آغاز بررسی پیاده‌سازی نظام ۳ سال هنرستان و ۳ سال کارشناسی پیوسته در نظام آموزشی کشور

رضا نقی‌زاده، مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم در گفت‌وگو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، با بیان اینکه ترم تحصیلی جدید حضوری است، تأکید کرد: آموزش دانشگاه‌ها مطابق قانون از مهر ۱۴۰۲ به صورت کاملا حضوری آغاز می‌شود. 

وی درباره جزئیات بورس صنعت و مشاغل گفت: بورس جامعه و صنعت از سال گذشته مطرح شد و برای اولین بار دانشگاه یزد به‌عنوان الگوی آزمایشی، متولی اجرای آن بود که در صورت موفقیت‌آمیز بودن تصمیم بر اجرای همگانی آن ویژه دانشجویان کارشناسی از طریق کنکور ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ گرفته شد. 

نقی‌زاده ادامه داد: طرح بورس صنعت و مشاغل در ۴ لایه توسعه پیدا کرده است که اولین همکاری میان وزارت علوم و معاونت آموزشی با بنیاد ملی نخبگان برای بورس رتبه‌های برتر کنکور سراسری به تعداد ۱۵۰۰ داوطلب در استان‌ها و کشور انجام شد که پرداخت هزینه‌ها با اشتراک صنعت و بنیاد ملی نخبگان انجام می‌شود و معاونت آموزشی وزارت علوم سعی بر ایجاد انعطاف لازم در درج کد رشته محل‌ها در دفترچه آزمون و برنامه درسی کرده است. 

جزئیات بورس جامعه و صنعت به منظور تامین اشتغال دانشجو 

مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی تصریح کرد: پیش‌بینی شده بود که بهترین کار برای بورس جامعه و صنعت این است که دانشجویان در دوران تحصیل برای کسب مهارت‌های لازم برخی واحد‌های درسی را در صنایع مختلف بگذرانند؛ بنابراین برای اولین بار این کار به شکل گسترده در دفترچه کنکور ۱۴۰۲ درج شد. 

دانشیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور افزود: دومین اتفاق مهم بورس صنعت و جامعه، مربوط به شرکت‌های صنعتی مانند سایپا با مشارکت دانشگاه‌های بزرگ کشور بود که بر این اساس حدود ۱۰۰۰ دانشجو از سال اول دانشگاه بورسیه و در پایان جذب شرکت سایپا خواهند شد و این موضوع در دفترچه کنکور هم درج شد، بر این اساس آینده شغلی دانشجو از ابتدای تحصیل مشخص است که آموزش هدفمند را رقم می‌زند. 

وی با بیان اینکه بخش سوم بورس جامعه و صنعت مربوط به وزارت علوم است، تاکید کرد: سازمان امور دانشجویان پیگیر این موضوع با عنوان بورس دانش بود که ۱۰۰۰ دانشجو در این قالب بورسیه شد. 

مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی گفت: بخش چهارم بورس جامعه و صنعت، همکاری دانشگاه‌های وزارت علوم با دانشگاه فرهنگیان بود که در این زمینه حدود ۲ هزار دانشجو ۲ سال اول زمان دانشجویی را در دانشگاه خودشان و ۲ سال بعدی را در دانشگاه فرهنگیان تحصیل کنند و این امر باعث تحول جدی در رشته‌های علوم پایه می‌شود. 

