سقف کوتاه تلویزیون در بلندترین شب سال/ سیما در یلدا مردود شد

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، شب یلدا ۱۴۰۲ هم گذشت و تلویزیون هم به روال هر سال به دنبال تولید و پخش برنامه‌های متنوع بود؛ اما آنچه در شب  خانواده و میهمانی گذشت، مایه طوفان انتقاد‌ها بر سر مدیران سازمان و شخص پیمان جبلی شد.

در نگاهی منصفانه، شبکه یک سیما که شاید پرمخاطب‌ترین شبکه تلویزیون باشد، با «ایران دوست‌داشتنی» بخشی از فرهنگ یلدای ایرانی را به نمایش گذاشت و با دعوت از نمایندگان اقوام و خرده‌فرهنگ‌ها توانست عیار بالای خود را باز هم به بینندگان القا کند. شبکه چهار سیما هم خرق عادت نکرد و فرهیختگی را با برنامه‌های خود در هم آمیخت، هرچند مخاطبان کمتری حوصله نشستن پای این برنامه‌ها را دارند. با این حال اصرار مدیران و برنامه‌سازان شبکه چهار برای تداوم روند فرهنگی خود در شب یلدا، قابل تمجید است.

شبکه نسیم، اما با پایبندی به استراتژی تعیین شده در دوره مدیریتی اخیر تلویزیون با کلیدواژه تحول، شب یلدا را به نحوی گذراند که بتوان تا حد زیادی  به آن نمره قبولی داد.

شب افت و افول سیما

وعده رسانه ملی، ایجاد ساعاتی خوش برای مردم ایران در شب یلدا بود. پیش‌خبر‌های بسیاری هم از تدارک برنامه‌های جذاب برای بلندترین شب سال و شب دید و بازدید و هم‌نشینی خانواده‌ها روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت. وعده این بود که از ظرفیت‌ها برای رهایی خانواده‌ها و نسل جوان (حتی برای ساعاتی) از ماهواره و اینستاگرام و فضای مجازی مخرب استفاده شود، بهانه هم شب یلدا بود که در فرهنگ پذیرفته‌شده ایرانی، کنار هم خوش‌بودن و خوش‌گفتن و خوش‌شنیدن در این شب محترم است.

در خصوص برخی از شبکه‌ها، اما اوضاع جور دیگری بود. قصدی برای زیر سوال بردن برنامه‌سازان و مدیران شبکه‌های تلویزیون نیست، ولی شب یلدای تلویزیون، شب  افت و افول برای برخی از شبکه‌ها و برنامه‌ها بود، چون مسیری را برگزیدند که برای مدت طولانی منتقد آن بوده و هستند و تلاش می‌کنند آن مسیر مسدود شود؛ اما پنج‌شنبه شب دست به دامان آن شدند.

مدل برنامه‌سازی شبکه‌های سیما در شب یلدا از سوی کاربران حرفه‌ای شبکه‌های اجتماعی و کارشناسان رسانه و فرهنگ به وفور دیده می‌شود مورد نقد جدی قرار گرفته است. به‌زعم آن‌ها تلویزیون از هر دستاویزی استفاده کرد تا برای یک شب هم که شده به‌اصطلاح مخاطب‌گریز نباشد و ایرانیان را پای برنامه‌های خود بنشاند.

این رویه یادآور برخی فعالان اینستاگرامی است که برای جذب فالوور حاضر هستند هر تصویر و نوشته‌ای از خود و اطرافیان خود را منتشر کنند که روشی منزجرکننده است و کم و بیش از با این روش و اهداف آن آشنا هستیم.

شبکه‌هایی که شاهکار نبودند، اما هزینه‌تراشی هم نکردند

دعوت از خالق «کیکه یا واگعی»، بوسیدن روی مار، پرداختن به مسائل چیپ و فراموش شده فوتبالی در بیست و چند سال پیش، کری و کل انداختن درباره اینکه نسل ۳۰ سال قبل فوتبال بهتر است یا نسل کنونی، دعوت با اهداف مشخص از چهره‌ها به‌ویژه یک کمدین اینستاگرامی که هدف از حضور او در برنامه شب یلدا کاملاً مشخص بود و ... در همین مسیر اشتباه بود و اتخاذ این رویه، اجازه نمی‌داد تا مخاطب متخصص نمره قبولی به تلویزیون بدهد؛ اما این تمام ماجرا نبود؛ چراکه شبکه اول و شبکه چهار سیما و همچنین شبکه نسیم تلاش خود را کردند که برای تلویزیون هزینه‌تراشی نکنند.

البته در عین حال «مداربسته» شبکه دو نیز با اجرای حسین رفیعی و شهاب عباسی و علی مشهدی، میزبان سه استندآپ کمدی خندوانه محمدحسین توسلی، نیما نافع و مصطفی احمدی بود و برنامه‌های دوربین مخفی آن‌ها هم برنامه‌های قابل تحملی بود.

البته نسیم شبکه سرگرمی است، ولی تلاش داشت از سلبریتی‌زدگی در برنامه‌های یلدای خود خودداری کند، هرچند حرجی بر استفاده از چهره‌ها نیست؛ اما این چهره‌ها از میان اینفلوئنسر‌ها انتخاب نشدند و چهره‌های هنرمند پذیرفته‌شده بودند و همین نکته، مهم و قابل اتکاست.

سلبریتی ویژه شبکه نسیم با چشمان درشت!

حضور علیرضا خمسه و رسول نجفیان و رضا شفیعی‌جم  اگرچه پیش از این هم در برنامه‌های شبکه نسیم رخ داده بود؛ اما با این حال سلبریتی ویژه‌ای که در برنامه شب یلدای شبکه نسیم حضور داشت «جناب‌خان» بود؛ عروسک دست بلند و چشم درشتی که با صدای محمد بحرانی، طعنه‌های سرگردان در جامعه را با زبان طنز و شیرین و بدون نیش و کنایه به گوش مسئولین می‌رساند.

مثلاً دست تلویزیون هر چقدر در مسئله «چای دبش» بسته بود و کار آنچنانی درباره آن نکرد؛ اما جناب‌خان در یلدای شبکه نسیم تیکه جانانه‌ای به این موضوع انداخت و غیرمستقیم گفت که موضوع فساد یکی از بحث‌های شب‌نشینی مردم در شب یلداست و همین بخش در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و این بار جای ورود از اینستاگرام به تلویزیون از تلویزیون به اینستاگرام صادر شد.

به هرحال شاید اگردر این شب‌ها تلویزیون فیلم‌های سینمایی‌های جذابی  به ویژه  از آثار فاخر سینماگران ایرانی را پخش می‌کرد، نتیجه پرثمرتر بود و این تصمیم حتی می‌توانست جمع میهمانی‌های یلدا را در زمان تماشای تلویزیون کمتر آشفته کند.