عبور از گردنه تاریخ با بی‌کتابی

به گزارش خبرنگار ادبیات و کتاب گروه فرهنگ وهنر خبرگزاری آنا، کتاب «بی‌کتابی» نوشته محمدرضا شرفی خبوشان است که در دسته رمان­‌های تاریخی قرار می­‌گیرد. این کتاب برگزیده دهمین جایزه ادبی جلال آل‌احمد و همچنین جایزه کتاب سال در دوره سی و پنجم (1396) است. منتقدان نیز نگاه مثبتی به این اثر داشته و آن را رویدادی نو در فضای ادبی کشورمان تلقی می‌کنند.

این کتاب با نگاهی خاص به اتفاق تاریخی مشروطه و تحولات پس از آن می­‌نگرد. بی‌كتابی خواننده را با خود به سفری تاریخی به زمانه قاجار می­‌برد و روایتی نوینی از به توپ بستن مجلس و ماجرای مشروطه ارائه می‌­کند. حکایت شرفی در بی‌کتابی، آمیزه‌­ای از خیال و واقعیت است که در تنگنایی تاریخی اوج می‌‌گیرد و معضلی فرهنگی را به رخ می­‌کشد. بدین ترتیب روایت سیاسی و تاریخی مشروطه پیوند ظریفی با اصل داستان یافته است و بر جذابیت آن افزوده است.

این اثر همچنین ترکیبی باورپذیر از حوادث را پیش روی خوانندگان می‌گذارد و آنها را درگیر مشاهده تصاویر فیلمی سینمایی می­‌کند. همذات­‌پنداری با شخصیت اصلی و در گذر از مقاطع متعدد موجب می­‌شود تا تألم و تجربه تلخ مشروطه، طعمی جدید در ذائقه داشته باشد. هر چه باشد به گفته نویسنده، یک واقعه تاریخی موضوع بی­‌کتابی است و این کتاب از دریچه فرهنگی بدان نگریسته است. از این دریچه میزان حساسیت ایرانیان و ارزش کتاب در میان­شان را در بطن تاریخ کاویده است.

نویسنده کتاب، بی­‌کتابی را عامل عقب‌افتادگی جامعه ایرانی برمی­‌شمرد چون کتاب به مثابه نماد آگاهی و آگاهی‌رسانی است.

زبان شيوا در ترسیم دنیای رمان و نثر شيرين و حوادث زنجیره­‌وار و تسلسلی که مخاطب را مدام غافلگیر می­‌کند موجب می­‌شود تا خواننده تا انتها در این سفر تاریخی با نویسنده همراه شود. این کتاب با زاویه دید اول شخص روایت می‌شود. ماجرای آن نیز در زمان مظفرالدین‌ شاه و پسرش محمدعلی شاه رخ می­‌دهد. شخصیت اصلی این کتاب ميرزا يعقوب است، یک کتاب­‌باز، آنتیك‌فروش و دلال که در میان دو طبقه خاص و عام دست و پا می­‌زند. ماجرا از عشق او به یافتن کتاب‌های خطی شروع می­‌شود. در زمان پادشاهی مظفرالدین شاه قاجار، شخصی به نام «لسان‌الدوله» کتابدار سلطنتی است که با خیانت در امانت 5 هزار جلد کتاب از کتابخانه ربوده و فروخته است. میرزا یعقوب در پی یافتن کتابی خاص به او برمی­‌خورد و در پی یافتن کتاب‌هایی است که لسان‌الدوله پنهان کرده است و از این تقاطع، داستان شکل می­‌گیرد.

رمان بی­‌کتابی از سوی انتشارات شهرستان ادب در ۲۶۰ صفحه در سال 1395 به قیمت 20 هزار تومان منتشر شد. همچنین اولین بار در نمایشگاه کتاب پاریس در ویترین عمومی قرار گرفت. این کتاب از ابتدای انتشار مورد استقبال فراوانی قرار گرفت به گونه‌‌ای که در سال 1397 به چاپ چهارم رسید.

انتهای پیام/4072/4104/ن