همه چیز درباره کلیه سنگ‌ساز

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، کلیه سنگ‌ساز به معنای وجود سنگ‌های ریز در کلیه‌ها است. سنگ کلیه، همچنین به عنوان «سنگهای ادراری» نیز شناخته می‌شود، مواد جامد و کریستالی هستند که در داخل کلیه یا سیستم ادراری ایجاد می‌شوند. این سنگ‌ها معمولاً از مواد شیمیایی موجود در ادرار تشکیل می‌شوند و می‌توانند در هر قسمت از سیستم ادراری، از جمله کلیه‌ها، اورتر، مثانه و حتی لوله‌های ادراری قرار بگیرند

سنگ‌های کلیه ممکن است در اندازه‌ها و اشکال مختلفی باشند. برخی از آنها ممکن است به اندازه یک دانه شن در ادرار حضور داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به اندازه یک سنگ بزرگ باشند و از ادرار عبور نکنند.

سنگ‌های کلیه معمولاً از موادی مانند کلسیم، اوریک اسید، استرات، یا سیستین تشکیل می‌شوند. عوامل مختلفی از جمله تغییرات در ترکیب شیمیایی ادرار، کم‌آبی، عوامل ژنتیکی، بیماری‌های مزمن، یا حتی تغییرات در رژیم غذایی می‌توانند منجر به ایجاد این سنگ‌ها شوند.

سنگ‌های کلیه ممکن است بدون علامت و درد ناخواسته ایجاد شوند و تا زمانی که از کلیه خارج نشوند، ممکن است در ادرار شناور بمانند. اما وقتی یک سنگ به اندازه کافی بزرگ شده و لوله‌های ادراری را مسدود کند، ممکن است احساس درد، تب یا خونریزی در ادرار را تجربه کرد.

درمان سنگ‌های کلیه معمولاً بسته به اندازه و نوع سنگ و نیز علائم و شدت آنها متفاوت است و ممکن است شامل داروها، تغییرات در رژیم غذایی، یا در موارد شدیدتر، جراحی باشد. در هر صورت، مهم است که با پزشک خود مشورت کرده و برنامه درمانی مناسب را برای شما تعیین کنید.

چه عاملی موجب سنگ‌ساز شدن کلیه می‌شود؟

سنگ‌های کلیه می‌توانند از مواد مختلفی مانند کلسیم، استرات‌ها، اسید اوریک، یا تجمع مواد دیگر در ادرار ایجاد شوند.

سنگ‌سازی کلیه ممکن است به دلیل عوامل مختلفی رخ دهد، از جمله:

ترکیبات شیمیایی ادرار: نسبت‌های بالای کلسیم، اوریک اسید، استرات‌ها، یا فسفات‌ها در ادرار می‌تواند به تشکیل سنگ‌های کلیه منجر شود.

تغییرات در pH ادرار: تغییرات در سطح pH ادرار می‌تواند باعث تشکیل سنگ‌هایی با خواص مختلف شود.

نقص در فرآیندهای فیزیولوژیکی: مشکلات در فرآیندهایی مانند جذب مناسب مواد مغذی یا تنظیم حجم و متراکم شدن ادرار می‌تواند سبب تشکیل سنگ‌های کلیه شود.

عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی بیشتر از دیگران در معرض خطر سنگ‌سازی کلیه قرار می‌گیرند.

عوامل محیطی: عواملی مانند کمبود آب، تغییرات مداوم دما، یا تغییرات در سبک زندگی می‌توانند ریسک سنگ‌سازی را افزایش دهند.

بیماری‌های مزمن: برخی بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا، و بیماری‌های کلیه می‌توانند خطر سنگ‌سازی را افزایش دهند.

کلیه سنگ‌ساز چگونه تشخیص داده می‌شود؟

علائم کلیه سنگ‌ساز ممکن است شامل درد شدید در ناحیه کمر یا پایین شکم، درد یا تورم در ناحیه پایینی شکم، تغییرات در رنگ ادرار، و ادرار کردن متکرر باشد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، توصیه می‌شود که به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب اعمال شود.

برای تشخیص کلیه سنگ‌ساز، انجام آزمایش ادرار، سونوگرافی، رادیوگرافی، یا سی‌تی‌اسکن معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرد. درمان کلیه سنگ‌ساز ممکن است شامل مصرف داروها، تغییرات در رژیم غذایی، آب دریافتی بیشتر، یا در موارد جدی‌تر، جراحی برای حذف سنگ‌ها باشد.

پیشگیری از کلیه سنگ‌ساز چگونه است؟

پیشگیری از کلیه سنگ‌ساز می‌تواند از طریق تغییر در سبک زندگی و تغذیه صورت بگیرد. برخی از راهکارهای موثر در پیشگیری از کلیه سنگ‌ساز عبارتند از:

آب‌نوشیدن به میزان کافی: مصرف آب به میزان کافی برای حفظ رطوبت بدن و رقیق کردن ادرار می‌تواند از تشکیل سنگ‌های کلیه جلوگیری کند. معمولاً توصیه می‌شود روزانه حداقل ۲ لیتر آب مصرف کنید، مگر اینکه پزشک شما مقدار دیگری را توصیه کند.

کنترل مصرف نمک: مصرف بیش از حد نمک می‌تواند توانایی بدن در حذف مواد اضافی از ادرار را کاهش دهد و منجر به تشکیل سنگ‌های کلیه شود. بنابراین، توصیه می‌شود مصرف نمک را به حداقل ممکن محدود کنید.

مصرف مواد غذایی با اندک نسبت‌های کلسیم و اکسالات: برخی مواد غذایی مانند مرغ، ماهی، سبزیجات و میوه‌ها دارای کلسیم و اکسالات هستند که مصرف زیاد آنها می‌تواند به تشکیل سنگ‌های کلیه منجر شود. به جای حذف کامل این مواد از رژیم غذایی، می‌توانید مقدار مصرف آنها را تنظیم کنید و به تنوع غذایی دقت کنید.

مصرف مواد غذایی غنی از منیزیم: مصرف منیزیم می‌تواند به کاهش خطر ایجاد سنگ‌های کلیه کمک کند. مواد غذاییی مانند بادام، برنج قهوه‌ای، تخمه کدو، و اسفناج منابع خوبی از منیزیم هستند.

اجتناب از مصرف مواد غذایی حاوی مواد شیمیایی اضافی: برخی از مواد اضافی مانند کافئین و الکل می‌توانند تولید ادرار را افزایش دهند و برای برخی افراد ممکن است باعث افزایش خطر ایجاد سنگ‌های کلیه شوند.