تأکید چمران بر ضرورت به‌روزرسانی طرح جامع شهر تهران

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، مهدی چمران در آیین افتتاحیه گردهمایی تهران آینده که با عنوان «یک شهر، یک برنامه» برگزار شد گفت: در گذشته شهر تهران بدون دستور و قانون جلو می‌رفت و هرچه که می خواستند تصمیم می‌گرفتند و اجرا می‌کردند و نتیجه آن بی‌قانونی ها را امروز می‌بینیم. اگر مردم از ناهنجاری‌های شهر تهران ناراحت هستند، باید بگوییم که شهر یک روزه پدید نمی‌آید و مدت زمان مدیدی را نیاز دارد. شهر به هر طریقی که پول داده می‌شد، ساخته می‌شد و از درآمدهای حاصل شده، بزرگراه و خیابان می‌ساختند و کار به جایی رسید که مردم و شهروندان احساس کردند به راحتی نمی‌توان در آن زندگی کرد و امروز نیز به همین شکل است و به راحتی نمی‌توان در آن زندگی کرد.

وی افزود: در ابتدای دهه ۸۰ تصمیم گرفته شد برای تهران طرح جامع تهیه شود بر همین اساس شورای شهر اول تصمیم به تدوین طرح جامع گرفت و در انعقاد قرارداد با مشاوران، پایه‌ها را تنظیم کرد اما اجرایی نشد. در دوره دوم شورا تعداد زیادی معمار و شهرساز داشتیم لذا ما در این دوره نسبت به اجرایی شدن طرح جامع شهری پافشاری کردیم و موفق شدیم. معاونت وزارت مسکن و شهرسازی اعلام کرد که قرارداد طرح‌های جامع باید توسط وزارت مسکن و شهرسازی منعقد و هزینه آن تأمین شود اما از مجلس شورای اسلامی می‌خواهیم که اصلاح صورت بگیرد و شهرداری‌ها این قراردادها را منعقد کنند.

رئیس شورای شهر تهران تاکید کرد: قرار بر این شد شهرداری تهران بودجه را تأمین کند و وزارت مسکن و شهرسازی در آینده مبالغ را بپردازد که این اقدام انجام شد. ما در آن دوره ۲۲ مشاور برای ۲۲ منطقه گرفتیم و یک مهندس مشاور انتخاب شد. در کمتر از دو سال مطالعاتی صورت گرفت و طرح جامع آماده و به وزارت مسکن و شهرسازی ارسال شد.

قانون بهتر از این است که هرچه پول دهیم، تعداد طبقات ساختمان‌ها افزایش یابد

چمران با بیان اینکه بنده در طراحی طرح جامع برخی شهرها سهیم بوده‌ام گفت: طراحی طرح جامع شهری دیگر شهرها در نیم روز به نتیجه می‌رسد اما طرح جامع تهران مدت‌ها بررسی شد تا به تصویب برسد. شهردار وقت تهران چهار جلسه چند ساعته را برگزار کرد و پیشنهادات اصلاحی در شورای عالی شهرسازی و معماری تعدیل و تصویب شد و به اجرا رسید و تهران از قاموس و برنامه برخوردار شد. قانون داشتن حتی در صورت ضعف بهتر از بی‌قانونی است. قانون بهتر از این است که هرچه پول دهیم، تعداد طبقات ساختمان ها افزایش یابد. امروز نتایج آن بی‌قانونی‌ها را می‌بینیم و می‌خواهیم بدانید که وجود طرح جامع و قاموس برای شهر تا چه اندازه اهمیت دارد.

وی با اعلام اینکه طرح‌های جامع شهری انعطاف پذیر هستند و به تدریج قابلیت اصلاح دارند، اظهارکرد: طرح جامع تهران قابلیت انعطاف پذیری داشت و هنوز هم دارد؛ پس از طرح تفصیلی شهر، شهرداران مناطق و مردم پیشنهادات اصلاحی را بالغ بر ۴۰۰ مورد مطرح کردند و اصلاحات اعمال شد؛ بنابراین هر سال که جلو می‌رویم طرح جامع نیز جلو می‌رود و اصلاح می‌شود.

