راه سودآوری فعالیت‌های نوآورانه از تالار شیشه‌ای

گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در فضای بورس و فرابورس از نظر متخصصان امر می‌تواند زمینه‌ساز رشد و توسعه فعالیت‌های این شرکت‌های نوپا شود؛ اما با این حال، تمامی شرکت‌هایی که دانش‌بنیان محسوب می‌شوند، نمی‌توانند از مزیت بورس و مواردی همچون تأمین مالی بهره‌مند که این به نوبه خود موضوعی قابل تامل است.

عرصه دانش‌بنیان در ایران، با وجود تمام تلاش‌های انجام شده هنوز یک اکوسیستم جوانی است که هنوز نتوانسته اعتماد اکثر سرمایه‌گذاران به ویژه فعالان اقتصادی سنتی را جلب کند. از سویی دیگر فضای اقتصادی حاکم در ایران طی دهه‌های گذشته، زمینه شکل‌گیری و رشد سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر را نداده و این خود باعث شده تا بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان در مسئله تامین منابع مالی اولیه برای حرکت، دچار مشکل باشند.

با این حال وجود نهاد‌هایی همچون معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، ایجاد صندوق سرمایه گذاری خصوصی حوزه دانش‌بنیان و فناور یا سایر صندوق‌هایی با کارکرد مشابه و در نهایت حرکت آهسته، اما رو به پیشرفت سرمایه‌گذاران سنتی به سمت افزایش خطر‌پذیری، نشانگر شکل‌گیری بارقه‌های روشن بهبود فضای کسب‌وکار برای شرکت‌های دانش‌بنیان است.

نمونه‌های دانش‌بنیان‌های موفق در بورس

احمد اشتیاقی، تحلیلگر بازارسرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی آنا، نسبت به حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در بورس رویکرد مثبتی را ارائه داد و گفت: اکنون بستر برای حضور شرکت‌های فعال حوزه دانش‌بنیان در فضای بورسی و فرابورسی فراهم است و نمونه‌های مختلف موفقی از این حضور را در چند وقت اخیر شاهد بودیم. به عنوان مثال پس از ورود پر سر و صدای شرکت تپسی به بورس، نه‌تن‌ها از این شرکت استقبال چندانی شد، بلکه ارزش سهام آن تا ۸۰ درصد نیز رشد کرد. وجود این نوع موارد نشان می‌دهد عرصه برای ورود دانش‌بنیان‌ها در تالار شیشه‌ای مهیا بوده و سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی حاضر در این محفل نیز آمادگی پذیرش سرمایه‌گذاری بر فعالیت‌ها را دارند.

این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: بستر برای تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان در فرابورس فراهم است و می‌توانند مدیران کسب‌وکار‌ها متناسب با نیاز توسعه‌ای خود، از این شرایط منتفع شوند. با این حال ورود شرکت‌ها، قواعد مختص به خود را دارد که باید نسبت به آن آگاه بود. شرکت‌های دانش‌بنیانی که در ابتدای مسیر خود هستند و هنوز ریسک زیادی برای فعالیت‌های آتی آن‌ها وجود دارد، قابلیت عرضه شدن در بورس و فرابورس را ندارند. به بیانی دیگر، شرکت‌ها ابتدا باید به مرحله‌ای از عملیاتی شدن ایده و سوددهی رسیده و در ادامه از مزیت تامین مالی حاضر در بورس استفاده کنند.

جایگاه صندوق‌های جسورانه

آشتیاقی در ادامه صحبت‌های خود، به مولفه‌های لازم برای پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان در بورس اشاره کرد و توضیح داد: مهم‌ترین مسئله ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به فضای بورس، آن است که فعالیت این شرکت‌ها در چه مرحله‌ای قرار دارد. باید امکان برآورد مالی شرکت برای ۵ سال آتی امکان‌پذیر بوده و فاز‌های ابتدایی فعالیت‌ها، به ثمر رسیده باشد. در غیر این صورت، شرکت‌ها نمی‌توانند وارد بورس شده و باید از طریق صندوق‌های جسورانه تامین مالی شوند. به بیانی ساده‌تر، شرکت‌های دانش‌بنیان و فعال در حوزه نوآوری، زمانی می‌توانند از طریق فرابورس تامین مالی شوند که مراحل اولیه سوددهی آن‌ها به سرانجام رسیده و تنها برای توسعه سرویس‌های خود به سرمایه‌گذاری نیاز دارند. این نوع فعالیت‌ها می‌توانند به راحتی وارد تالار شیشه‌ای برای جذب سرمایه شوند.

تقویت اکوسیستم دانش‌بنیان

شکل‌گیری بستری که به سبب آن زمینه رشد و توسعه فعالیت‌های فناورانه و تکنولوژی محور فراهم شود، یک اقدام مثبت جهت رشد و توسعه چندجانبه کشور است. اما نکته قابل توجه، آن است که بخش زیادی از فعالیت‌های حوزه نوآوری، به سوددهی نمی‌رسند و ایده‌ها در مراحل اولیه می‌مانند. دلایل متعددی را می‌توان برای این مسئله برشمرد، اما مهم‌ترین آن، شکوفا نشدن پتانسیل‌های اقتصادی و صنعتی برای توسعه و تقویت اکوسیستم دانش‌بنیان است.