اعتراض پژوهشگران آرژانتینی به ستیز رئیس‌جمهور جدید با علم

به گزارش گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، به نقل از مجلۀ نیچر؛ با گذشت سه ماه از ریاست جمهوری خاویر مایلی در آرژانتین، زنگ خطر برای دانشمندان و وضعیت حرفه‌ای‌شان به صدا درآمده است.

با سرعت گرفتن اجرای سیاست‌های ریاضت اقتصادی مایلی برای مقابله با کسری بودجۀ کشور و تورم سرسام‌آور که اکنون از 250 درصد در سال نیز فراتر رفته است، دانشگاهیان هشدار می‌دهند که برخی زمینه‌های پژوهشی در خطر هستند. دانشمندان هراس آن دارند که مؤسسات زیرمجموعۀ شورای ملی تحقیقات علمی و فنی (National Scientific and Technical Research Council) مجبور به توقف فعالیت خود شوند. اکنون خشم و نارضایتی پژوهشگران به رسانه‌های اجتماعی و حتی اعتراض‌های خیابانی تبدیل شده است.

دولت راست افراطی مایلی، تصمیم دارد برای مقابله با کسر بودجۀ فدرال، بودجه را در سطح سال 2023 نگه دارد. با توجه به کاهش حداقل 50 درصدی ارزش پول آرژانتین به دلیل تورم، این به معنای آن خواهد بود که بودجه واقعی با کاهش شدیدی روبرو می‌شود.

شورای ملی تحقیقات علمی و فنی که نزدیک به 12,000 محقق را، در حدود 300 موسسه، پشتیبانی می‌کند، مجبور شده است بورسیه‌های تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی را از 1300 به 600 کاهش دهد. توقف استخدام، توقف ترفیع، و اخراج نزدیک به 50 نفر از پرسنل اداری بیش از هر چیز می‌تواند شاهدی بر فشار بر ساختار علمی کشور باشد.

به تازگی 68 نفر از برندگان جایزۀ نوبل در رشته‌های شیمی، اقتصاد، پزشکی و فیزیک در نامه‌ای به خاویر مایلی از نگرانی شدید خود نسبت به کاهش بودجه علمی نوشتند. نگرانی‌ آنها از اختصاص بودجۀ اندک به دانشگاه‌های ملی آرژانتین و شورای ملی تحقیقات علمی و فنی است. افزون بر این، آنها هشدار می‌دهند که چنین سطحی از فشار مالی بر نهاد علمی آرژانتین خطراتی بسیاری برای چشم‌انداز علم و فناوری آرژانتین و پیامدهای بالقوۀ آن بر ملت آرژانتین و سراسر جهان خواهد داشت.

نوریا گینگر (Nuria Giniger)، مردم‌شناس مرکز مطالعات و تحقیقات کار در بوئنوس آیرس (Center for Labor Studies and Research in Buenos Aires) که یکی از نهادهای تحت حمایت  شورای ملی تحقیقات علمی و فنی است و همزمان نمایندگی پژوهشگران معترض را نیز بر عهده دارد، بر نیاز فوری به افزایش بودجه شورا تاکید می‌کند. او هشدار می‌دهد که بدون مداخلۀ فوری، ممکن است برخی از مؤسسات تحقیقاتی به دلیل ناتوانی در پوشش هزینه‌های ضروری، مانند تعمیر و نگهداری ساختمان‌ها و ابزار کار، خریداری خدماتی چون اینترنت و الکتریسیته و از این دست، مجبور به تعطیلی شوند.

خاویر مایلی در مبارزات انتخاباتی خود وعده داده بود که شورای ملی تحقیقات علمی و فنی را به کلی تعطیل خواهد کرد. هرچند او به این وعده عمل نکرده است، اما منتقدان می‌گویند که این میزان کاهش بودجه عملاً بسیاری از آزمایشگاه‌ها را با فشار مالی روبرو می‌کند و در نهایت به تعطیلی آنها خواهد انجامید. آندریا گامارنیک (Andrea Gamarnik)، رئیس یک آزمایشگاه ویروس‌شناسی مولکولی تحت حمایت شورا، دولت را متهم می‌کند که با سیاست‌های مالی خود کمر به نابودی بخش علمی بسته است.

دانیل سالامون (Daniel Salamone)، رئیس شورای ملی تحقیقات علمی و فنی، که از سوی مایلی به این سمت منصوب شده، از اقدامات دولت دفاع می‌کند و تأکید دارد که علیرغم مشکلات اقتصادی، دستمزدها افزایش یافته و هیچ کدام از نیروهای کار این سازمان شغل خود را از دست نداده‌اند. با این همه، فقدان برنامه‌ای برای ارتقای تحقیقات، توسعۀ فناوری و نوآوری و هم‌زمان کاهش مداوم بودجه، بیش از 8000 پروژه را به خطر می‌اندازد و پیشرفت علمی در آرژانتین را مختل می‌کند.

منتقدان ادعا می‌کنند پیام دولت مایلی این است که علم بیهوده است و به همین دلیل می‌کوشد محیطی ناخوشایند برای محققان ایجاد کند. اقدامات مایلی، مثلاً تنزل رتبۀ وزارت علوم، فناوری و نوآوری آرژانتین و انتصاب مقامات غیرعلمی، نگرانی‌ها در مورد تعهد دولت به پیشرفت علمی را تشدید می‌کند.

هرچند دولت مایلی تضمین‌هایی داده که علم را همچنان در اولویت سیاست‌ها خود بگذارد و موسساتی چون شورای ملی تحقیقات علمی و فنی را تعطیل نکند، اما پژوهشگران بیم دارند که استعدادهای جوان به دلیل کمبود بودجه و حمایت دست به مهاجرت گسترده بزنند. چشم‌انداز پیش رو نشان از کاهش فرصت‌های پژوهشی دارد و این به معنای تضعیف روحیۀ جامعۀ علمی و پراکندگی روزافزون این جامعه خواهد بود و آیندۀ آرژانتین در حوزۀ نوآوری و اکتشافات علمی را در هاله‌ای از ابهام قرار خواهد داد.