رئیس جمهور اوکراین کلیدواژه «حمایت پایدار» را چطور هضم می‌کند؟

گروه جهان خبرگزاری علم و فناوری آنا- حنیف غفاری؛ اتحادیه اروپا در نخستین گردهمایی وزرای خارجه خود در خارج از مرز‌های این اتحادیه در «کی‌یف»، وعده حمایت طولانی‌مدت از اوکراین را داد. این بار مقام‌های اروپایی به  کلید واژه‌ای تحت عنوان «حمایت پایدار» در قالب جنگ اوکراین استناد کرده‌اند.

در نظام بین الملل، به‌خصوص در نشستی که چندین وزیر امور خارجه در کنار یکدیگر حضور دارند، واژه‌ها و کلید واژگان، بار معنایی و مصداقی خاص خود را دارند و نمی‌توان به سادگی از کنار آن‌ها گذشت. بر همین اساس، استفاده وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا و پیمان آتلانتیک شمالی از کلیدواژه حمایت پایدار در قبال اوکراین، بی معنا نیست! در این خصوص دو نکته اساسی وجود دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرد:

نخست اینکه قبلاً مقام‌های ارشد ناتو از جمله «ینس استولتنبرگ» دبیر کل این پیمان بر لزوم عضویت مطلق اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی تأکید و حتی اوکراین را عضوی غیررسمی از این پیمان قلمداد می‌کردند! درست زمانی که رئیس جمهور اوکراین مشغول مرور رؤیای ناتویی شدن کشورش بود، آتلانتیکی‌ها تأکید کردند که اساساً نه در زمان وقوع جنگ و نه در دوران پس از آن، امکان عضویت اوکراین در ناتو وجود ندارد، زیرا امکان موافقت همه اعضا با پذیرش یک کشور جنگ‌زده (در دوران جنگ و پس از آن) منتفی است. فراتر از آن، بسیاری از اعضای ناتو عضویت اوکراین را به مثابه تکرار جنگ و اعلان جنگ به روسیه تلقی و از آن به صورتی جدی اجتناب می‌کنند.

دومین نکته، مربوط به عبور اعضای ناتو از دومین لایه تعهد خود در قبال اوکراین می‌شود. آتلانتیکی‌ها با استناد به کلیدواژه حمایت پایدار، حتی از گزینه شراکت با اولویت نیز در قبال اوکراین فاصله گرفته و حاضر نیستند کی‌یف را به عنوان یک شریک نیز پذیرا باشند! به عبارت بهتر، غربی‌ها حتی قصد ندارند هزینه شراکت راهبردی با کشوری که آن را به زمین نبرد و کانونی از آتش تبدیل ساخته‌اند، پرداخت کنند. این بدترین معامله‌‌ایست که اعضای ناتو می‌توانند با یکی از مهره‌های بازی خود صورت دهند: تأمین هزینه‌های حداقلی یک مهره با هدف حیات حداقلی آن!

سومین نکته، مربوط به  محیط و فرامتنی است که تصمیم گیری اخیر اعضای ناتو (که اغلب آنها عضو اتحادیه اروپا هم هستند)‌ در آن صورت گرفته و سیگنال‌های مثبتی را به کی‌یف مخابره نمی‌کند! در شرایطی که کشور‌های لهستان، اسلواکی، رومانی، مجارستان، بلغارستان و اتریش جملگی مخالفت خود را با بخشی یا تمام تصمیمات جمعی ناتو و اتحادیه اروپا در حمایت از اوکراین اعلام کرده اند، تأکید وزرای خارجه کشور‌های عضو پیمان آتلانتیک شمالی بر حمایت پایدار از اوکراین (که قطعا نسبت به عضویت اوکراین در ناتو یا حتی شراکت با اولویت با کی‌یف به مراتب ضعیف‌تر است) ابعاد شکست سنگین زلنسکی و ارتش اوکراین در صحنه نبرد را عمیق‌تر و سنگین‌تر می‌سازد. قطعاً هضم چنین ناکامی و بحرانی برای رئیس جمهور فریب خورده اوکراین و همراهانش  سخت‌تر از حد تصور خواهد بود.