چیزی به نام ترقه بی‌خطر نداریم/ خاطره سخنگوی آتش‌نشانی از چهارشنبه‌سوری دوران کودکی

جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌‎نشانی شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا در واکنش به این شایعه که برخی مواد محترقه موجود در بازار بی‌خطر بوده و مورد تأیید کارشناسان آتش‌نشانی است، گفت: این خبر را قاطعانه تکذیب می‌کنم. سازمان آتش‌نشانی هیچ‌کدام از وسایل آتش‌زا را تأیید نمی‌کند. آنچه از نظر کارشناسی مدنظر ماست، تقسیم‌بندی این وسایل به کم‌خطر و پرخطر است.

ترقه بی‌خطر نداریم

وی اظهار کرد: به‌تازگی به من گفتند که ترقه‌هایی وارد بازار شده که خارجی هستند و هیچ خطری ندارند؛ یعنی فقط کمی دود می‌کند و صدا می‌دهد و حتی می‌توانید بدون این که آسیبی به فرش و قالی بزند آن را روی فرش هم بیندازید. من در پاسخ گفتم که یک مأمور یا کارشناس آتش‌نشانی فقط برای پیگیری از انفجار یا آتش‌سوزی مسئولیت ندارد، ما باید همواره مراقب سلامت شهروندان باشیم. بار‌ها دیده‌ام که انفجار یک ترقه به‌ظاهر معمولی و بی‌خطر در خیابان باعث شده که حال یک خانم باردار به هم بخورد و حتی سقط جنین کند یا فرد مسنی که ناراحتی قلبی داشت با شنیدن صدای مهیب نارنجک دستی سکته کرده است.

ملکی عنوان کرد: ممکن است ترقه‌هایی باشند که حرارت و آتش از خودشان ساطع نکنند یا صدای خیلی وحشتناکی نداشته باشد، اما همان ترقه در یک محیط بسته مثل پارکینگ یا کوچه‌های خلوت صدای بسیار بدی دارد و خطرساز می‌شود.

وی افزود: مسئله بعدی آلودگی برای محیط‌زیست است. در شب چهارشنبه‌سوری آتش‌های فراوانی در سطح شهر‌های بزرگ و کوچک برپا شده و تعداد زیادی ترقه و نارنجک هم منفجر می‌شود که مواد تشکیل‌دهنده این ترقه‌ها شیمیایی هستند. معمولاً همراه این آتش‌ها اقلامی مثل لاستیک، پلاستیک و مواد شیمیایی هم سوزانده می‌شود. به هر حال اینها آلودگی‌های شیمیایی دارند که شاید در مقایسه با آلودگی کلانشهر‌ها ناچیز باشد، اما برای افرادی که در معرض آنها هستند مشکلات ایجاد می‌کند.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی عنوان کرد: آن چیزی که تحت عنوان «آتش کنترل‌شده» مطرح می‌شود هم شرایط خاص خود را دارد. کسی با جشن و روشن کردن آتش مخالف نیست؛ اما باید در نظر بگیرید که همان آتش محدود در محیط شهری و مکان‌های پرتردد چقدر امکان کنترل دارد. الان همه مراسم چهارشنبه‌سوری در ترقه و انفجار و آتش‌بازی خلاصه شده است.

خاطره سخنگوی آتش‌نشانی از چهارشنبه‌سوری دوران کودکی

وی گفت: خودم از دوران کودکی خاطرات خوبی با شب چهارشنبه‌سوری و آداب و رسوم آن دارم. الان سال‌ها است که به واسطه شغلم در هفته پایانی سال آماده باش کامل هستم. اگر این شرایط را نداشتم مطمئن باشید که چهارشنبه‌سوری را درکنار خانواده و فرزندانم جشن می‌گرفتم؛ اما این جشن گرفتن و آتش‌بازی را حتماً با درنظر گرفتن اصول ایمنی انجام می‌دادم.

ملکی عنوان کرد: یادم هست بچه که بودیم در شب چهارشنبه‌سوری پدرم در یک استانبولی فلزی که برای بنایی استفاده می‌شد، آتش کوچکی درست می‌کرد آن هم در شرایطی که خانه ما یک حیاط نسبتاً بزرگ با کف موزاییک داشت و خودرو یا موتورسیکلتی هم در نزدیکی این آتش نبود. پدر من سواد ایمنی نداشت؛ اما از روی تجربه می‌دانست که نباید قدرت سرایت آتش را دست‌کم گرفت.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی گفت: متأسفانه الان می‌بینید که در پارکینگ‌های سربسته آتش روشن می‌کنند یا از مواد آتش‌زا در کوچه‌های تنگ و باریک و در نزدیکی مواد اشتعال‌زا استفاده می‌کنند. ما موردی داشتیم که آتشی روشن کرده بودند و ارتفاع زبانه‌های آن به قدری بود که طبقه سوم یک ساختمان را مشتعل کرده بود. یعنی حداقل حدود هفت یا هشت متر ارتفاع داشت.

وسیله‌ای خطرناک به نام بالن آرزوها

ملکی افزود: ابزار دیگری که چند سال است رایج شده، بالن آرزوهاست. این وسیله اصلاً مربوط به جشن چهارشنبه‌سوری هم نیست و در کشور‌های شرق آسیا و در ساحل دریا‌ها استفاده می‌شود؛ آن هم درشرایطی که جهت وزش باد به سمت دریا باشد. جریان باد این بالن‌ها را وسط دریا می‌برد و بعد از افتادن داخل آب خاموش می‌شوند.

این کارشناس حوزه ایمنی عنوان کرد: آن وقت ما در شهر‌های بزرگ و محلات شلوغ و ساختمان‌های متراکم، این بالن‌ها را بی‌محابا به آسمان می‌فرستیم. چند مورد پیش آمده که این وسیله آتش‌زا به سرشاخه درخت خشکی گیر کرده و آن را آتش زده است و یا بعد از برخورد با تیر چراغ برق باعث ایجاد جرقه‌های بزرگ و قطعی برق شده است.

وی گفت: موردی داشتیم که فردی بالن آرزو را رها کرده بود و این بالن روی پشت بام خانه‌ای افتاده بود که چند پوشال کولر آبی کف پشت بام بود و همین باعث یک آتش‌سوزی گسترده شد؛ بنابراین نباید به ظاهر جذاب و بی‌خطر این وسایل اعتماد کرد. در محیط‌های شهری و مسکونی هر جرقه و آتش کوچک به صورت بالقوه می‌تواند عامل یک فاجعه باشد.