کشورهای مختلف برای کاهش نرخ چاقی خود چه می‌کنند؟/ از مالیات بر نوشابه در عربستان تا دوچرخه‌سواری در دانمارک

به گزارش وه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا،  یک پزشک بریتانیایی در مورد مشکل چاقی در کشور خودش می‌گوید: «دو سوم بزرگسالان بریتانیا در حال حاضر اضافه وزن دارند یا چاق هستند، به این معنی که در بریتانیا، در سال ۲۰۲۴، زندگی با مشکلات وزنی طبیعی‌تر از داشتن وزن سالم شده است.»

این اعداد را با کشوری مانند ژاپن مقایسه کنید که به همان اندازه ثروتمند و توسعه یافته است و در عین حال نرخ چاقی ۴ درصدی دارد.

کشورهای مختلف برای کاهش نرخ چاقی خود چه می کنند؟

بریتانیا

چاقی در جمعیت بزرگسال بریتانیا در فاصله سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۲۰ دو برابر شد و به ۲۵.۹ درصد رسید. اما این کشور سیاست‌های مفیدی را در این زمینه در پیش گرفته است.

به نظر محققان رژیم غذایی میانگین در بریتانیا ناسالم و فعالیت بدنی در حال کاهش است. با این حال او بر این باور است که در زمینه سیاست های عمومی مبارزه با چاقی مفرط، بریتانیا خیلی هم بد عمل نکرده است: «اگر چیزی باشد، در واقع این کشورهای دیگر هستند که سعی می‌کنند از بریتانیا بیاموزند».

در سال ۲۰۱۳، بریتانیا یکی از نخستین کشورهایی بود که «برچسب چراغ راهنمایی چندگانه» را به کار گرفتند که عبارت از یک سیستم کد رنگی است که روی بسته‌بندی مواد غذایی می‌زنند تا نشان دهند که هر محصول غذایی تا چه اندازه چاق کننده، چرب، شور یا شیرین است. این روش  مفید است، اما نه کدهای رنگی مربوط به هر کدام برای همه مصرف‌کنندگان روشن است و نه نصب این کدها برای همه تولیدکنندگان اجباری است.

سال ۲۰۲۲، غذاهای ناسالم از قفسه سوپرمارکت‌ها و راهروها نیز برداشته شد. اما اقدامات دیگری که در سیاست مبارزه با چاقی ۲۰۲۰ دولت درج شده است، مانند محدود کردن تبلیغ غذاهای ناسالم تا قبل از ساعت ۹ شب هنوز محقق نشده است.

جدیدترین راه حل دولت لندن عبارت از یک طرح ۴۰ میلیون پوندی برای در دسترس قرار دادن داورهای ضدچاقی به صورت گسترده است.

به گفته کارشناسان، این داروها به کسانی که با روش‌های دیگر کاهش وزن مشکل دارند، امید می‌دهد. اما سیاست های مداخله‌گرانه دولت‌ها نیز تا حدی با انتخاب‌های فردی تداخل دارند، مانند مالیات بر غذاهایی که مردم دوست دارند، یا محدود کردن تبلیغات که ارباب صنایع آن را دوست ندارند.

فرانسه

برآوردها نشان می‌دهد که ۱۷ درصد از جمعیت فرانسه چاق هستند. فرانسوی‌ها نیز مدت‌هاست که روی بسته‌بندی‌های مواد غذایی برچسب امتیازبندی برای میزان چاق‌کنندگی می‌زنند و علاوه بر آن مالیات نوشابه را نیز بالا برده‌اند، گرچه کمتر از بریتانیا.

از سوی دیگر، فرانسوی‌ها در زمینه وضع عوارض روی نوشابه‌های گازدار گسترده‌تر عمل کردند.

سال گذشته، سیاستمداران فرانسه متعهد شدند که مالیات نوشابه‌ها را افزایش دهند و مالیات جدیدی را نیز برای غذاهای فرآوری شده با قند بالا وضع کنند. مدت‌هاست پر کردن رایگان نوشابه‌های گازدار در رستوران‌ها ممنوع شده است و هشدارهای بهداشتی صدای تبلیغات تلویزیونی به نفع نوشیدنی‌ها و غذاهای ناسالم را از بین برده است. در تمام تبلیغات مواد غذایی فرانسه این شعارها داده می‌شود: «برای سلامتی خود، حداقل پنج میوه و سبزی در روز بخورید»، «خوردن و تکان خوردن (ورزش)»، «از هله هوله خوردن میان وعده‌های غذایی بپرهیزید».

