استاد نامدار تعلیم و تربیت کشور که بود؟

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، ۲۰ دی روزی است که عرصه تعلیم و تربیت استاد دکتر علی شریعتمداری بزرگ را از دست داد، دکتر شریعتمداری عضو فقید شورای عالی انقلاب فرهنگی، اندیشمندی بود که موفق به دریافت مدال درجه‌یک علمی و نشان درجه‌یک تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران شد.

سیر زندگی دکتر شریعتمداری

شریعتمداری، همانند همه انسان‌ها پس از به پایان رساندن تحصیل در مدرسه در زادگاهش شیراز، موفق به اخذ درجه لیسانس در دو رشتهٔ فلسفه و علوم تربیتی در سال ۱۳۳۲ و علوم قضایی در سال ۱۳۳۵ شد.

وی کارشناسی ارشد رشته آموزش متوسطه را در سال ۱۳۳۶ از دانشگاه میشیگان و دکترای فلسفه، تعلیم و تربیت و برنامه‌ریزی درسی را در سال ۱۳۳۸ از دانشگاه تنسی دریافت کرد.

علی شریعتمداری خدمات آموزشی خود را از آموزش‌وپرورش آغاز کرد و در سال‌های ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۸ به‌عنوان آموزگار و از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۵ به‌عنوان دبیر به تدریس پرداخت.

شریعتمداری از سال ۱۳۳۹ به‌عنوان دانشیار علوم تربیتی دانشگاه شیراز و از سال ۱۳۴۳ به‌عنوان استاد علوم تربیتی دانشگاه اصفهان به تدریس مشغول شد و در سال‌های ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۶ به‌عنوان استاد مدعو در دانشگاه‌های ایندیا و تنسی نیز به تدریس مشغول بود.

بازگشت به ایران

علی شریعتمداری مدتی در دانشگاه‌های آمریکا مشغول به تدریس شد، اما نتوانست مدت زیادی در این کشور بماند، بنابراین به ایران بازگشت. پس از بازگشت به ایران او خدمات آموزشی خود را از آموزش‌وپرورش آغاز کرد و به‌عنوان دانشیار علوم تربیتی در دانشگاه شیراز مشغول به کار شد.

علی شریعتمداری، هنگام بازگشت امام خمینی (ره) به میهن برای استقبال امام (ره) به همراه شهید بهشتی و مقام معظم رهبری، به استقبال امام (ره) رفت و پس از پیروزی انقلاب از سوی دولت موقت و شورای انقلاب، پیشنهاد تصدی وزارت فرهنگ و آموزش عالی به علی شریعتمداری داده شد. در سال ۱۳۵۹ با فرمان حضرت امام خمینی (ره) ستاد عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شد و در سال ۱۳۶۳ با حکم امام خمینی (ره) به عضویت این شورا درآمد.

تلاش برای رشد علوم تربیتی

شریعتمداری از سال ۱۳۵۸ فعالیت خود را به‌عنوان استاد تعلیم و تربیت در دانشگاه تربیت‌معلم تهران آغاز کرد.

شریعتمداری اندیشمندی بود که می‌کوشید علوم تربیتی را در ایران شکل و رشد دهد. به‌ویژه در سال‌های انتهای دهه ۵۰ و ابتدای دهه ۶۰ که ایران به بازسازی دانشگاه و دانش رو آورد، او ناچار بود از سهم علوم تربیتی در بازتعریف رشته‌های دانشگاه پاسداری کند و پاسخ به این نیاز را فراهم سازد و بر همین پایه است که در فصل اول کتاب اصول و فلسفه تعلیم و تربیت می‌نویسد: «باید توجه داشت که تعلیم و تربیت غیر از روان‌شناسی است همان‌طور که مطالعات جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی با تعلیم و تربیت فرق دارند.» بنابراین علاوه بر تحقیقات روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و فرهنگی، نظریات مربیان بزرگ و فلاسفهٔ تعلیم و تربیت مبنا و اساس عمده کار مربیان را تشکیل می‌دهد.

علی شریعتمداری همچنین زمینه‌های بهبود و تحول در نهاد آموزش‌وپرورش را مهیا کرده است. خود وی نیز دراین‌باره می‌گفت: «من حس می‌کردم که رشته تعلیم و تربیت ضعیف است و مشکل جامعه ما مشکل تربیتی است». او باور داشت مشکل جامعه ایران، ریشه در تربیت دوانده و مشکل تربیت، ریشه در دانش تربیت دارد و از همین‌رو است که تمرکزش را به موازات کوشش در نهاد‌های سیاست‌گذار علم همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی و فرهنگستان علوم، از یک سو بر پژوهشگری و اندیشه‌ورزی و از سوی دیگر بر پرورش دانشجویان در این رشته می‌گذارد، دانشجویانی که امروز بسیاری از ایشان استاد شده‌اند.

آثار مهم در حوزه تعلیم و تربیت

این محقق حوزه تعلیم و تربیت از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۹۳ عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. وی سابقه عضویت در هیئت‌رئیسه انجمن‌های ایرانی تعلیم و تربیت، فلسفه تعلیم و تربیت، و نیز انجمن روانشناسی ایران را داشت.

شریعتمداری دارای آثار متعددی است که از آن جمله می‌توان به تألیف ۲۲ کتاب، ترجمه ۶ کتاب و تألیف ۷۰ مقاله اشاره کرد.

«جامعه و تعلیم و تربیت»، «اصول تعلیم و تربیت»، «روانشناسی تربیتی»، «فلسفه»، «روشنفکر کیست؟»، «رسالت آموزشگاه»، «رسالت مراکز علمی کشور»، «پرورش تفکر» و «نقد آراء برخی از دانشمندان» ازجمله آثار تألیفی دکتر شریعتمداری است.