نگاهداری: پژوهش‌های تقاضامحور با نقطه نیاز جامعه و صنعت فاصله دارد

به گزارش گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در سی و ششمین نشست مدیران ارتباط با جامعه و صنعت دانشگاه‌ها که در مرکز پژوهش‌های مجلس برگزار شد، گفت: ارتباط دانشگاه و صنعت از سال ۱۹۵۰ مطرح شد و ۶ دوره تحولی را طی کرده است‌.

وی در مورد دوره‌های مختلف تحولی توضیح داد: در دوره اول فعالیت‌ها متکی به فعالیت‌های درون دانشگاه بود، دوره دوم الگوی کشش بازار بود و نقش بازار موثرتر شد، دوره سوم الگوی تعاملی و تلفیقی بین رانش علم و کشش بازار بود، الگوی چهارم الگوی موازی و یکپارچه است که به نظام ملی نوآوری منجر شد، الگوی پنجم شبکه نوآوری است و به معنای حفظ انسجام در نظام ملی نوآوری و در کنار آن توجه به طرفیت‌های ارتباطی است و آخرین الگو، الگوی نوآوری باز است که برای توسعه فناوری‌ها بر استفاده از ایده‌های خارج از سازمان در کنار ایده‌های داخلی تاکید دارد.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به تمرکز این مرکز به مدل نوآوری باز در کنار توجه به تحقیق و توسعه، گفت: در همین راستا مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه را راه‌اندازی کردیم و نقش خود را به عنوان لولای نظام نوآوری تا حد توان انجام دادیم. در این مرکز بیش از ۵۰ رویداد نوآورانه برگزار شده است؛ مانند پارلمان دانشجویی و نزدیک به ۳ هزار نفر از نخبگان فعال در این رویدادها شرکت کرده‌اند.

نگاهداری رویکرد دوم را در قالب نوآوری با توجه به پژوهشگران خارج از کشور و ایجاد ۲۰ اندیشکده در ۲۰ استان کشور اعلام کرد و گفت: بیش از ۵۰۰ نفر از اندیشمندان و پژوهشگران در این اندیشکده‌ها سازمان‌دهی شده‌اند تا از ظرفیت‌های بیرونی حداکثر استفاده بشود.

وی با اشاره به مشکلات در ارتباط دانشگاه و صنعت به تشکیل پارک‌های علم و فناوری و مراکز و صندوق‌های نوآوری و شکوفایی تصریح کرد: بررسی آمار نشان می‌دهد که هنوز با وضع مطلوب فاصله داریم.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس به تفاوت رتبه تولید مقالات علمی و ارتباط صنعت گفت: در تولید مقالات علمی به رتبه های ۱۵ و ۱۷ رسیده‌ایم؛ ولی در شاخص ارتباط صنعت و دانشگاه در سال ۲۰۲۲ رتبه ۱۲۲ را داریم یا نسبت پژوهش‌های تقاضامحور به کل پژوهش‌های دانشگاه ها کمتر از ۲ درصد است؛ بنابراین هنوز در مشارکت بخش صنعت و انجام پژوهش‌های تقاضامحور با نقطه مطلوب و نیاز جامعه و صنعت فاصله دارد.

نگاهداری در مورد این تفاوت رتبه گفت: ارتباط صنعت و دانشگاه در چند سطح باید تحلیل شود، مؤلفه اصلی پیشران حکمرانی تا سال ۲۰۵۰ حتماً علم و فناوری و نهاد رهبر و راهبر نهاد علم است.

وی ادامه داد: غایت نظام اسلامی تعلیم و تربیت انسان‌های متعالی است و نه توسعه اقتصادی، بنابراین تحولات جهانی با رویکرد های حکمرانی در نظام اسلامی همخوان شده و حتی حکمرانی هم باید دانش بنیان شود و برای ما الزام است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با طرح این سوال که چرا با سرعتی که می‌خواهیم حکمرانی بر اساس علم و فناوری شکل نمی‌گیرد؟ گفت: ارتباط با صنعت و دانشگاه در سطح حکمرانی شکل می‌گیرد، نظام صنعتی باید در کلان‌رویکرد حکمرانی با نظام کلان اقتصادی هماهنگ و همسان شود. در سطح میانی حکمرانی به دو نهاد صنعت و دانشگاه مرتبط و به نهادسازی هایی در این ارتباط نیاز است‌.

وی ادامه داد: همچنین مشکلات دیگری وجود دارد؛ مالکیت فکری و معنوی جایگاه لازم خود را نیافته و برای بازاریابی تولیدات فناوری دانشگاه‌ها هم مشکل داریم، تأمین ریسک پژوهش مشکل دارد که دلیل آن نداشتن متولی مشخص است و کنشگران دانشگاه و صنعت مهارت لازم را برای رفع این مشکلات را ندارند که باید برای آموزش این بخش اقدام کنیم.

نگاهداری بخش دیگر موانع را کمبود اعتبارات دانشگاه و بخش فناوری دانست و گفت: با اینکه بر اساس اسناد بالادستی باید چهار درصد از تولید ناخالص داخلی به تحقیق و توسعه اختصاص یابد، این رقم هرگز به یک درصد هم نرسیده است؛ اما چرا با وجود تأکیدات رهبری و اسناد بالادستی محقق نشده است؟ بخشی از این امر به نگاه مسؤولان در سازمان‌های مختلف برمی‌گردد که بودجه نظام علم و فناوری را هزینه می‌ببینند و نه سرمایه گذاری.

وی تأکید کرد: رویکرد دانش بنیان به عنوان رویکرد غالب در سازمان‌های مختلف و پشتیبان شکل نگرفته است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در پایان گفت: بخشی از اشکال هم به دانشگاهیان برمی‌گردد، که نظام اداری کشور حل مشکلات خود را از نظام دانشگاهی نمی‌خواهد؟ هر دو طرف باید استانداردهای کاری یکدیگر را رعایت کنند تا این ارتباط بهتر شکل بگیرد.