سال گذشته اعلام شد که برنامه مداخله به هدف جلوگیری از چاق شدن کودکان سه تا دوازده ساله در معرض خطر چاقی در سطح کشور اجرا خواهد شد. این برنامه شامل ارزیابی و راهنمایی رایگان رژیم غذایی، فعالیت روانی و فیزیکی است.

ژاپن

در سال ۲۰۱۹، مجمع جهانی اقتصاد دریافت که ژاپن کودکان دارای اضافه وزن کمتری نسبت به کشورهای توسعه یافته دیگر دارد که این تا حدی به دلیل دادن ناهار سالم در مدرسه بود.

این کشور یکی از بالاترین ترخ‌های امید به زندگی در جهان را دارد، اما همیشه اینطور نبوده است. در واقع، در دهه ۱۹۶۰، ژاپن کمترین امید به زندگی را در گروه ۷ داشت که دلیل آن هجوم ناگهانی غذاهای وارداتی و فرآوری شده بود.

در واکنش به این رویداد، مسئولان ناهار مدرسه را رایگان کردند تا برنامه آن به دست متخصصان تغذیه تنظیم شود. در سال ۲۰۰۸، قانونی در ژاپن اجرا شد که برابر آن دور کمر افراد بالای ۴۰ سال به طور منظم اندازه‌گیری می‌شود. به افرادی که از محدودیت‌های توضیه شده دولتی چاق‌تر بشوند، یعنی دور کمر بیشتر از ۳۳.۵ اینچ برای مردان و ۳۵.۴ اینچ برای زنان، دستورالعمل‌های رژیم غذایی و کاهش وزن داده می‌شود.

در ژاپن، شرکت‌ها از نظر قانونی موظفند هر سال دور کمر کارمندان خود را اندازه‌گیری کنند. اگر تعداد زیادی از کارگران از این کوتاهی کنند، کارفرمای آنها ممکن است جریمه شود.

با این حال روش‌های مداخله ضدچاقی در جوامع آسیایی نسبتاً قدیمی هستند و البته در کشورهای مختلف آسیا نیز متفاوت است. برخی کارشناسان می گویند دور کمر اگر از حدی کمتر شود، بالقوه خطر مرگ و میر بالاتری به همراه دارد.

اسلوونی

در سال‌های پس از تجزیه یوگسلاوی در سال ۱۹۹۰، سبک زندگی مردم اسلوونی به طرز چشمگیری تغییر کرد. مصرف سالانه شکلات و بیسکویت تقریباً ۶۰ درصد افزایش یافت. درصد خانه‌های دارای تلویزیون رنگی از ۷۲ در سال ۱۹۹۰ به ۹۶.۳ درصد در سال ۲۰۰۰ افزایش یافت و آمار رایانه‌های شخصی از ۱۲ درصد در سال ۱۹۹۱ به ۴۶ درصد در سال ۲۰۰۰ رسید.

کالری بیشتر و تحرک کمتر به این معنی است که نرخ چاقی کودکان افزایش یافته است. اما این مسیر از آن زمان تا حدودی به لطف مداخلات در مدارس کشور متوقف شده است.

برنامه اسلوونی به طور موثر دارای دو بخش بوده است که هدف هر دو مبارزه با چاقی کودکان است. یکی از آنها فراهم کردن معلمان ورزش بیشتر برای مدارس است که با کودکان نه تنها در ساعت مدرسه، بلکه از طریق فعالیت‌های فوق برنامه نیز کار می‌کنند.

مؤلفه دوم، نظارت دقیق بر آمادگی جسمانی کودکان در مدرسه است. این فراتر از میزان فعالیت بدنی است که آنها انجام می‌دهند و برخی از اندازه‌گیری‌ها مانند اندازه دور کمر نیز انجام می‌شود.

سال گذشته، مطالعه‌ای که در مجله Obesity منتشر شد، نشان داد که با افزایش فعالیت بدنی کودکان به یک ساعت در روز، انجام این برنامه به طور قابل توجهی سبب کاهش شاخص توده بدنی در بین کودکان چاق منجر شده است.

آمریکای لاتین

در سال ۱۹۹۴، یک معامله تجاری با ایالات متحده و کانادا باعث شد که سیل غذاهای ارزان و فرآوری شده از مرز مکزیک سرازیر شود و به همین دلیل رژیم‌های غذایی سنتی از دست رفت. طبق گزارش نشریه علمی لنست، نرخ چاقی در آمریکای لاتین سریع‌تر از هر منطقه دیگری روی کره زمین افزایش یافته است.

