در گفتوگو با آنا بررسی شد؛
واقعیت‌های دارویی از خودکفایی تا تحریم
از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون بارها تحریم را تجربه کرده‌ایم، شاید بد نباشد بگوییم تحریم‌ها در برخی بزنگاه‌ها با تکیه بر توان داخلی سبب خودکفایی شده است.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، ایران از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون بارها تحریم‌های غذایی و دارویی و نیز تجاری و بازرگانی را تجربه کرده است. شاید بد نباشد بگوییم همین تحریم‌ها در برخی بزنگاه‌ها با تکیه بر توان داخلی سبب پیشرفت و خودکفایی شده است. با این حال تحریم دارویی و غذایی خارج از عرف انسانی است و آمریکا به ظاهر صنعت دارو را معاف از شرایط تحریمی قرار داده، اما وزیر پیشین بهداشت در آخرین اظهار نظر خود، به تحریم دارویی اشاره کرده بود. وزیر فعلی بهداشت و درمان هم گفته: به هیچ وجه درباره داروهای اساسی کمبود وجود ندارد و در ماه‌های آینده نیز کمبود دارو وجود نخواهد داشت.
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو با اعلام آمادگی این سازمان برای تأمین دارو در شرایط بحرانی معتقد است: هر چند غذا و دارو روی کاغذ تحریم نیست اما در اعمال تحریم‌ها، صنعت دارو مستثنی نخواهد بود و تحریم نبودن دارو دروغی آشکار است. او درباره این موضوع به ایرنا گفت: واقعیت این است که تحریم‌ها تاثیرات منفی و سختی‌هایی برای مردم در حوزه دارو ایجاد خواهد کرد اما با مدیریت دولت، اجازه نمی‌دهیم، بیماران دچار مشکل شوند.
او می‌افزاید: تحریم‌های آمریکا خلاف حقوق بشر است و با توجه به بازتاب‌های بین‌المللی این عمل ضد حقوق بشر، قدرت‌های استکباری تلاش می‌کنند با فضاسازی‌های رسانه‌ای و ادعاهای دروغین از این مرحله عبور کنند و سعی دارند با فضاسازی رسانه‌ای و دروغگویی افکار آگاه بین‌المللی را از این موضوع منحرف سازند.
با این وصف زهرا.ص، داروساز معتقد است: تاثیر تحریم‌ها بر حوزه دارو به حدی است که نمی‌توان برخی داروهای خوب و مرغوب را مانند گذشته تأمین کرد، نه اینکه نباشد، بلکه با زحمت پیدا می‌شود.
او در ادامه عنوان می‌کند: برخی داروها هم سهمیه‌ای شده و عنوان می‌شود مواد اولیه آنها نیست یا اشکال مختلف آن مانند گذشته به راحتی در دسترس نیست مثلا ممکن است دارویی آمپولش باشد و قرصش به راحتی پیدا نشود یا برعکس قرصش باشد و آمپولش نباشد؛ یک زمان برخی سرم‌ها کم می‌شود و می‌گویند ظرف بسته بندی سرم نیست یا چسب زخم و دیگر موارد.
این داروساز با بیان اینکه در برخی موارد کمبود دارویی داریم، عنوان می‌کند: برخی داروهای خاص مانند وارفارین کم شده و سهمیه‌ای به داروخانه‌ها داده می‌شود؛ یا برخی داروها نسبت به قبل به زحمت پیدا می‌شود در کل برخی کمبودها وجود دارد ولی آن‌طوری نیست که مشکل ساز شود.
رحیم منادی ، داروساز دیگری هم می‌گوید: تحریم‌ها آن‌طوری که تصور می‌شود تاثیری بر حوزه دارویی کشور نداشته و واقعیت‌های دارویی چیز دیگری نشان می‌دهد چنانچه برخی کمبودها خصوصا در حوزه امکانات دارویی بیمارستانی وجود دارد که در برخی موارد هم مشکل ساز شده اما در بقیه موارد آن‌طوری نیست که در کل خللی ایجاد کند.
با این حال حسام‌الدین شریفی‌نیا ،عضو هیئت مدیره انجمن مدیریت داروی ایران از منظر دیگری به تاثیر تحریم‌ها بر عرصه دارویی کشور می‌پردازد و ضمن اشاره به تأمین ۹۶ درصدی بازار داروی کشور توسط داروهای تولید داخلی می‌افزاید: تنها ۳ درصد داروی مورد نیاز کشور وارداتی است.
زخم طرح تحول سلامت بر صنعت دارویی او با بیان اینکه کل صنعت دارو در ایران سالانه نزدیک دو میلیارد دلار ارزبری دارد، می‌گوید: قبل از شروع تحریم‌ها مشکلی که در بازار دارویی کشورمان داشتیم طرح تحول سلامت بود که به دلیل بار افزایش مالی که برای بیمه‌ها ایجاد کرد بیمه‌ها نتوانستند به تعهدات خودشان به داروخانه‌ها و شرکت‌های پخش و شرکت‌های واردکننده و تولید کننده در مورد بازپرداخت مطالباتشان عمل کنند و این باعث شد که دوره بازگشت سرمایه در صنعت دارویی کشورمان به بیشتر از یک‌سال برسد.