رئیس شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: باید در طرح‌های جامع سایر شهرها نیز این موضوع مورد توجه قرار بگیرد و دچار گذر زمان و عدم انعطاف پذیری نشوند. بر خلاف ناهنجاری‌های گذشته، تهران در اوایل دهه ۹۰ صاحب طرح تفصیلی و طرح جامع شد و وضعیت هر پارسل در تهران مشخص است؛ اصرار ما بر این بود که باید به این طرح احترام بگذاریم و آن را اجرایی کنیم و اگر بخشی از آن مشکلی دارد سالیانه و یا پنج ساله بازبینی شود.

چمران با تأکید بر اینکه معماران، جامعه‌شناسان و اندیشمندان شهری طرح جامع را بررسی می‌کنند، گفت: این افراد علاوه بر طرح جامع، تصمیماتی می‌گیرند و برای اجرا به شورا، شهرداری و شورای عالی معماری و شهرسازی تحویل می‌دهند. در همین راستا هیئتی سه نفره شکل گرفت و وزیر راه و شهرسازی، شهردار و رئیس شورای وقت در این هیئت عضو شدند و در نهایت نهاد راهبری و پایش شکل گرفت تا تصمیمات را بررسی کند و به این هیئت ارائه دهد.

وی در پایان گفت: احکام طرح جامع اجرایی شده و اگر اجرا نمی‌شد، قابلیت اداره شهر وجود نداشت،  لذا برای طرح تفصیلی شهر تهران اقدامات بسیار خوبی انجام شده و به طرح‌های موضعی و موضوعی بازمی‌گردد. بخشی از این طرح‌ها اجرایی نشده و بسیاری از این طرح ها نیز به نتیجه نرسیده که باید قراردادهای آن توسط معاونت شهرسازی و معماری منعقد شود. امیدواریم معاون راه و شهرسازی در جلسات این رویداد حضور پیدا کند و در جریان امور قرار بگیرد.

بدون نگاه کلی‌نگر به تهران گره‌ای از مشکلات شهر و شهروندان باز نمی‌شود

علیرضا زاکانی در آیین افتتاحیه گردهمایی «تهران آینده؛ یک شهر، یک برنامه» با بیان اینکه تهران ۲۳۸ سال است که پایتخت ایران است، اظهار کرد: در این سالها تهران هیچگاه مبتنی بر الگوی صحیحی ساخته نشده است. از ابتدا یک نگاه چارچوب‌مندی بر شهر وجود نداشته تا کالبد شهر را مبتنی بر نیاز آن طراحی کنند.

وی با اشاره به مشکلات آلودگی هوا، ناپایداری فضاهای کالبدی، ترافیک و بی‌مسکنی و بدمسکنی، یادآور شد: شکل فضاهای کالبدی به هیچ عنوان به پیشینه گذشته و فضای ایرانی- اسلامی بازنمی گردد. اگر ما شهر و جامعه را در هم آمیخته تصور کنیم، ضرورت دارد یک نگاه از کل به جزء داشته باشیم که مبتنی بر نیازهای یک جامعه با مختصات تهران و با یک شهر عریض و طویل و شرایط خاص باشد.

زاکانی با تأکید بر اینکه اگر چنین نگاهی صورت بگیرد، باید طرح جامع به گونه ای دیگر تنظیم شود، خاطرنشان کرد: اگر نگاه کلی‌نگر فراموش شود، نه مشکلی حل خواهد شد و نه گرهی از مشکلات مردم باز می شود.

شهردار تهران همچنین تصریح کرد: برنامه های ما حاوی چهار تحول است که هم مدیریت شهری، هم حوزه کالبد شهر، هم شهروندان و هم حوزه نرم و فناوری را در هم آمیخته کرده و برای هریک مسیری را پیش بینی کرده است. توجه به کالبد شهر بیش از هرچیزی مد نظر ما بوده و برنامه ها بر محور حمل و نقل و معماری، باید شهر را متحول کند.

وی ادامه داد: عدم توزیع نامناسب خدمات در شهر و ایجاد شرایط مناسب برای زیست، مجموعه ای را پیش روی ما قرار داده که اگر بر مبنای برنامه چهارم توسعه، با همکاری یکدیگر طرح جامعی را تصویب کنیم، امکانی ایجاد می شود تا از هر نقطه مبتنی بر طرح تفصیلی برگرفته از طرح جامع، اقدامی انجام دهیم که یک نقشه کامل و معناداری را نشان دهد؛ نقشه‌ای که امروز وجود ندارد.

