چرا محصولات کشاورزی دیر به مقصد جهانی می‌رسد؟

 گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ دولت‌ها طی ادوار گذشته تلاش کردند تا مسیر اقتصاد ایران را از اتکا به درآمدهای نفتی منحرف کنند و دلیل اصلی آن، افزایش تحریم‌های بین‌المللی بود. افزایش محدودیت برای فروش نفت، مدیران ایران را بر آن بنا داشت تا رویکرد خود را به سمت ظرفیت‌های اقتصادی تجارت‌‌ غیرنفتی تغییر داده و بسترهای مناسبی را بر اساس آن تهیه کنند. این مسئله، باب توجه به ظرفیت‌های تجاری و درآمدزایی غیرنفتی را باز کرد.

یکی از این فرصت‌ها، بخش غنی و توانمند کشاورزی‌ است که از گذشته‌های دور، ایران در تولید محصولات آن، از مزایای رقابتی و توانایی بالایی برخوردار بوده و نیاز کشورهای همسایه ازجمله عراق، روسیه و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به محصولات کشاورزی، ظرفیت بالای صادرات در این بخش را بیشتر تقویت کرده است. کارشناسان معتقدند باید از این فرصت نهایت استفاده را داشته باشیم. وجود این بسترها، اگر نگاهی به آمار و ارقام مربوط به تجارت کشور نگاه کنیم، خواهیم دید محصولات کشاورزی سهمی جدی در صادرات کشور ندارند.

هر چند تا پیش از این‌، محصولات کشاورزی از کالاهای بالفعل صادرات بودند؛ اما طی سال‌های اخیر بنا به ضعف‌های مدیریتی، حجم صادرات این کالاها به‌ویژه به کشورهای همسایه کاهش پیدا کردند. فعالان و تولیدکنندگان بخش کشاورزی، یکی از دلایل جدی این اتفاق را مشکلات مربوط به حمل‌ونقل کالاها دانسته و آن را ضعف جدی حاضر در بدنه تجارت ایران عنوان می‌کنند.

اروپا خواهان محصولات کشاورزی ایران

عنایت‌الله بیابانی، فعال اقتصادی و قائم مقام خانه کشاورز ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی آنا به نقایص تجارت در حوزه کشاورزی اشاره کرد و گفت: ایران از نظر تولید محصولات کشاورزی و باغی، در مرحله مناسبی قرار دارد. ظرفیت تولید این بخش در ایران از دهه‌های گذشته و حتی نسل پدربزرگان ما، بالا بوده و دانش کشاورزی به صورت سنتی نسل به نسل ادامه یافته است؛ بنابراین کشاورزی و باغداری، جزء افعال دیرینه در ایران محسوب می‌شود.

این مسئول ادامه داد: طی سال‌های اخیر توانایی ایران برای تولید و صادرات محصولات کشاورزی به سایر جهان تأیید شد و بسیاری از کشورهای اروپایی نیز خواهان تولیدات ایران شدند؛ اما ایران در بحث تجارت خارجی و صادرات محصولات کشاورزی، نقص‌ها و ضعف‌های جدی دارد و راه‌های توسعه این بخش مسدود مانده است.

وی افزود: در وهله نخست، ایران در امر حمل‌ونقل و ترانزیت، کمبودهای شدیدی دارد. این کمبودها به‌ویژه در حمل‌ونقل زمینی که عمده ترانزیت‌ها و فعالیت‌های تجاری از این طریق انجام می‌شود، بیشتر است. صادرات محصولات کشاورزی بسیار به بسترهای حمل‌ونقل وابسته بوده و وجود ضعف در این مورد سبب شده تا محصولات، با دیرکرد بالا و با کیفیتی پایین به مقصد برسند. کمبود تجهیزات مناسب حمل‌ونقل و کانتینرهای یخچال‌دار، مهم‌ترین چالش صادرات محصولات کشاورزی است و دولت باید به این نکته توجه کند.

محصولات کشاورزی دیر به مقصدهای جهانی می‌رسند

بیابانی در ادامه صحبت‌های خود، دولت را تأمین‌کننده اصلی نیازهای صادراتی معرفی کرد و در این‌باره توضیح داد: بهبود صادرات، نیازمند ایجاد بسترهای متعددی است که بخشی از آن وظیفه دولت است. ‌درآمد ملی در شرایط فعلی فقط با توسعه صادرات افزایش پیدا می‌کند، دولت نیز باید به خلأهای موجود توجه داشته و رفع آن را فقط وظیفه بخش خصوصی نداند.

به گفته این مسئول، بهبود و تصحیح قوانین داخلی درباره امور ترانزیتی و حمل‌‌ونقل، تسهیل فعالیت‌های گمرکی برای تسریع نقل‌وانتقالات و در نهایت سرمایه‌گذاری به منظور رفع خلأها و ضعف‌های ترانزیتی برعهده دولت است.

قائم مقام خانه کشاورز ایران ادامه داد: دولت می‌تواند با انجام سرمایه‌گذاری‌های مشخص، نقایص را برطرف کند. توسعه صادرات، نیازمند همکاری دولت و فعالان بخش‌ خصوصی و توجه به ضعف‌های فعلی است.

افول کشاورزی ایران در عرصه جهانی

به گزارش آنا؛ فعالان کشاورزی بر این باورند در بحث تولید به مرحله‌ای رسیده‌ایم که توانسته‌ایم نظر خریداران خارجی را جلب کنیم. استفاده از تکنولوژی‌های روز و فعالیت دانش‌بنیان‌ها در روند تولید محصولات کشاورزی، مهم‌ترین تغییر و پیشرفتی بود که طی این سال‌ها در ایران رخ داده و توجه کشورهای خارجی به محصولات کشاورزی ایرانی، حاکی از این اتفاق است. با این حال کاهش صادرات محصولات کشاورزی طی چند مدت اخیر نشان داد که تنها بهبود و ارتقای تولید بر صادرات تأثیرگذار نیست و در این میان موارد دیگری نیز تأثیرگذارند.

زمانی‌که ایران نتواند تولیدات خود را ضمن حفظ کیفیت در زمان مناسب به مقصد منتقل کند، نه‌تنها در بخش کشاوزی بلکه در سایر حوزه‌های تولیدی و تجاری نیز درگیر چالش‌های مستمر و آسیب‌زا خواهد ماند.