دانشجویان نخبه به‌عنوان هیئت علمی جذب دانشگاه‌ها می‌شوند 

نقی‌زاده افزود: طرحی تحت عنوان «حمایت از دانشجویان نخبه و برتر کنکور سراسری و المپیادی‌ها از مقطع کارشناسی تا دکتری و پذیرش آن‌ها به عنوان هیئت علمی» از سال گذشته آغاز شد و در سال جاری رتبه‌های زیر ۲۰۰ کشوری کنکور کارشناسی در گروه‌های ریاضی، تجربی و انسانی و رتبه‌های زیر ۱۰۰ کشوری هنر و زبان‌های در صورت انتخاب رشته‌های اولویت دار از سال اول دانشگاه تحت پوشش بورس ملی نخبگان قرار بگیرند، همچنین در صورت حفظ معدل خود به عنوان دانشجوی استعداد درخشان و بدون شرکت در کنکور جذب مقطع ارشد و دکتری شوند و اگر شرایط را دارا باشند می‌توانند به عنوان هیئت علمی جذب دانشگاه‌های برتر کشور شوند که این موضوع باعث تحقق آموزش هدفمند می‌شود. 

وی گفت: طبق الگویی که از دانشگاه یزد برداشت کرده‌ایم، ۴ طرح مذکور باعث افزایش کیفیت سطح علمی دانشجویان و ارتقای رتبه‌های دانشگاه‌هایی که در این طرح‌ها مشارکت داشته‌اند شده است. 
مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی اضافه کرد: سال گذشته رتبه‌های زیر ۱۰۰ کشوری و امسال رتبه‌های زیر ۲۰۰ کشوری در این طرح مشارکت دارند. 

هوش مصنوعی تمام حوزه‌های علمی را تحت تاثیر قرار می‌دهد 

دانشیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور درباره بازنگری سرفصل‌های دروس متناسب با هوش مصنوعی گفت: هوش مصنوعی یکی از حوزه‌های بسیار با اهمیت است که بر رشته‌های دیگر تاثیر مهمی می‌گذارد و می‌تواند تمام حوزه‌های علمی و اشتغال همه رشته‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.

نقی‌زاده بیان کرد: از هفته گذشته میز تخصصی با حضور کمیته کارشناسی تخصصی تحت عنوان هوش مصنوعی در شورای عالی برنامه‌ریزی با محوریت تمرکز جدی بر بحث هوش مصنوعی در حال برگزاری است، همچنین در وزارت علوم همایش آموزش هوشمند برگزار می‌شود که بخشی از آن مربوط به هوش مصنوعی است. 

دانشیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: در وزارت علوم سعی بر توجه جدی به بحث هوش مصنوعی داریم که پیش بینی می‌شود در سال آینده آثار تصیمات را در مباحث درسی مرتبط با هوش مصنوعی و در وهله دوم دروس مرتبط با رشته‌های هوش مصنوعی، علم داده و ... شاهد باشیم.

وی درباره احتمال حذف برخی از رشته‌های دانشگاهی از دفترچه کنکور در صورت نبود متقاضی گفت: بازنگری برنامه‌های درسی امر متداولی است و پس از سال‌ها از تحقق این امر نیازمند تحول هستیم که ممکن است از محل آموزش عالی نباشد، بلکه از محل روند‌های کلان جدید در حوزه‌های مختلف شکل می‌گیرد و بر آموزش عالی هم تاثیر می‌گذارد. 

ابلاغ آیین‌نامه جدید تدوین برنامه‌های درسی تا چند روز آتی

مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی افزود: شدت تغییرات در حوزه‌های علم و فناوری به اندازه‌ای است که دیگر نمی‌توان با الگو‌های سابق به آن پاسخ داد و باید از روش به روز استفاده کرد که از نظر حکمرانی باید دو کار صورت بگیرد، یعنی دانشگاه‌ها در برنامه‌های درسی فعال‌تر شوند که در این زمینه آیین‌نامه جدید تدوین برنامه‌های درسی تا چند روز آتی ابلاغ می‌شود و دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی برنامه دارد که سالانه کیفیت برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها را ارزیابی کرده و به رتبه بندی آن‌ها اقدام کند. 

