گورخرماهی‌ نمونه آزمایشگاهی محققان شد

به گزارش خبرگزاری علم ‌و فناوری آنا به نقل از مجله ساینس در یک مطالعه جدید، دانشمندان دانشگاه ماکائو در چین به یک موفقیت قابل توجه در درک دینامیک مرگ نورون با مشاهده آن در زمان واقعی در گورخرماهی زنده دست یافته‌اند.

این تحقیق که هنوز به طور کامل منتشر نشده است، یک حسگر پروتئین فلورسنت به نام سی‌تری (C3) را معرفی می‌کند که نورون‌ها را در رنگ‌های مختلف در حین انتقال از زندگی به مرگ روشن می‌کند.

نورون‌ها، بلوک‌های ساختمانی سیستم عصبی در طول تکامل و بیماری دچار مرگ سلولی برنامه‌ریزی شده یا آپوپتوز (apoptosis) می‌شوند. درک این فرآیند برای کشف اسرار رشد مغز و رسیدگی به شرایط تخریب کننده عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون بسیار مهم است.

آپوپتوز شکلی از مرگ سلولی است که در یک فرآیند برنامه‌ریزی‌شده اتفاق می‌افتد. در فارسی به این پدیده خزان ‌یاخته‌ای یا آپوپتوزیس هم می‌گویند. در محافل علمی اصطلاحاً آن را خودکشی سلولی هم می‌نامند. این شکل از مرگ سلولی یا زوال سلولی در جانداران پرسلولی به وقوع می‌پیوندد.

تیم پژوهشگران در دانشگاه ماکائو، گورخرماهی را با نورون‌هایی مهندسی کردند که وقتی زنده هستند سبز می‌شوند و با فعال شدن کاسپاز-3 (caspase-3)، آنزیمی که با آپوپتوز مرتبط است، آبی می‌شوند. با کمال تعجب، این مطالعه میزان مرگ نورون‌ها را به میزان قابل توجهی کمتر از آنچه قبلاً تخمین زده شده بود، نشان داد که فرضیات موجود را به چالش می‌کشد.

برخلاف باورهای قبلی که نشان می‌داد تا 50 درصد از نورون‌های حرکتی در طول رشد مهره‌داران دچار آپوپتوز می‌شوند، محققان مشاهده کردند که فقط 1.6 درصد از نورون‌ها در گورخرماهی تسلیم مرگ می‌شوند. این یافته سوالاتی را در مورد دقت روش‌های تشخیص قبلی ایجاد می‌کند و تفاوت‌های بالقوه در فرآیندهای رشد در بین گونه‌ها را برجسته می‌کند.

با استفاده از گورخرماهی به عنوان یک مدل ارگانیک، که به دلیل شفافیت و قابلیت انتقال ژنتیکی شهرت دارد، این مطالعه شناخت بی سابقه‌ای را در مورد پیچیدگی‌های مرگ نورون ارائه می‌دهد. این پیشرفت می‌تواند درک ما را از بیماری‌های عصبی تغییر دهد و راه را برای مداخلات درمانی هدفمندتر در آینده هموار کند.