توافق ۴۴ ساله واشینگتن- پکن در حوزه علم و فناوری به بن‌بست کنگره خورد

گروه جهان خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ روزنامه «گاردین» در گزارشی از قصد آمریکا برای تمدید شش ماهه توافقی خبر داد که قدمت آن به چندین دهه می‌رسد و به حوزه علم و فناوری مربوط است.

طرف مقابل این توافق چین است و قصد واشینگتن از تمدید آن، زمان خریدن با نیت پیشبرد مذاکراتی است که به تقویت معاهده دوجانبه منتهی می شود.

زمان امضای این توافق مهم که هر پنج سال یک بار تمدید می شود به سال ۱۹۷۹ و آغاز روابط دیپلماتیک میان واشینگتن- پکن باز می گردد و دستاورد چنین معاهده ای، تسهیل هماهنگی میان دو رقیب ژئوپلیتیکی درباره حوزه‌های وسیعی از علوم و فناوری است.

وزارت خارجه آمریکا به امید انجام مذاکراتی که به ایجاد تغییرات در توافق منجر شود، به دنبال تمدید کوتاه مدت آن برای یک بازه زمانی شش ماهه است

اما به نوشته گاردین، نگرانی آمریکا بابت قدرت یابی نظامی چین که با چاشنی اتهام زنی به پکن مبنی بر سرقت دستاورد‌های تجاری و علمی همراه است، اعتبار این توافق را که از آن به اختصار با نام STA یاد و در تاریخ ۲۷ آگوست (پنج روز دیگر) منقضی می شود، زیر سوال برده و لزوم تمدید آن به شکل فعلی را با تردید‌هایی در واشینگتن روبه‌رو کرده است.

برای همین است که وزارت خارجه آمریکا به امید انجام مذاکراتی که به ایجاد تغییرات در توافق منجر شود، به دنبال تمدید کوتاه مدت آن برای یک بازه زمانی شش ماهه است.

این توافق در شکل فعلی شامل استاندارد‌های منسجمی برای همکاری دولت واشینگتن با پکن است و در صورت وقفه در اجرای آن، هر یک از نهاد‌های آمریکایی مجبورند برای حصول توافق‌های همکاری جداگانه به طور مستقل با چین وارد مذاکره شوند.

وزارت خارجه آمریکا مدعی شده که نسبت به چالش‌های ناشی از راهبرد‌های ملی چین در حوزه علم و فناوری و همچنین اقدام‌های پکن در این حوزه و تهدید‌هایی که برای امنیت ملی ایالات متحده دارد، واقع بین است.

سفارت چین در واشینگتن هنوز به درخواست دولت آمریکا برای تمدید کوتاه مدت توافق واکنشی نشان نداده، اما این برداشت وجود دارد که مقام‌های پکن به آن روی خوش نشان می دهند.

توافق زیر ذره‌بین جمهوریخواهان

در این میان، راضی کردن جمهوریخواهان آمریکایی که به بهانه نگرانی بابت جاسوسی صنعتی، انتقال اجباری فناوری به چین و هرچه که به مدرن سازی ارتش این کشور کمک کند، خواهان لغو توافق هستند، امر دشواری برای دولت دموکرات واشینگتن است.

لایحه جمهوریخواهان دولت را ملزم می‌کند که پیش از هر توافقی با چین، کنگره را در جریان مفاد آن قرار دهد

این هفته، اعضای جمهوریخواه کمیته منتخب مجلس نمایندگان آمریکا در حوزه چین، از لایحه ای رونمایی کردند که دولت را ملزم می کند که پیش از حصول هرگونه توافقی با پکن، کنگره را در جریان مفاد آن قرار دهد.

اگر این لایحه تصویب شود، وزارت خارجه آمریکا چار‌ه ای ندارد جز آنکه به کنگره ارزیابی‌هایی را درباره خطرهای امنیتی و انتقال فناوری ارائه دهد و توانایی واشینگتن را در رصد نحوه پایبندی چین در یک بازه زمانی مشخص به‌روزرسانی کند.

از طرفی، موافقان تمدید توافق بر این باورند که بدون آن، آمریکا نظارت بر پیشرفت‌های فناوری چین را از دست می دهد. با این وجود، این اتفاق نظر در میان تحلیلگران آمریکایی وجود دارد که در برهه تشدید رقابت راهبردی با چین، توافق نیاز به اصلاح و به‌روزرسانی دارد.

چین و برنامه استعدادیابی

همزمان با انتشار گزارش گاردین، «رویترز» هم مدعی شد که مدارکی در دست دارد که نشان می دهد چین بدون آنکه جلب توجه کند، برنامه جذب استعداد‌های خارجی در عرصه فناوری و صنعت ریزتراشه را از سر گرفته است.

پکن برنامه‌های استعدادیابی را در سطوح مختلف دولتی اجرا می‌کند که ترکیبی از متخصصان چینی و خارجی را هدف قرار می دهد

به ادعای رویترز، به مدت یک دهه و تا سال ۲۰۱۸، چین به دنبال این بود که دانشمندان نخبه آموزش دیده خارجی را تحت برنامه ای با بودجه هنگفت که واشینگتن آن را تهدیدی برای منافع ایالات متحده و برتری فناوری می دانست، استخدام کند.

اما دو سال پس از توقف ترویج این طرح که با نام «هزار استعداد» (Thousand Talents Plan) شناخته می شد، چین بی سر و صدا این ابتکار را تحت نام و قالب جدیدی به عنوان بخشی از یک ماموریت گسترده تر برای تسریع کسب مهارت در فناوری احیا کرد.

طرح جدید استخدام، مزایایی از جمله یارانه خرید خانه و جوایز معمولی ۳ تا ۵ میلیون یوان یا ۴۲۰ هزار و ۷۰۰ هزار دلاری ارائه می دهد.

 به این ترتیب، پکن برنامه‌های استعدادیابی را در سطوح مختلف دولتی اجرا می کند که ترکیبی از متخصصان چینی و خارجی را هدف قرار می دهد.

جایگزین اصلی TTP برنام‌های به نام Qiming است که توسط وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین نظارت می شود.

رقابت برای جذب استعداد‌های فناوری در حالی جریان دارد که در مواجهه با محدودیت‌های صادراتی ایالات متحده، «شی جینپینگ» رئیس جمهور چین بر نیاز این کشور برای دستیابی به خوداتکایی در صنعت نیمه هادی‌ها تاکید می کند.

مقررات تصویب شده توسط وزارت بازرگانی ایالات متحده در اکتبر سال گذشته، شهروندان آمریکایی و ساکنان دائمی این کشور را از حمایت از توسعه و تولید تراشه‌های پیشرفته در چین بر حذر می‌دارد.