نقی‌زاده گفت: بخش دوم مسئله به چهارچوب برنامه‌ها برمی‌گردد که روزآمدی برنامه‌های درسی مبتنی بر نیاز‌های به‌ روز از اولویت‌هاست، یعنی فارغ‌التحصیل دانشگاهی باید به صورت قوی و متخصص جذب بازار کار شوند که این مسئله به صورت ویژه در دست اقدام است. همچنین توجه به دروس مهارتی اشتغال پذیری هم مهم است که برای اولین بار در نظام آموزش عالی کشور در کنار دروس عمومی و پایه و تخصصی به اضافه کردن دروس مهارتی اشتغال پذیری هم از ۳ تا ۱۵ واحد اقدام کرده ایم و دروس کاربینی، کارآموزی، کاروزی و کارآفرینی و مهارت‌های نرم شغلی در آن پیش بینی شده است و در برنامه هفتم توسعه هم پیش‌بینی شده که در صورت تصویب گام بزرگی در نزدیک کردن توان مهارتی و اشتغال پذیری دانشگاه‌ها متناسب با بازار کار انجام می‌شود. 

مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی اضافه کرد: بحث اصلی وزارت علوم در حوزه اشتغال افزایش توان مهارتی و اشتغال پذیری دانشجویان است که باید فرصت‌های شغلی را ارتقا دهیم. همچنین در ایین نامه جدید تدوین برنامه‌های درسی پیش بینی شده که برخی از دروس آمایشی-ماموریتی ارائه شوند که برنامه‌های مرتبط با آن را دانشگاه ارائه می‌دهد و در نهایت توجه به خاستگاه‌های تمدنی کشور هم موضوع دیگری است، پس باید برنامه‌های درسی را قوی‌تر و باکیفیت‌تر اجرایی کنیم که بر همین اساس ۱۵۰۰ برنامه درسی تا ۲ سال آینده باید متناسب با نیاز‌های روز جامعه بازنگری و تعیین تکلیف شوند. 

تعریف رشته‌ها هدفمند می‌شود

نقی‌زاده افزود: در برخی از رشته‌های دانشگاهی پذیرشی انجام نمی‌شود که در اینصورت برنامه درسی را بازنگری می‌کنیم و همچنین توانمندی‌های رشته و مهارت‌های شغلی را ارتقا می‌دهیم.

وی گفت: در حال ارتقای رشته‌ها از لحاظ معنی داری هستیم، یعنی رشته‌ها نباید به حدی از لحاظ تخصصی محدود باشند تا در صورت از بین رفتن دیگر آن رشته به کار نیاید؛ بنابراین این کار از سال‌های گذشته انجام شده و باید با شتاب بیشتری پیش رود. 

یک درصد از بیکاری دانش آموختگان کشور کاهش یافت 

مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی با اشاره به ارزیابی وضعیت مهارت محوری دانش آموختگان در ورود به بازار کار اظهار کرد: در بحث ارتقای توان مهارتی و اشتغال پذیری دانشجویان با دو مسئله مواجهه هستیم که بخشی از آن به اقتصاد کلان کشور باز می‌گردد، یعنی وقتی فرصت‌های شغلی محدودتر باشد این مسئله باعث کاهش اشتغال دانشجویان می‌شود و بحث دوم این است که دانشجویان توان مهارتی و اشتغال پذیری منطبق با نیاز را داشته باشند. از آنجایی که اشتغال در مقطع کارشناسی مهم است، پس اصلاح بحث توانمندی دانشجویان در دوره کارشناسی پیوسته است؛ چرا که دوره‌های کاردانی بر اساس اشتغال تعریف می‌شوند و برای اولین بار در آموزش عالی کشور در کنار بسته‌های درسی اصلی در علوم پایه و تخصصی به پیش بینی دروس مهارتی ۳ تا ۱۵ واحدی اقدام کرده ایم و از هم اکنون هر برنامه‌ای که بازنگری یا تدوین شود باید این دروس را در خود بگنجاند. همچنین از بهار ۱۴۰۱ تا بهار ۱۴۰۲ تقریبا یک درصد از بیکاری دانش آموختگان کل کشور کاهش یافته است.