کارشناسان اخطار برای مواد غذایی چاق‌کننده و ناسالم را با نصب یک علامت هشت ضلعی روی بسته‌بندی‌ها آغاز کردند و اینک چندین کشور آمریکای جنوبی از این شکل استفاده می‌کنند.

کارشناسان می‌گویند ثابت شده که این مؤثرترین رویکرد برای بازدارندگی مردم از مصرف محصولات ناسالم است.

برزیل سال‌هاست که رویکرد متفاوت و مؤثری برای اصلاح عادات غذایی کودکان خود در پیش گرفته است. در واقع انها مراقبند غذاهایی که در مدرسه به کودکان داده می‌شود، در همان محل تهیه شده باشد. قانون اساسی این کشور تصریح می‌کند که ۳۰ درصد مواد تشکیل دهنده غذای مدارس باید از مزارع محلی و خانوادگی تهیه شود.

کلمبیا اخیراً به یکی از نخستین کشورهای جهان بدل شده است که نه تنها بر نوشیدنی‌های گازدار، بلکه بر غذاهای فوق فرآوری شده مانند شیرینی‌ و چیپس مالیات بسته است. این مالیات به تدریج افزایش یافته و در سال ۲۰۲۵ به ۲۰ درصد خواهد رسید.

عربستان سعودی

سیاست مالیات بر نوشابه در حال حاضر در سراسر جهان فراگیر شده است، اما این مالیات در عربستان سعودی قابل توجه است. این کشور با ۵۰ درصد مالیات، بالاترین نرخ مالیات بر نوشابه گازدار در جهان را دارد. این امر، مصرف را تا ۳۵ درصد کاهش داده است.

کانادا

در کبک، بازاریابی غذاهای ناسالم برای کودکان برای سال‌ها ممنوع بوده است. قانون آن که در سال ۱۹۸۰ وضع شد، شامل ممنوعیت تبلیغات غذاهای ناسالم برای افراد زیر ۱۳ سال در همه اشکال رسانه، اولین قانون در نوع خود بود. مطالعات نشان می‌دهند که در نتیجه اعمال این قانون، کبک همچنان پایین‌ترین نرخ چاقی کودکان را در کانادا دارد.

پرتغال

در سال ۲۰۱۹، پرتغال اولین کشور اتحادیه اروپا بود که قانونی را برای تنظیم بازاریابی دیجیتال غذاهای ناسالم برای کودکان معرفی کرد. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که پخش‌کننده‌های دیجیتال بسیار قدرتمند هستند و به داده‌های دقیق در مورد عادات مصرف ما دسترسی دارند. آنها از این راه می‌توانند در همه جا برای تأثیرگذاری بر انتخاب‌های ما وارد عمل بشوند.

دانمارک

دانمارکی‌ها قد بلند، خوش‌اندام، سالم و قوی مانند وایکینگ‌ها هستند؟ بله ولی باید بدانید که شمار بزرگسالان دانمارکی مبتلا به چاقی مفرط طی چند دهه گذشته سه برابر شده و از ۶ درصد در سال ۱۹۸۷ به بیش از ۱۸ درصد در سال ۲۰۲۱ رسیده است.

این کشور البته زادگاه داروی معروف کاهش وزن «ویگووی» است. ارزش سهام شرکتی که پشت سر تولیدکننده این داروست، از کل اقتصاد دانمارک بیشتر است.

با این حال، دانمارک از نظر راهبرد ضدچاقی شگفت‌انگیز است. با آن که آب و هوایش مناسب پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری نیست، اما شمار بسیار زیادی از مردم دانمارک مردم این کار را می‌کنند، همیشه! وقتی دلیل این اقبال عمومی به دوچرخه‌سواری را از کارشناسان در این کشور بپرسید، می‌گویند: «این به آن دلیل نیست که ما عاشق دوچرخه‌سواری در برف هستیم، یا از سختی آب و هوا مصونیم، بلکه به این دلیل است که سیاست‌های دولت دوچرخه‌سواری را برای ما آسان‌تر از ماشین‌سواری کرده.»

دانمارک از سال ۲۰۰۹، حدود ۳۵۰ میلیون یورو در پروژه‌های دوچرخه‌سواری سرمایه‌گذاری کرده  و بودجه خاصی برای کارزارهای همگانی دوچرخه‌سواری و زیرساخت‌هایی مانند مسیرهای دوچرخه در نظر گرفته است. امروز ۴۵ درصد از ساکنان کپنهاگ با دوچرخه به محل کار یا تحصیل خود می‌روند.

داده‌های دولتی با اشاره به امتیازات سلامتی این شیوه زندگی نشان می‌دهد که شمار بیماری‌های ثبت شده در این کشور یک میلیون روز کمتر شده است.