شریفی‌نیا توضیح می‌دهد: پول تولید کننده‌ای که با کلی هزینه دارو را تولید و مواد اولیه را وارد می‌کند یک‌سال بعد بر می‌گشت آن هم به صورت اوراق قرضه و این باعث شده بود که صنعت داروی کشورمان و حتی داروخانه‌ها هم دچار مشکل عدیده نقدینگی شوند و پولی نداشته باشند که بخواهند چرخه خود را ادامه دهند.
این دارو ساز و متخصص اقتصاد و مدیریت دارو بیان می‌کند: وقتی که صنعت دارو با این مشکل مواجه باشد نسبت به یک بحران خارجی حساس تر می‌شود چنانچه صنعت دارو در طرح تحول سلامت بسیار ضعیف و شکننده شد و بعد هم باعث شد یک تحریک خارجی مانند تحریم‌ها مشکلات را دوچندان کند.
از مشکل تبادلات بانکی تا کمبود نقدینگی
شریفی‌نیا می‌گوید: مشکلی که در صنعت دارو بر اثر تحریم‌ها به وجود آمده دسترسی برای تبادلات بانکی است؛ یعنی امکان استفاده از تبادلات روتین بانکی را ندارد و تولید کننده مجبور است برای دور زدن تحریم‌ها هزینه زیادی را متحمل شود و با چرخه زمانی طولانی مدت، مواد اولیه مورد نیاز خود را با افزایش هزینه‌ای بالغ بر ۸ الی ۹ درصد تأمین کند؛ این مشکل به مشکل نقدینگی صنعت دارو اضافه شده و هم صنعت داخلی دارو و هم واردات آن را با مشکل مواجه کرده است.
عضو هیئت مدیره انجمن مدیریت داروی ایران در خصوص چرایی سهمیه‌بندی کمیاب بودن برخی داروهای خاص عنوان می‌کند: علت‌های زیادی وجود دارد و یکی از مهم‌ترین علت‌‌ها نبود نقدینگی است که باعث شده شرکت تولید کننده نتواند به مقیاسی که قبلا تولید می‌کرده و نیاز کشور را برطرف می‌کرده تولید کند و واردکننده نتوانسته وارد کند.
شریفی‌نیا معتقد است: بخش دیگر مشکلات به دلیل ایجاد قاچاق معکوس است چون تولید بعضی از داروها نه تنها کمتر نشده بلکه بیشتر شده و نه تنها واردات بعضی از داروها کمتر نشده بلکه بیشتر شده است و به دلیل اینکه قیمت گذاری دارو در ایران بر اساس نرخ ارز دولتی است باعث شده که قیمت ریالی دارو در ایران بسیار پایین باشد و این موضوع باعث شده که انگیزه برای قاچاقچیان دارو زیاد شود و داروهای کشورمان را در آن‌طرف مرز در عراق و افغانستان بفروشند و یا دارویی که وارداتش را با ۲۵ یورو انجام می‌دهیم در سلیمانیه عراق همان دارو را با ۱۲ یورو از ایران قاچاق می‌کنند و می‌فروشند چرا؟ چون قیمت گذاری بر اساس نرخ ارز دولتی است.
مشکل اصلی صنعت دارویی کشور بیشتر داخلی است تا خارجی!
آرش محبوبی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان کشور هم صاحب‌نظر دیگری است که در خصوص تاثیر تحریم‌ها
بر دارو می‌گوید: اینکه بگوییم تحریم‌ها در وضعیت فعلی داروها تأثیری نداشته است واقعیت ندارد و بر خلاف ادعاهایی که می‌گویند تحریم‌ها طوری طراحی شده که مردم آسیب نبینند حتی مواردی که کاملا جنبه انسانی دارد مانند دارو را تحت تأثیر قرار داده است، اما مسئله اینجاست که مشکل اصلی صنعت دارویی کشور بیشتر داخلی است تا خارجی!
محبوبی کمبود دارویی که فعلاً در کشور احساس می‌شود را ناشی از کمبود نقدینگی می‌داند نه تاثیر تحریم‌ها و
می‌گوید: کمبود نقدینگی به دلیل مشکل پرداخت بیمه‌ها است که در بخش خصوصی به هشت ماه و در بخش دولتی بیش از یک‌سال شده بود که پرداخت نشده بود اما اکنون خوشبختانه وضعیت پرداخت بدهی‌های بیمه بهتر شده است.
عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ابراز می‌کند: زمانی که بخش دولتی و بخش خصوصی مشکل کمبود نقدینگی داشته باشند در خرید کالاهای اساسی و عرضه خود به مشکل می‌خورند به عبارتی کالا وجود داشته باشد اما امکان خرید و عرضه به مردم وجود نداشته باشد؛این کسری نقدینگی در چرخه تأمین جلو می‌رود و کل زنجیره را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
محبوبی در خصوص کمبود بعضی داروها مانند داروی انعقاد خون هم بیان می‌کند: کمبود داروی انعقاد خون واقعیت ندارد و این دارو، یک داروی وارداتی است و اکنون هیچ کمبودی در این زمینه نداریم منتهی مصرف کنندگان این دارو به محض اینکه احساس کنند دارو کم است، احساس خطر می‌کنند و به داروخانه‌ها هجوم می‌آورند و می‌خواهند تعداد زیادی از دارو را به عنوان ذخیره ببرند.
از هجوم مصرف کنندگان تا کمبود ناشی از قاچاق
وی می‌افزاید: هجوم آوردن مصرف کنندگان داروی انعقاد خون باعث می‌شود که تأمین کنندگان دارو، اقدام به کنترل عرضه دارو کنند و اکنون به اندازه کافی این دارو در مراکز تأمین موجود است و بعضی از این داروها به دلیل نبود دارو نیست بلکه به دلیل نبود سرمایه و نقدینگی است که اکنون وضعیت بهتر شده است.
با وجود تمام آنچه در خصوص همزمانی مشکلات داخلی صنعت دارو در کشور و تحریم‌ها گفته شد باید این نکته را هم اضافه کرد که مانند تمام صنایع دیگر به دلیل افت ارزش پول ملی و پایین بودن قیمت اقلام داخلی به نسبت کشورهای همجوار دارو به عنوان کالایی پرسود و پر مصرف از مرزهای کشور قاچاق می‌شود تا به قیمت بالاتری از قیمت کشور فروش رود. چنانچه محبوبی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان هم به این نکته اشاره داشته و می‌گوید: گرفتاری که در وضعیت دارو وجود دارد قیمت پایین دارو است به عبارتی ارز دولتی که به دارو تعلق گرفته، ممکن است روند معکوس قاچاق دارو را ایجاد کند یعنی همان اتفاقی که در مورد گوشت اتفاق افتاد ممکن است در مورد دارو هم اتفاق بیفتد و ما در عمل کمبود دارو را احساس کنیم.
او ابراز امیدواری می‌کند که با نظارت‌های کنترلی و با واقعی کردن قیمت دارو جلوی قاچاق گرفته شده و این اتفاق دیگر روی ندهد.
ارزانی بلای جان داروهای کشور
شریفی‌نیا هم بر این مسئله تاکید کرده و می‌گوید: همان اتفاقی که در مورد مواد غذایی مانند گوشت و مرغ در کشور افتاد در مورد دارو هم امکان دارد که اتفاق بیفتد چون یارانه می‌گیرد و خیلی ارزان است و باعث انگیزه برای قاچاقچیان می‌شود تا دارو از کشور قاچاق شود و شاید یکی از دلایل کمبود برخی از داروها هم همین است.
عضو هیئت مدیره انجمن دارو سازان تهران بیان می‌کند: به عنوان نمونه داروی وارفارین در سال گذشته به اندازه۶ ماه مصرف کشور وارد شد اما به دلیل همین قاچاق معکوس دوباره به کمبود برخورد و وارفارین هم دارویی است که تولید داخل ندارد و جزو داروهایی است که وارد می‌شود اما قیمت این دارو بر اساس ارز دولتی است و به آن یارانه تعلق گرفته اما به جای اینکه یارانه به دست مصرف کننده ایرانی برسد در عراق و افغانستان مصرف می‌شود و به عبارتی این قاچاق معکوس باعث کمبود می‌شود.
اما چاره کار چیست تا هم دارو گران نشود و هم قاچاق صورت نگیرد و مردم هم این وسط به عنوان مصرف کننده نه به خاطر کمبود دارو و نه گرانی آن متضرر نشوند. شریفی‌نیا بهترین راهکار برای جلوگیری و پیشگیری از معضل قاچاق معکوس دارو را دادن یارانه به بخش بیمه‌ها می‌داند و می‌گوید: بهترین راه این است به جای اینکه یارانه را به تولیدکننده یا واردکننده دارو بدهند، یارانه به بیمه‌ها بدهند و در این صورت مردم دچار آسیب نمی‌شوند و مردم با همان قیمتی که قبلا دارو را می‌خریدند می‌خرند و فقط بیمه، پول بیشتری پرداخت می‌کند.
وی تأکید می‌کند: دولت همان پولی که بابت یارانه به قیمت دارو می‌دهد به بیمه‌ها بدهد و این باعث می‌شود که بیماران هم به مشکل برنخورند و هم قاچاق کنترل شود.
تحریم‌ها آن‌طور که دشمن انتظار دارد نتوانسته صنعت داروی کشور را دچار مشکل کند و از طرفی مشکلاتی که برای صنعت دارویی کشور نام برده شد بیش از آنکه منشا خارجی داشته باشد داخلی و به سبب سوء مدیریت‌ها است لذا نیاز به بازسازی حوزه مدیریتی دارو در کشور داریم.
منبع: روزنامه رسالت
انتهای پیام/4028/
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