شهردار تهران با بیان اینکه باید چنین طرحی را تنظیم کرد، گفت: قدرالسهم مشخصی از بخش‌های مختلف باید در نظر گرفته شود تا بتوانیم کالبد را ترسیم کنیم.

وی با بیان اینکه منطقه ۲۲ در دهه گذشته ساخته شد اما کمبود سرانه‌ها در آن بسیار بالاست و به هر هفت سرانه نیاز دارد، یادآور شد: باید در جایی به ردپایی از نواقص که در شهر می‌بینیم، توجه شود و نگاه کل به جزء با پیکره‌بندی مناسب شکل بگیرد تا اهل فن بتوانند طرح جامع را با عناصر شهر تطبیق دهند و سازگاری وجود داشته باشد.

زاکانی با بیان اینکه باید با توجه به عرض، طول و جغرافیای تهران، طرحی را ترسیم کنیم، یادآور شد: جغرافیای ۷۰۰ کیلومتری تهران به ما می‌گوید که برگردیم و فراز و نشیب‌ها را ببینیم و ناظر بر نقطه مطلوب خود چشم‌اندازی را تعریف کنیم که اهل علم را قانع کند و مردم امیدوار و قانع شوند که مسیر ما درست است.

شهردار تهران همچنین تصریح کرد: باید مبتنی بر شرایط از نقطه‌ای شروع کنیم و اجزا مبتنی بر طرح تفصیلی به صورت قطعه قطعه کنار هم قرار بگیرند اما باید درک درستی از موضوع داشته باشیم تا شهر کاریکاتوری نشود؛ امروز شهر ما کاریکاتوری است و آنچه اهمیت دارد این است که شهر موزون طراحی شود.

وی با تاکید بر اینکه شهر باید با مشارکت مردم ساخته شود و نفع آنها مورد توجه قرار بگیرد، گفت: باید ترسیم جدا و مجزایی با مشارکت و نظر مردم انجام شود؛ لذا خرسندیم که بابی برای بازنگری طرح جامع و تفصیلی باز شد تا بتوانیم شرایط را به سمت و سویی ببریم که آرامش، آسایش، رفاه و رشد مادی و معنوی شهروندان محقق شود و پیکره‌ای قابل الگو بسازیم.

شهردار تهران با بیان اینکه آینده پایتخت در زمانی نه چندان دور، در گرو فاصله گرفتن از وضعیت فعلی در بخش فنی و عمرانی، حمل و نقل، زیست‌پذیری و خدمات شهری است، گفت: باید تحول شکل بگیرد و ما امروز در مسیر این تحول قرار داریم و امیدواریم با مشارکت اهل علم، طرح تفصیلی را تدوین کنیم و در آینده نه چندان دور، دیگر صحبتی از آلودگی هوا، ترافیک و سستی سازه‌ها در برابر بحران‌های طبیعی نباشد. این تحولات شدنی و در دسترس است.

زاکانی با بیان اینکه نباید مسئولیت را به دیگران بسپاریم، بلکه باید مسئولیت ساخت شهری مستحکم را خود برعهده بگیریم، ابراز امیدواری کرد که فرهنگ و تفکر بسیجی در محیط پیرامونی به شکلی ترسیم شود که از بیرون نیز بدون ادعا اینگونه به نظر بیاید که با چنین تفکری فعالیت می‌شود.

زاکانی همچنین در جمع خبرنگاران گفت: ما به دوره ای رسیدیم که طرح جامع شهر تهران بازنگری شود. نگاهی که در گذشته مقدمه تصویب چنین طرحی بوده، امروز پس از دو دهه کامل تر و واقع بینانه تر شده و کل شهر را در یک پیکره واحد می بیند؛ لذا باید شهر مطلوب را ترسیم کنیم.

وی افزود: باید بستر رشد مادی و معنوی مردم شکل بگیرد و خدمات به گونه ای باشد که شهروندان رضایتمندی خوبی از شرایط زیست در شهر داشته باشند؛ لذا ما چهار تحول را در برنامه چهارم در نظر گرفتیم که عناصر شهر در یکی از تحولات مدنظر ماست.

زاکانی با بیان اینکه توزیع خدمات مناسب وجود ندارد، گفت: شهر ما مناسب سازی نشده و از نظر معماری به گونه ای تنظیم نشده که خدمات را در تمام نقاط ببینیم. برای رفع مشکلات ترافیک، آلودگی هوا، توزیع خدمات مناسب و ایجاد هویت بصری برای شهر نیاز به بازنگری در طرح جامع داریم.

