هفته سوم فوریه؛ از بحران در آمازون تا بحث‌های اخلاقی درباره آدم‌خواری

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، مجلات علمی عامه‌فهم برای ارتباط جامعه علمی با مردم عادی بسیار اهمیت دارند. این مجلات می‌توانند پژوهش‌ها و دستاوردهای علمی را به زبانی قابل فهم برای مخاطبان عرضه کنند. از آنجایی که این نشریات به سرعت (در فواصل حداکثر ماهانه) به روزرسانی می‌شوند، جریانات و پارادایم‌های جدید علمی را در دسترس عموم قرار می‌دهند. در این سلسله گزارش‌ها، مروری بر پرونده‌های جلد مجلات اصلی ترویج علم جهان خواهیم داشت.

***

ساینس

آمازون، مهد تنوع زیستی زمین در بحران

پرونده ویژه این شماره از مجله ساینس که روی جلد آن هم نقش بسته است به ریه‌های زمین یا همان جنگل‌های بارانی آمازون اختصاص دارد. جنگل‌هایی که تمایشایشان حتی در عکس‌ها هم انسان را به حیرت و شگفتی وا می‌دارد این روزها حال خوبی ندارند. خشکسالی هم‌زمان با آغاز موج گرما در این جنگل‌ها باعث ایجاد تغییرات عجیبی در آمازون شده است. گرما در ماه‌های شهریور و مهر آغاز شد و دمای هوا به حدود ۳۹ درجه سانتی‌گراد یعنی شش درجه بالاتر از دمای میانگین آمازون رسید. طوفان شن در آمازون از پدیده‌های عجیبی بود که در این مدت خسارت‌هایی را به جنگل وارد کرد. محققان با مطالعه اثرات تغییر اقلیم بر رودخانه آمازون می‌گویند تغییرات کوتاه مدتی مثل خشکسالی کوچکترین اتفاقی است که در قلب بزرگترین جنگل‌های کره زمین رخ داده است آنها معتقدند در طول دهه‌ها خشکسالی و کم‌آبی در فصل‌های گرم سال و بارندگی شدید در فصل‌های بارانی سیل‌های هولناکی در آمازون رخ داده است که همه این‌ها باعث آسیب جدی به اکوسیستم منطقه و موجودات زنده این ناحیه از سیاره شده است. از آنجا که آمازون بزرگترین تنوع زیستی زمین را در خود جای داده است و بر آب‌و‌هوای کل سیاره تاثیر جدی دارد هر تغییری در آن می‌تواند برای همه موجودات زنده خطرساز باشد. 

نیوساینتیست

انسان قبلا آدم‌خوار بوده است

شواهد باستان‌شناسی می‌گوید انسان ها در گذشته با خوردن یکدیگر مشکلی نداشتند، آنها برای زنده ماندن گوشت یکدیگر را کباب می‌کردند و می‌خوردند. در بسیاری از مواقع مرده‌خواری هم مرسوم بوده است اما سوالی که در این مطرح می‌شود این است که اگر خوردن انسان‌ها غیر اخلاقی و غیر ممکن است چطور بشر سال‌های سال این کار را انجام می‌داده است؟ در یکی از غارهای تنگه چدار در جنوب غربی انگستان باستان‌شناس‌ها بقایای شش انسان را پیدا کردند که استخوان‌هایشان شکسته شده و آثار دندان روی آنها مشهود است. با بررسی آثار دیگری که در اطراف غار به دست آمده است امروزه باستان‌شناسان شکی ندارند که انسان‌ها آدمخواری می‌کردند این در حالی است که در جهان کنونی ما این کار یک تابو است و از دیدگاه اخلاقی برای جامعه متمدن به هیچ وجه پذیرفته شده نیست. در گذشته به دلیل کمبود غذا یا حتی آداب و رسوم خاصی که در مراسم تدفین مردگان اجرا می شده آدم‌خواری رواج داشته است و محققان باستان‌شناس با کشف آثار این پدیده بار دیگر تفاوت‌های اخلاقی جامعه امروزی بشر را با گذشته او مقایسه کرده‌اند.   

استاری‌ ات نایت

سیاهچاله‌ها چطور متولد می‌شوند؟

 پرونده ویژه مجله «استاری ات نایت» این بار به تولد سیاهچاله‌ها یا همان ستاره‌های چگالی که به پایان عمرشان نزدیک شده‌اند، پرداخته است. در این پرونده زندگی ستاره‌های پیر که جرم بسیاری دارند و به همین دلیل مرگشان زودتر از ستاره‌های کم‌جرم فرا می‌رسد مورد بررسی قرار گرفته است. هر ستاره متناسب با جرمی که دارد طول عمرش متفاوت است، ستاره‌هایی که جرم کمتری دارند فرآیند هیدروژن سوزي و هلیوم‌سوزی‌شان بسیار طولانی است و زمانی که سوخت اصلی‌شان به اتمام می‌رسد و وارد مراحل کربن‌سوزی می‌شوند کم‌کم تحولات ظاهری و انفجارهای عظیمی را تجربه می‌کنند. ستاره‌های سنگین وزن به دلیل تراکم زیاد ماده و فشارهای نیروی گرانش زودتر از بقیه ستاره‌ها دچار عدم تعادل شده و بر اثر انفجاری ناگهانی به ستاره‌ای بدون نور تبدیل می‌شوند. این ستاره که دیگر در طول موج مرئی قابل مشاهده نیست به دلیل گرانش سهمگین خود می‌تواند اجرام مختلفی که در شعاع مشخصی از آن قرار می‌گیرند را به خود جذب کند. مرکز کهکشان‌ها معمولا ستاره‌های مرده‌ای که تبدیل به سیاهچاله شده‌اند را در خود جای می‌دهند و به همین دلیل اخترشناسانی که به دنبال سیاهچاله‌های پر جرم هستند معمولا در حوالی هسته کهکشان‌ها به دنبال اثرات آنها می‌گردند.