دفاع مقدس، تبلور رشادت و تجلی شهادت

گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ تورج فرهادی: ایران این روز‌ها و مقارن با هفته دفاع مقدس آکنده از عطر و رایحه شهیدان است. شهدایی از جنس نور و ایمان و ایثار که با بذل جان عزیز خویش توانستند حماسه‌ای را خلق کنند که نه تنها درگذشته این سرزمین بی نظیر بوده است بلکه تا سالیان متمادی می‌توان از مکتب، سنت، گفتمان و ساحت آن به مثابه یک نهاد عمیق و پردامنه اجتهاد کرد و عقلانیت توام با ایثار، سلحشوری همراه با حساب و کتاب، رشادت و اقتدار همسو با عاطفه و احساس را استخراج و استنباط کرد.

دفاع ۸ ساله ایران از تمامیت ارضی و فکری خود فصلی درخشان از تاریخ ایران بزرگ است. آنچه این روز‌ها از آن به عنوان دفاع مقدس یاد می‌کنیم، سرمایه‌ها و مفاهیم و انگاره‌هایی را در ادبیات ملی و شیعی نمایان کرده که در برخورد و مواجهه با پدیده‌ها و بحران‌ها و کاستی‌ها می‌تواند به مثابه یک ترمینولوژی تلقی شود که از متن آن راهکار‌های اجرایی و از بطن آن الگو‌های اخلاقی و انسانی نابی به دست می‌آید.

دفاع مقدس زمینه و بستری را فراهم کرد که در متن آن بین امر اجتماعی و امری حاکمیتی چنان پیوند وثیق و عمیقی برقرار شد که نمونه و مشابه‌ای برای آن در تاریخ نمی‌توان جست که در ذیل کلام و رهنمون امام خمینی (ره) که همواره وحدت را رمز پیروزی می‌خواندند معنا پیدا می‌کند. بدیهی است که این هفته و مراسم‌ها و رویداد‌های فرهنگی که به این مناسبت برگزار می‌شود فرصت گران‌بهایی برای تجدید عهد و پیمان با راه نورانی شهداست و زمینه و بستری با ارزش برای یادآوری و تحسین و تکریم رشادت، شجاعت، شهادت، ایثار و ایمان فراهم می‌کند، اما فراتر و بالاتر از این آیین‌ها که وجود و توجه به آن ضرورتی قابل دفاع است، اهتمام و التزام به جان و روح دفاع مقدس و آرمان و افق شهدای عزیز ماست.

شهدایی که وصیت نامه‌ها و الگو‌های رفتاری و فکری آنان درست به مثابه چشم انداز و افق پیش روی ماست. یکی از پر بسامد‌ترین و راهبردی‌ترین خواست‌ها و گفتار‌های شهدا کلمه «مسئولیت» است. این واژه بی اغراق یکی از مقدس‌ترین کلمات و معانی در ادبیات فرهنگی و اجتماعی ماست که به عنوان یک میراث مهم ما را بر آن می‌دارد که فراتر از آیین برای تئوریزه کردن و بدل کردن آن به یک نهاد مفهومی و اجتماعی تمام مساعی و کوشش خود را به کار بگیریم و فکر کنیم دوگانه حقوق اجتماعی (که تحقق بی تنازل آن آرمان انقلاب اسلامی است) و تکالیف اجتماعی (که تحقق آن آرمان نهضت تحول خواهی) است در شرایط فعلی در چه نقطه‌ای از توازن و تعادل قرار دارند؟ اصالت با حق است یاتکلیف؟ آنچه شهدا کردند ناشی از حق بود یا برگرفته از تکلیف و مسئولیت؟

واقعیت این است که نمی‌توان در یک یاداشت به پاسخی در خور و شایسته و دقیق رسید، اما می‌توان به صورت جدی به این موضوع فکر کرد و با به راه انداختن نهضت‌ها و حرکت‌های فکری در حوزه و دانشگاه و نهاد‌های مدنی ابعاد و سطوح آن را بررسی کرد. جنگ هنوز تمام نشده است و خون مقدس فرزندان ایران هنوز جوشش دارد. نظام ظالمانه بین المللی، تحریم‌های غیر انسانی و غیر قانونی، دشمنی‌های پر کینه و پر دامنه با ملت و نظام جمهوری اسلامی ایران، دسیسه‌های پیچیده رسانه‌ای و امنیتی دشمنان ایران همه نشان از این دارد که جنگ به پایان نرسیده است و به تبع آن دفاع نیز همچنان اعتبار و تداوم دارد. این خاک پرگهر و این سرزمین مظلوم به تعبیر شهید سرافراز حاج قاسم سلیمانی حرم است.

بی تردید این سخن دقیق و رسا و راهبردی شهید سلیمانی شعار و انتزاع نیست بلکه دریایی از معناست که برای امروز ما، چون گوهری ناب و اصیل است. ما مردمان فرهنگ و ادب و هنر هستیم. پیروان صلح و مدارا و انسان دوستی هستیم. جنگ را نه برای جنگ که برای صلح و دفاع را نه فقط برای دفع تهدید که برای تادیب و تنبیه هر آن کس چشم طمع به ایران داشته باشد تقدیس می‌کنیم و محترم می‌شماریم.

ما زبانی به شیوایی فارسی، ادبیاتی به رسایی و اقتدار و ابتهاج فردوسی و سعدی و حافظ و هنری به دلپذیری موسیقی داریم. قدیمی‌ترین و دیرپا‌ترین دولت ملت تاریخ هستیم در عین حال پیشوایی، چون علی (ع) خیبرشکن داریم، پهلوانی، چون رستم دستان داریم، قهرمانی پاکباخته، چون سیاوش داریم. سردارانی، چون همت و باکری داریم. اسطوره و الگویی، چون قاسم سلیمانی داریم. با همین سرمایه‌ها از ایران و جمهوری اسلامی دفاع خواهیم کردیم. بی تردید همه از جمله دشمنانی که امروز از تانک و موشک تا رسانه را برای ضربه به ملت و حاکمیت ایران به تعبیر مقام معظم رهبری در یک جنگ ترکیبی و پیچیده بسیج کرده اند به نیکی و به فراست می‌دانند دیرپاترین دولت ملت جهان در دفاع از خود از پس تجربیات دفاع مقدس چنان کارآزموده و تنومند و مجرب و چیره دست شده است که حتی فکر کردن به هجمه به این آب و خاک سفاهت مطلق و خطایی سراسر بلاهت و حماقت است که ملت نجیب ایران پاسخی فراتر از تصور به آن داده خواهند داد.