استخراج دی‌ان‌ای از کتیبه خط میخی

به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری علم و فناوری آنا، مطالعات انجام‌شده روی یک کتیبه باستانی خشتی به خط میخی که اکنون در موزه ملی دانمارک قرار دارد، منجر به شناسایی دی‌ان‌ای گیاهان باستانی منطقه خاورمیانه شد.

این خشت که دارای کتیبه‌ای به خط میخی آشوری است، حاوی نام و معرفی کاخ آشورناسیرپال (Ashurnasirpal II)، پادشاه آشور است.

عنوان شدن نام پادشاه و کاخ وی به محققان اجازه داد تا تاریخ دقیق آجر را بین ۸۷۹ قبل از میلاد تا ۸۶۹ قبل از میلاد تعیین کنند. ساخت این مکان تاریخی که امروزه به عنوان کاخ شمال غربی در نمرود در شمال عراق امروزی شناخته می‌شود، در حدود سال ۸۷۹ قبل از میلاد آغاز شد.

سال ۲۰۲۰ و در حین یک پروژه دیجیتالی سازی در موزه دانمارک، محققان به مطالعه هسته داخلی خشت موردنظر پرداختند که کمترین خطر آلودگی دیان‌ای در آن وجود داشت. با تطبیق روش‌هایی که قبلاً برای مواد متخلخل مانند استخوان استفاده می‌شد، این تیم موفق شدند دیان‌ای موجود در مواد آمیخته با خاک این سفالینه را استخراج کنند.

تجزیه‌وتحلیل انجام‌شده توسط این محققان منجر به کشف ۳۴ گونه گیاهی شد که طیف وسیعی از انواع کلم تا علف‌های وحشی را شامل می‌شد. در ادامه محققان دانشگاه آکسفورد با همکاری آشورشناسان، باستان شناسان و متخصصین ژنتیک، یافته‌های خود را با سوابق گیاه‌شناسی مدرن از عراق و توصیفات گیاهان آشوری باستان مقایسه کردند.

این خشت از گل رودخانه محلی دجله و مخلوط با کاه و سرگین ساخته شده و پس از قالب‌گیری روی آن با خط میخی نوشته شده و سپس در آفتاب خشک شده بود. به‌این‌ترتیب خشت موردنظر وارد کوره نشده و همین موضوع باعث شده است مواد ژنتیکی داخل آن حفظ شود.

به گزارش آنا، سوفی لوند راسموسن (Dr. Sophie Lund Rasmussen)، پژوهشگر ارشد این تیم مطالعاتی در رابطه با کشفیات فوق می‌گوید: ما وقتی دریافتیم دیان‌ای باستانی گیاهان در هسته این خشت به‌طور مؤثری از آلودگی مصون مانده و حفظ شده‌اند، بسیار هیجان‌زده شدیم، زیرا از نظر علمی امکان استخراج این دیان ای‌ها وجود داشت.

 این پروژه تحقیقاتی نمونه کاملی از اهمیت همکاری میان‌رشته‌ای در علم است، زیرا متخصصین مختلفی باید در این مطالعه همکاری کرده و نتایج را با کمک یکدیگر تحلیل کنند. به باور کارشناسان، چنین تحقیقاتی را می‌توان برای سایر آثار باستانی در سطح جهان و شناسایی گیاهان و جانوران گذشته به کار برد.

با توجه به اینکه مواد رسی معمولاً در سایت‌های باستان‌شناسی در سراسر جهان یافت می‌شوند و اغلب می‌توان آن‌ها را دقیقاً تاریخ‌گذاری کرد، فرصت منحصربه‌فردی برای مطالعه دیان‌ای گیاهان باستان وجود دارد.

موضوع بسیار مهم دیگر این است که درحالی‌که این مطالعه بر روی دیان‌ای گیاه متمرکز بود، امکان شناسایی دیان‌ای سایر موجودات باستانی از جمله مهره‌داران و بی‌مهرگان، به‌طور بالقوه در این روش وجود دارد.

شرح کامل این مطالعه در آخرین شماره مجله تخصصی Scientific Reports منتشر شده است.