هدف مرکز نظامی‌پژوهی، انتقال مواریث فرهنگی به سایر نقاط جهان است

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، «شب شعر» در بیست و دومین نشست خود، شامگاه دوشنبه با موضوع «تأثیر حکیم نظامی گنجوی بر شعر معاصر ایران» و با اجرای محمود اکرامی‌فر، میزبان روح‌الله هادی، پژوهشگر و استاد دانشگاه تهران و احمدرضا مجرد پژوهشگر و استاد دانشگاه تبریز بود.

هادی در مورد نظامی گفت: نظامی بعد از فردوسی، مولانا، سعدی و حافظ، پنجمین شاعر بزرگ ماست. آثار نظامی نقطه شروع و پایان دارند. نقطه شروعش به دلیل سهل بودن آن می‌توان جزء اولین آموزش‌های مدرسه‌ای باشد و نقطه پایانش می‌تواند پژوهش‌های دانشگاهی باشد. 

وی در مورد تفاوت خاقانی و نظامی توضیح داد: هر دوی آنها در قلمرو آذربایجان زندگی می‌کردند و زبان فارسی زبان‌آموخته آنها بود و نه زبان مادریشان؛ به همین دلیل در شعر هر دو نمونه‌هایی از ترکیب را می‌بینید، اما دنیایی که برای شاعری انتخاب کرده‌اند متفاوت است. آنچه که نظامی را سرمشق شعر داستانی کرده، پنج گنج اوست. البته من مخزن‌الاسرار را در داستان داخل نمی‌دانم زیرا 2 هزار بیت است و از تمام آثار نظامی کمتر است و خودش ادعا می‌کند که این را در همسانی با حدیقه سنایی سرودم. ما با لیلی و مجنون و خسرو و شیرین نظامی را می‌شناسیم، اما جهان خاقانی جهان قصیده است.

نظامی، پرچم‌دار آثار بزمی

مجرد در مورد تأثیراتی که دیگر شاعران از نظامی گرفتند، گفت: نظامی به عنوان پرچم‌دار آثار بزمی در قرن ششم، به طور یقین آثار بزمی قبل از خود را دیده است و زیرکانه بررسی کرده و ایرادات مخاطب‌گریز آنها را برطرف کرده تا آثارش ماندگار شود.

نظامی راهی نو به شاعران پس از خویش نشان داده است

هادی در پاسخ به اینکه چه چیزی باعث می‌شود آثار نظامی آنقدر مورد استقبال و تقلید قرار گیرد، گفت: من فکر می‌کنم نظامی با انتخاب داستان و تبدیلش به منظومه عاشقانه، یک راه نو به شاعران پس از خویش نشان داده است. 

مجرد در مورد راه‌اندازی مرکز نظامی‌پژوهی در تبریز گفت: نخستین هدف این مرکز انتقال مواریث فرهنگی به سایر نقاط جهان است و اینکه نظامی‌دوستان را از سراسر جهان جمع کند و نظامی حلقه دوستی بین ملت‌ها و اقوام بشود. نظامی پنج اثر در پنج ژانر مختلف دارد که بی‌سابقه است، اما علت اینکه نظامی به اندازه حافظ یا خیام در دنیا مطرح نشده است پیچیدگی کلامش است. یکی دیگر از رسالت‌های مرکز نظامی‌پژوهی اعطای جایزه ارزنده نظامی‌شناسی است که قرار بر این است که هر سال به بهترین پژوهش و کاوش ادبی که ارزش جهانی‌شدن داشته باشد و بتوان آن را در بهترین دانشنامه‌ها و دایرةالمعارف‌های جهانی چاپ کرد، بر قیاس اثر هفت‌پیکر تقدیم کرد.

نظامی؛ تنها کسی که در همه آثارش به معراج پیامبر پرداخته است

هادی بیان کرد: تنها کسی که در همه آثارش به معراج پیامبر پرداخته نظامی است. ما موظفیم نظامی را به جهان معرفی کنیم؛ چون معتقدیم این دارایی قابلیت جهانی شدن دارد و می‌تواند به بسیاری از سؤالات انسان معاصر پاسخ دهد.

هادی در پاسخ به اینکه چرا دیگر این قله‌های ادبی مثل نظامی و حافظ وجود ندارند، گفت: جهان عوض شده و طبیعتاً محصولاتش نیز عوض شده است. شعر و فرهنگ، ریشه‌هایش در اقتصاد، معاشرت و معماری است. برای درک ارزش پدیده‌ها نیازمند گذر زمان هستیم. من نمی‌دانم مردمی که در زمان نظامی و حافظ زندگی می‌کرده‌اند همین احساس ما را به آنها داشته‌اند و مردم 100 سال آینده درباره شاملو و نیما چه خواهند گفت.

مجرد ضمن تأیید حرف‌های هادی گفت: در گذشته‌ای که از آن صحبت می‌کنیم شعر و شاعری مجزا از بقیه علوم و فنون نبود. بسیاری از علوم روز در شعرها موج می‌زند.

هادی در پایان در مورد تأثیر نظامی بر شعر معاصر گفت: نظامی از شاعرانی است که تأثیرش تا روزگار ما استمرار یافته است و هم بر شعر سنتی و هم  بر شعر نو و هم بر داستان ما تأثیر گذاشته است. بهار و ابتهاج ساقی‌نامه دارند و نیما علاقه خاصی به نظامی داشت.

مجله ادبی «شب شعر» به تهیه‌کنندگی کوروش انصاری و با محوریت بررسی شعر فارسی، هر دوشنبه شب در حوزه ادبیات، ساعت 23 روی آنتن شبکه چهار سیما می‌رود.

انتهای پیام/4072/ن