آموزش الکترونیک در ایران سیستماتیک نیست

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، سالهاست که به سمت گسترش آموزش الکترونیکی پیش رفته‌ایم ولی به عقیده برخی از صاحبنظران این حوزه نتوانستیم به طور واقعی در این آموزش پیشرفت کنیم. یکی از کشورهایی که به دلیل نزدیکی فرهنگی در موضوعات مختلف با آن مقایسه می‌شویم مالزی است، مالزی در آموزش الکترونیکی بسیار پیشرفت کرده است، تا آ‌جاکه دکتر محمدرضا بیک زاده، استاد ایرانی یکی از دانشگاه‌های مالزی در این باره می گوید: پیشرفت مالزی در حوزه‌های مختلف به خاطر کار سیستماتیک است.

وی افزود: معمولا مسئولان در مالزی معتقد به تغییر هستند و از بالا تغییرات ایجاد می شود و به سطوح بعدی می‌رسد، اما سیستم ما برعکس است، همه در سطوح پایین کار می کنند و بعد باید مدیران ارشد را قانع می کنند، اساتید و محققان کشور ما در این زمینه بیشتر کار می کنند.

این استاد دانشگاه مالزی گفت: چند دانشگاه مالزی در منطقه جایزه گرفتند که تقریبا موضوعی عادی است، مدرک هم می‌دهند.

بیک زاده ادامه داد: زمانی به دانشگاه‌ها اعلام کردند که ۲۰ درصد آموزش‌ها آنلاین شود، بعد از ۵ سال صددرصد آموزش‌ها الکترونیکی شد، ولی در ایران نمی توان بلندمدت برنامه ریزی کرد چراکه سیاست‌ها درازمدت تعریف نمی‌شوند.

برای توسعه آموزش‌های مجازی علاوه بر زیرساخت‌های سخت افزاری به نرم افزارهای مناسـب برای آموزش دادن و یادگیری نیاز است. همچنین برای ساختن دروس مجازی و ذخیـره کـردن آنها در یک بانک نرم افزاری لازم است نرم افزارهای مناسبی تهیه شوند.

محتوای الکترونیکی دروس هم در این دوره ها بسیار اهمیت دارد، بیک زاده در این زمینه گفت: یعنی هر آن چه لازم است یادگیرنده مشاهده کند، بـشنود و بخوانـد تـا دانش مورد نظر به او انتقال یابد، محتوای الکترونیکی است، از آنجا که در آمـوزش‌های مبتنـی بـر وب ایـن محتـوا از طریـق نمایشگر و بلندگوهای متصل به یک رایانه بصورت الکترونیکی ساخته شده و عرضه می‌شـوند، آن را محتوای الکترونیکی یا e-content می‌نامند. بنابراین، محتوای الکترونیکی عبارت است از مجموعه‌ای از رسانه‌های مـتن، عکس، صـدا، فـیلم و پویانمائی که بر صفحه نمایش رایانه ظاهر شده و از بلندگوهای آن پخش می شوند تـا دانـش مـورد نظری را به یادگیرنده منتقل کنند. یکی از مهمترین مؤلفه های توسعه آموزش مجازی تولید دروس الکترونیکی مورد نیاز است. این کـار از یک بابت سخت و از بابت دیگر نسبتاً آسان است.

وی اضافه کرد: اساتید و معلمین در حال حاضر عادت به آموزش دادن حضوری دارند و به همین دلیل تمایل به ارائـه درس بصورت الکترونیکی ندارند. از آنجا که معلم محور اصلی در تولید محتـوای الکترونیکـی دروس است تا زمانی که معلمین و اساتید با آثار ناشی از آموزش های مجـازی آشـنا نـشوند، تولیـد دروس الکترونیکی با مشکلات زیادی روبرو خواهد بود. در این صورت تولید دروس الکترونیکی از سرعت لازم برای توسعه آموزش مجازی برخـوردار نخواهـد بود، همچنین بدلیل عدم آشنائی اساتید و معلمـین بـا تولیـد دروس الکترونیکـی، کیفیـت دروس پـائین خواهد بود.

این استاد دانشگاه در مالزی تاکید کرد: تولید دروس مبتنی است بر داشتن گروه تخصصی و نرم افزارهای مورد نیاز، البته این موضوع نسبتاً آسان تـر قابـل دسترسـی اسـت. معمـولاً بـرای تولیـد دروس الکترونیکـی از مجموعه چند نرم افزار گرافیکی و برنامه نویسی تحت وب استفاده می شود که در حال حاضـر یـافتن افرادی مسلط بر انجام این امر نسبتاً آسان است.

بیک زاده افزود: ما فکر می‌کنیم «آموزش مجازی» باید چیزی شبیه آموزش حقیقی باشد. همه‌ سیستم‌های آموزشی مدرن را نگاه کنید. از استفورد شروع کنید که با همکاری Coursera کار می‌کند و با Udemy‌ ادامه بدهید و در مسیر خود به پروژه‌ی ام آی تی هم نگاهی بیندازید و آکادمی خان را ببینید. نهایتاً هم نگاهی به شبکه‌ی یادگیری وب یاد خودمان بیندازید و آموزش‌های الکترونیک مجتمع فنی تهران و زبان آی تی و …
وی گفت: حتی در کتاب‌های مرجع آموزش الکترونیک، سوال مشخص این است که چه کنیم که آموزش مجازی همان کیفیت آموزش حقیقی را داشته باشد؟ واقعیت این است که با این سوال، آموزش مجازی همیشه شکل ناقصی از آموزش در فضای آفلاین باقی خواهد ماند. ویدئوهایی از معلم‌های تعجب زده در برابر دوربین که بدون حضور مخاطب هرگز نمی‌توانند با احساس درست درس دهند و فایل‌های صوتی که بدون حضور مخاطب می‌کوشند هیجان کلام خود را حفظ کنند و متن‌هایی که از کتاب‌ها انتخاب شده و دوباره تایپ شده و اسلاید‌هایی که صرفاً سرفصل‌ها را با فونت درشت‌تر و تصاویر زیبا نمایش می‌دهند.
وی تاکید کرد: شاید سوال خوب این باشد که آموزش مجازی چگونه می تواند متمایز باشد؟ چه باید کرد که مردم دانشگاه آنلاین را به دانشگاه واقعی ترجیح دهند؟ به شدت باور دارم که فضای مجازی قابلیت‌هایی بسیار گسترده‌تر از فضای حقیقی دارد و طی دو یا سه دهه‌ آینده، از دانشگاه به شکلی که ما امروز داریم به همان تمسخری یاد می‌شود که از ما از مکتب و مکتب خانه یاد می‌کنیم.