وی افزود: طرح جامع شهری باید تکمیل شود؛ دو دهه از این طرح گذشته و باید بازنگری شود و هر پنج سال باید برداشتی از آن برای تدوین طرح تفصیلی شکل بگیرد.

زاکانی گفت: یک حرکت بسیار خوب در حال شکل گیری است و امیدواریم مقدمه طرح جامع و تفصیلی آینده باشد.

وی با بیان اینکه تهران آینده نباید مشکلات امروز را داشته باشد، گفت: تهران آینده باید با آلودگی هوا، ترافیک و سستی زمین خداحافظی کند. با توجه به اینکه ۹۳۰ هزار قطعه در تهران وجود دارد و اگر عمر مفید یک ساختمان را ۳۰ سال در نظر بگیریم، باید میزان پروانه‌ای که در هر سال صادر می‌شود، دو تا سه درصد از ۹۳۰ هزار پارسل را نوسازی کند. ما به شدت به دنبال ترسیم یک الگو هستیم تا طرح جامع مطلوبی را داشته باشیم و گوشه گوشه شهر را مبتنی بر طرح جامع تغییر دهیم. این اتفاق هم آرمان و آرزو و هم دست یافتنی است.

زاکانی افزود: آنچه ما دنبال آن هستیم این است که شهر با مشارکت شهروندان ساخته شود و قدرالسهم هر بخش مشخص باشد.

وزارت راه پاسخگوی علت عدم اجرای طرح جامع شهری باشد

اقبال شاکری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در آیین افتتاحیه گردهمایی "تهران آینده؛ یک شهر، یک برنامه" با بیان اینکه تشکیل نهاد راهبری و پایش طرح‌های توسعه ای اقدام قابل تقدیری است، اظهار کرد: اقدامات لازم در نهاد انجام شده و آنچه اهمیت دارد این است که از نهاد حمایت شود.

وی افزود: سوال ما از وزارت راه و شهرسازی این است که گزارش دهد، علل انحراف طرح جامع شهری چیست و چرا ۳۰ درصد اجرایی شده و عدم اجرای آن به چه زمانی بازمی‌گردد.

شاکری با بیان اینکه با افتتاح و بریدن روبان‌ها طرح‌ها آغاز می شود، گفت: نباید پس از افتتاح مشکلات آغاز شود و هر بخشی کار خود را انجام دهد.‌باید بستری فراهم شود تا بر اساس آن بتوان طرح‌های شهری آینده را تدوین کرد.

وی با بیان اینکه در برنامه هفتم توسعه اشتراک مسائل را مورد توجه قرار دادیم و ۹۰ درصد این موارد مشترک را تصویب کردیم، یادآور شد: ارکانی که کار می‌کنند باید به اتفاق از نهاد پایش حمایت کنند تا طرح ارائه شود.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی همچنین تصریح کرد: ما در برنامه هفتم توسعه با این رویکرد کاملا موافقیم و یکی از احکام برنامه این است که اجرای طرح در ابتدای هر سال به نتیجه برسد. برنامه ما این بود که طرح جامع شهری که وزارت راه و شهرسازی، شورا و شهرداری برای تهران تدوین کرده اند، در دیگر شهرها اجرایی کنیم.

وی افزود: برای مدیریت یکپارچه شهری، سه بار تا صحن رفتیم اما ارائه نشد؛ با این وجود از خیر این طرح نگذشتیم و در روز آخر طرح مدیریت یکپارچه شهری و اتحادیه شهرداران تصویب شد.

شاکری با بیان اینکه حضور اعضای شورای عالی معماری و شهرسازی در پنج شورای عالی متناظر تسهیل شد، تصریح کرد: این اقدامات در یکپارچگی تصمیمات اثرگذار خواهد بود.

وی ادامه داد: خوشبختانه شورای شهر تهران در یک سال قبل عملکرد خوبی داشته و دو لایحه نیز به مجلس ارائه داده که نشان می‌دهد مشارکت‌ها منشا اثر خواهد شد. 

گفتنی است در پایان این مراسم، "رویداد تهران آینده؛ یک شهر، یک برنامه" به صورت رسمی افتتاح شد.