2 هزار ملودی کلیسای ارامنه را نت‌نویسی کرده‌ام

به گزارش خبرنگار حوزه موسیقی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، «شب موسیقی» در دوازدهمین نشست خود، شامگاه یکشنبه با موضوع «تم‌های محلی در موسیقی» روی آنتن رفت. رضا مهدوی در این برنامه به مناسبت میلاد حضرت مسیح (ع) میزبان لوریس چکناواریان رهبر ارکستر و وارطان ساهاکیان، آهنگساز و مدرس موسیقی بود.

هنر از مردم می‌آید و به مردم برمی‌گردد

 لوریس چکناواریان در ابتدای این برنامه در مورد اهمیت تم‌های محلی گفت: به نظر من بزرگترین آهنگسازها، آهنگسازان محلی هستند که  گاهی به  بهانه مراسمی در روستا، خودِ مردم آن آهنگ را به وجود می‌آورند. آهنگساز بزرگی مثل بتهوون همین آهنگ‌ها را برای ارکستر تنظیم کرد. هنر از مردم می‌آید و به مردم برمی‌گردد.

وی افزود: آهنگ جاویدان باید الهام الهی داشته باشد. موسیقی زمینی یک بار مصرف است. 
تم‌های محلی، تأثیرگذارتر

وارطان ساهاکیان نیز در مورد تم‌های محلی توضیح داد: مشخص نیست سازنده این‌ تم‌ها چه کسی است و سینه به سینه به ما رسیده‌اند.سال‌ها پیش آقای «روبن گریگوریان» برای جلوگیری از گم شدن این آثار، این فولکلورها را برای ارکستر نوشتند و اینها را زنده نگه داشتند. تم‌هایی که سینه به سینه به نسل جدید می‌رسد، ناخودآگاه تأثیرگذاری بیشتری دارند.

جمع‌آوری 2 هزار ملودی کلیسای ارامنه

چکناواریان در مورد موسیقی‌های ساخت خودش توضیح داد: من از بچگی عاشق موسیقی زورخانه و دسته‌های عزاداری محرم بودم و در اپرای «رستم و سهراب» از اینها استفاده کردم. اساساً سبک من بر اساس موسیقی کلیسایی که با آن بزرگ شده بودم است. این سه سنت همیشه در کار من هست. موسیقی یاد گرفتنی نیست؛ باید به شما الهام شود و شما تنها می‌توانید تکنیک آن را یاد بگیرید.

وی در مورد قطعه «تولد مسیح» گفت: حدود 2 هزار ملودی کلیسای ارامنه را از قرن پنجم تا دهم، با کمک دوستان جمع‌آوری و همه را نت‌نویسی جدید کرده‌ام. محتوای آن دعای مقدس است که هنگامی که حضرت مسیح بعد از 40 روز از صحرا برمی‌گردد، این دعا را به حواریون یاد می‌دهد. 

ملودی مهم‌ترین قسمت موسیقی

ساهاکیان در مورد یادگیری موسیقی در دانشگاه گفت: کسی که وارد دانشکده موسیقی می‌شود، باید پایه و ریشه موسیقی داشته باشد. کسی با چهار سال موسیقی‌دان نمی‌شود. برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها درست نیست.

چکناواریان همین مبحث را ادامه داد: من حدود 15 سال استاد دانشگاه در آمریکا بودم و از دانشگاه فرار کردم. دیدم اگر داخل دانشگاه بمانم خفه می‌شوم؛ چون راجع به موسیقی نباید صحبت کرد؛ باید یا شنید یا نوشت. نمی‌خواهم فکرم هنگام اثر نوشتن آکادمیک باشد. هنر یک چیز زنده است. هر کسی باید آن چیزی که حس می‌کند را بنویسد. ممکن است مردم از اثری 50 سال دیگر استقبال کنند. ملودی مهمترین قسمت یک موسیقی است. موسیقی باید هویت داشته باشد.

هنر موسیقی در دست کسانی است که با موسیقی کاری ندارند

چکناواریان در پاسخ به قبول نکردن رهبری ارکستر تهران خطاب به مهدوی گفت: زخم را باز نکن که خوب نیست. هنر موسیقی در دست کسانی است که با موسیقی کاری ندارند و به جنبه سیاسی آن نگاه می‌کنند.

وی در مورد استفاده از موسیقی‌دانان کشورهای دیگر گفت: ما در موسیقی تعصب ملی داریم، اما در کشورهای دیگر از هر قومی می‌توانند در ارکستر آن‌ها شرکت کنند. هر کس خوب است را استخدام می‌کنند.

ساهاکیان در پاسخ به این سؤال که در ساخت اثر به چه عواملی دقت می‌کنید گفت: من بیشتر به اینکه هویت موسیقی‌ام ایرانی یا ارمنی باشد دقت می‌کنم. متأسفانه این کارها ضبط نمی‌شوند. شما به من بگویید این کارها را کجا ضبط کنم؟ کارِ یک هفته‌ای یک سال طول می‌کشد و در آخر هم کیفیت لازم را ندارد. 

 نگاه اقتصادی، هنر را می‌کُشد

چکناواریان در مورد اپرای «رستم و سهراب» گفت: «رستم و سهراب» اولین اپرای ایران بود و من در طول 25 سال هشت بار این اپرا را نوشتم که بعد از 15 سال با یک گروه کُر از ارمنستان در تهران اجرا شد و بعد اپراهای دیگری بر اساس شاهنامه نوشتم که هیچ کدام از لحاظ صحنه‌ای اجرا نشده است؛ چون هر اپرایی حداقل 100 نفر برای اجرا می‌خواهد و خرجش زیاد است. ما  ارکستر و خواننده خوب برای اپرا نداریم.

درآمد اپرا در جهان صفر است. اسپانسرها نیز نگاه اقتصادی دارند. نگاه اقتصادی در هنر یعنی کشتن آن. هنر عشق الهی است و صحبت از پول آن را می‌کشد.

ساهاکیان این پرسش را که آیا تنظیم مجدد کارهای محلی به اصالت آن‌ها لطمه نمی‌زند، این‌‌گونه پاسخ داد: اگر موسیقی را کمی آوانگارد بنویسند، فضای خودش را از دست می‌دهد. نگه داشتن ملودی مهم است.

چکناواریان در پایان گفت: تقریباً 90 جلد کار نوشته‌ام که به موزه موسیقی اهدا کرده ام. من 81 سال سن دارم و تازه الان فهمیده‌ام موسیقی و آهنگسازی یعنی چی. 

وی افزود: تعصب و ناسیونالیسم در هنر یعنی خودکشی هنرمند و فرهنگ.

«شب موسیقی» یکی از برنامه‌های « شب‌های هنر» است که به تهیه کنندگی حبیب‌الله ذوالفقاری، پیرامون مسائل موسیقی، یک شنبه شب‌ها ساعت 23 به طور زنده، از شبکه 4 سیما پخش می‌شود.

انتهای پیام/4072/خ