاه تهران در جمع‌بندی صحبت‌هایش بیان کرد: توازن شادی و غم، مهم‌ترین شاخصه سلامت وجودی یک انسان است. باید مراقب این توازن بود. 

برنامه «معنای زندگی» به تهیه‌کنندگی محسن کرمی، محصولی از گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار سیما است که در ماه رمضان هر روز ساعت 19 راهی آنتن این شبکه می‌شود.

انتهای پیام/4072/