نقی‌زاده تاکید کرد: شیوه‌نامه دروس مهارتی و اشتغال پذیری دانشگاه‌ها در شورای عالی برنامه‌ریزی تصویب شده است و اجرایی می‌شود.

اختصاص یک ترم تحصیلی به مهارت محوری دانشجویان در صنعت 

وی گفت: در رشته‌هایی که ارتباط صنعت و دانشگاه مهم است، دانشجویان می‌توانند یک ترم از مقطع کارشناسی را به صورت کارورزی در صنایع مختلف استانی و کشوری آموزش ببینند و اگر در دانشگاهی این امکان وجود نداشت دوره‌های پودمانی دانشگاه علمی کاربردی و فنی و حرفه‌ای جانشین می‌شود تا مهارت دانشجویان و بهره وری اقتصاد کشور را ارتقا دهیم و سعی در تحقق آن داریم که در صورت اجرای موفقیت آمیز می‌توانیم شاهد تحول آموزش عالی در دهه پیش رو باشیم. 

مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی با اشاره به وضعیت هدایت تحصیلی آموزش و پرورش در انتخاب رشته دانش آموزان اظهار کرد: این موضوع یک مسئله پیچیده‌ای است؛ چرا که تنها در آموزش و پرورش خلاصه نمی‌شود، بلکه اقتصاد کلان کشور را هم در بر می‌گیرد و زمانی که اشتغال و درآمد حوزه‌ای به شیوه قابل ملاحظه‌ای از حوزه دیگر بیشتر می‌شود خود به خود خانواده‌ها و دانش آموزان به آن سمت گرایش می‌یابند که این یک فشار زیادی است و سازوکار‌های داخلی آموزش و پرورش با تقویت هدایت تحصیلی کمک کننده خواهند بود.

دوره‌های هنرستان را به مقطع کارشناسی متصل می‌کنیم

نقی‌زاده بیان کرد: باید بتوانیم دوره‌های پیوسته را از آموزش و پرورش و آموزش عالی به خصوص برای اتصال دوره‌های هنرستان کاردانی و کارشناسی فراهم کنیم تا دانش آموزان متوسطه دوم در دوران مدرسه به آموزش عالی متصل شوند و دوره‌های کارشناسانه ۳ ساله را به جای ۴ سال بگذرانند که نیازمند عزم فرابخشی در وزارت خانه‌های آموزش و پرورش و آموزش عالی است تا دانش آموز از زمان انتخاب رشته دبیرستان بداند که در کدام رشته و دانشگاه تحصیل می‌کند و این موضوع بسیار مهم است؛ چرا که یکی از راه‌های کمک به هدایت دانش آموزان و حوزه‌های مهارتی مورد نیاز کشور تعیین تکلیف حوزه آموزش عالی در زمان انتخاب حوزه‌های مختلف آموزش و پرورش است و اگر بتوانیم این را سروسامان دهیم بخش‌های هنرستان ها، کاردانی و کارشناسی‌ها و برنامه‌های درسی متناسب با نیاز‌های جامعه تقویت و حرفه‌ای می‌شوند. 

مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی اضافه کرد: دلیلی ندارد که اگر دانشجویی در دوران دبیرستان واحدی را اخذ کرده مجدد در همان کلاس درس در دانشگاه بنشیند که این موضوع باعث طولانی شدن دوره و اشتغال دانشجو شود؛ بنابراین باید درس‌های سودمندی جهت کیفیت دانشی و مهارتی دانشجو تاثیر داشته باشد که این موضوع را جزء برنامه‌های وزارت علوم قرار داده ایم و باید به آن سمت حرکت کنیم و چاره‌ای جز آن وجود ندارد و در صورت تحقق اشتغال دانشجویان را فراهم می‌کند.

انتهای پیام/

نادیا عابد