ائتلاف عربستان و اسرائیل؛ دست‌های پنهان علیه توافق هسته‌ای ایران و غرب

مجتبی اسماعیلی، گروه بین‌الملل: بر اساس ایده شکل‌گرفته در اسرائیل، ائتلاف عربی و اسرائیلی به سرکردگی ریاض و تل‌آویو، ایران را به‌ عنوان دشمن درجه یک خود معرفی کردند و با شعار «اسرائیل و اعراب مشتی واحد علیه ایران می‌شوند» خواستار جلوگیری از توافق قدرت‌های غربی با ایران شدند و آن را به زیان منافع اعراب و اسرائیل خواندند.

«شبتای شاویت» رئیس سابق دستگاه اطلاعاتی اسرائیل (موساد) روز یکشنبه در گفت‌وگو با مجری رادیو آمریکا گفت: پس از دیدارهایی ویژه میان مقام‌ها و کارشناسان اسرائیلی و عربستانی که آخرین آن در واشنگتن میان «انور (ماجد) عشقی» ژنرال بازنشسته و «دوری گلد» مدیر کل امور خارجه اسرائیل صورت گرفت، تمایل برای تشکیل ائتلافی عربی و اسرائیلی افزایش یافت. (اطلاعات بیشتر)

اظهارات رئیس سابق «موساد» به اینجا ختم نشد. وی در گفت‌وگو با روزنامه «جروزالم‌پست» تاکید کرد: ما فرصت منحصر به‌فردی داریم تا بتوانیم ائتلافی متشکل از کشورهای عربی معتدل به رهبری عربستان و اسرائیل را برای مقابله با تهدیدات احتمالی ایران هسته‌ای در آینده ایجاد و بتوانیم ساختاری جدید در خاورمیانه بنیان‌گذاری کنیم.

وی همچنین توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های غربی را فرصتی برای پیوستن اسرائیل به «نظام خاورمیانه جدید» خواند و گفت: باید ائتلافی از کشورهای عربی اهل‌ سنت همچون مصر، اردن و کشورهای خلیج(فارس) با مشارکت اسرائیل که نگران نفوذ ایران در منطقه هستند، تشکیل شود و اسرائیل بتواند در این کشورها پایگاه‌های نظامی خود را ایجاد کند.

همچنین «ترکی فیصل» شاهزاده سعودی در مقاله‌ای که روزنامه «هاآرتص» آن را منتشر کرد، نوشت: بسیار خوشحال می‌شوم که از مقام‌های اسرائیلی در ریاض استقبال کنم.

«ائتلاف علیه ایران»، روابط محرمانه‌ای که آشکار می‌شود

«کاترین کلیبلند» پژوهشگر علوم سیاسی در مقاله‌ای با عنوان «منافع سیاسی از همکاری عربستان و اسرائیل» نوشت: ظاهرا میان تل‌آویو و ریاض موضع نیرومندی علیه ایران اتخاذ شده است، موضوعی که جای بررسی بیشتر دارد و شاید بعدها جنجال‌برانگیز شود. این برای نخستین‌ بار است که در منطقه خاورمیانه مواضع آشکاری به‌جای همکاری‌های محرمانه مطرح می‌شود و این تنها به‌دلیل واهمه اعراب از افقی است که برای خود از ایرانی متصور هستند که قابلیت دستیابی به سلاح هسته‌ای را دارد. تل‌آویو و ریاض آمادگی دارند تا با همکاری یکدیگر و حمایت شهروندانشان علیه ایران به‌عنوان قدرتی هسته‌ای قیام کنند.

وی تمرکز خود را بیشتر به هماهنگی منافع اسرائیل و عربستان در موضوع ایران معطوف می‌کند و می‌نویسد: همکاری‌های دو طرف در این راستا موجب شده است تا روابطی محرمانه، آشکار و پرده از قول و قرارهای میان «عشقی» و «گلد» برداشته شود.

«کلیبلند» در مقاله خود می‌نویسد: اعتراف آشکار به وجود روابط محرمانه پیشتر امری سخت تلقی می‌شد و افشای آن برای هر دولت محافظه‌کاری نوعی خطر به‌شمار می‌رفت ولی اکنون مشاهده می‌کنیم که گزارش می‌کنند در 4 ژوئن «ماجد عشقی» ژنرال سعودی و «دوری گلد» مدیرکل جدید وزارت امورخارجه اسرائیل به دیدار یکدیگر می‌روند و درباره واکنش مشترک نسبت به تهدیدات احتمالی ایران تصمیماتی می‌گیرند.

با وجود اینکه هر یک از آنها (شاید به‌دلیل منافع خود) تکذیبیه نمادینی منتشر کرده‌اند ولی جایگاه سیاسی این دو نشان می‌دهد که موافقت آنها درباره موضوع ایران امری حتمی و بیانگر ارتباطات میان پادشاهی عربستان با رژیم اسرائیل است.

این پژوهشگر امور سیاسی می‌افزاید: اسرائیل فعالانه می‌کوشد همکاری خود با کشورهای خلیج فارس بر سر موضوعات متعدد منطقه‌ای را حفظ کند و این در حالی است که پادشاهی عربستان سعودی، اسرائیل را حتی به رسمیت نمی‌شناسد.

در روابط سیاسی جهان همکاری با کشوری ثانی یا ثالث در حالی که این کشور به‌وسیله دولتی مستقل به‌رسمیت شناخته نشده است، امری نامتعارف به‌شمار می‌رود و نمی‌توان اینگونه تصور کرد که فردی فرد دیگر را قبول نداشته باشد ولی با وی بر سر موضوعاتی معامله کند. در واقع اطمینان به طرف مقابل، به رسمیت شناختن آن و اعتراف به وجود مرزهایی مشخص برای حریم آن کشور جزو لازمه‌های تعامل در عرصه جهانی به‌شمار می‌رود. بنابراین، آیا نمی‌توان اینگونه ارتباطات آشکار میان عربستان و اسرائیل را دال بر به‌رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی به‌وسیله مقام‌های سعودی دانست؟

در سال 1996 بود که اسرائیل دفاتر تجاری خود را در پادشاهی‌های عمان و قطر افتتاح کرد و این در حالی است که در دو سال 2000 و 2009 به‌دلیل محکومیت حمله اسرائیل به سرزمین‌های فلسطینی، این دفاتر بسته شدند. همچنین عربستان از سال 2002 بدین‌سو تلاش می‌کند طرح صلح فلسطینی را که به‌وسیله کشورهای خلیج‌فارس ارائه شده بود، میان اسرائیل و فلسطین به اجرا بگذارد.

ایران دشمن ما است، نه اسرائیل

نظرسنجی ماه ژوئن گذشته نشان می‌دهد که برخی سعودی‌ها ایران را تهدید نخست پادشاهی عربستان و بالاتر از تهدیداتی همچون داعش و اسرائیل می‌دانند.

این نظرسنجی که به‌وسیله دانشکده‌ای اسرائیلی در «هرتزلیا» انجام و در روزنامه «نیویورک‌تایمز» منتشر شد، بیانگر آن است که پس از ظهور داعش، اسرائیل در نزد سعودی‌ها به‌عنوان خطر سوم شناخته می‌شود و شاید این موضوع به تغییر سیاست‌های دو طرف نسبت به یکدیگر مربوط باشد. سعودی‌ها نگرش مثبتی نسبت به ایجاد ائتلافی عربستانی و اسرائیلی علیه ایران پیدا کرده‌اند و به باور ناظران خارجی، این موضوع زمینه نزدیکی روابط رژیم اسرائیل با پادشاهی عربستان را فراهم کرده است.