از اثر دانینگ کروگر چه می‌دانیم؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، اختلال‌های شناختی به گروهی از اختلالات روانی اطلاق می‌شود که بیش از هر چیز بر توانایی‌های شناختی انسان از جمله درک مطلب، تمرکز روی مسائل، قابلیت یادگیری و حل مسئله اثرگذار هستند. یکی از این اختلالات اثر دانینگ کروگر (Dunning-Kruger Effect) نام دارد که باعث می شود افراد میزان تسلط خود را روی حوزه‌های تخصصی بیش از حد واقعیت ارزیابی ‌کنند. این اختلال‌ شناختی اولین بار در پژوهشی که توسط دیوید دانینگ (David Dunning) و جاستین کروگر (Justin Kruger) سال ۱۹۹۹ در دانشگاه کرنل انجام گرفت مطرح شد.

دانینگ و کروگر در مقاله خود این مشکل به این صورت بیان کردند: «کسانی که اطلاعات‌شان از حد میانگین کمتر بود، همزمان دو داشتند. آنها نه تنها نتیجه‌گیری‌های اشتباه می‌کردند و برطبق آن سؤگیری مکررا مرتکب خطا می‌شدند، بلکه حتی عدم توانایی خود را نیز درک نمی‌کردند!»

تحقیقات نشان می دهد بروز اثر دانینگ کروگر به یک حوزه و یا قشر خاص محدود نمی شود و این پدیده در طیف گسترده‌ای از افراد به وقوع می پیوندد. اثر دانینگ کروگر صرفاً مشکل افراد عادی نیست، بلکه افراد با ضریب هوشی بالا نیز گرفتار این مسئله بوده‌اند. در حقیقت نقطه ضعف افراد با ضریب هوشی بالا در همان حوزه‌هایی است که آنها خود را در آن متخصص می دانند و تعصب خاصی بر آن دارند. این تعصب باعث می شود آنها نتوانند عملکرد و مهارت خود را به‌صورت واقعی ارزیابی کنند؛‌ فرضاً افرادی که مهارت خود را در یک رشته خاص بالای ۸۰ درصد ذکر کرده بودند، با تحقیقات بیشتر مشخص شد اطلاعات‌شان بسیار کمتر از چیزی بود که فکر می کردند.

برخی پژوهشگران معتقدند این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که افراد چون در هیچ رشته‌ای مهارت و تخصصی ندارند، آنگاه با کسب کمترین میزان دانش ممکن، خیال می‌کنند که بر تمامی جنبه های آن حوزه مسلط شده‌اند. آنها صرفاً زمانی از این خیال باطل خارج می‌شوند که مطالعات خود را در آن حوزه بیشتر کنند.

برای بررسی اینکه من و شما هم تحت تأثیر این اثر هستیم یا نه یک روش ساده وجود دارد. نگاهی به گذشته کنیم و ببینیم آیا پیش آمده که افراد مختلفی به ما نصیحت یکسانی داشته باشند و ما حرف های آنان را نادیده بگیریم؟ اگر جوابتان به این پرسش مثبت است  هیچ بعید نیست که شما نیز تحت تأثیر این اثر قرار گرفته باشید. اثر دانینگ کروگر جنبه دیگری هم دارد و آن اینکه افراد بادانش مهارت‌های خودشان را دست‌کم می گیرند! به عبارت دیگر آنها گمان می کنند هر کسی می تواند به سادگی از پس وظایف آن‌ها برآید.