«فراموشی» واکنش حیاتی مغز برای زندگی در دنیای امروز

به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری علم و فناوری آنا، یافته‌های محققان ایرلندی نتایجی برای بیماری‌هایی مانند آلزایمر دارد به‌طوری‌که می‌توان خاطرات را از طریق نشانه‌های طبیعی و مصنوعی بازیابی کرد.

دانشمندان علوم اعصاب در تلاش برای شناخت بیشتر مفهوم «فراموش کردن» دریافتند این پدیده می‌تواند نه تنها بد نباشد؛ بلکه نشان‌دهنده نوعی یادگیری باشد. پیش از این، دانشمندان اعلام کردند تغییرات در توانایی ما برای بازیابی خاطرات خاص از بازخورد محیطی و قابلیت پیش‌بینی ناشی می‌شود.

آنان استدلال کرده بودند فراموش کردن به جای یک نقص، می‌تواند یک ویژگی عمدی مغز باشد و آن را قادر می‌سازد تا به طور سازگار با محیطی که همیشه در حال تغییر است درگیر شود.

پژوهشگران می‌گویند: در جهان در حال تغییر مانند دنیایی که ما و بسیاری از موجودات دیگر در آن زندگی می‌کنیم، فراموش کردن برخی خاطرات مفید خواهد بود؛ زیرا این امر می‌تواند منجر به رفتار انعطاف پذیرتر و تصمیم گیری بهتر شود؛ اگر خاطرات در شرایطی به دست می‌آمدند که کاملاً با محیط فعلی مرتبط نیستند، فراموش کردن آن‌ها می‌تواند تغییر مثبتی باشد که زندگی بهتر ما را بهبود می‌بخشد.

دانشمندان مورد از یک سری مطالعات تجربی جدید را ارائه کردند که در آن تأثیر فراموشی طبیعی و «روزمره» با توجه به اینکه چگونه فرآیند‌های عادی فراموشی بر خاطرات خاص در مغز تأثیر می‌گذارد، بررسی شد.

این گروه نوعی فراموشی به نام «تداخل عطف به ماسبق» را مورد مطالعه قرار دادند، که در آن تجربیات مختلف در زمان نزدیک می‌تواند باعث فراموشی خاطرات قدیمی‌تر می‌شود.

آنان در مطالعه خود، از موش‌ها خواستند یک شیء خاص را با یک زمینه یا اتاق خاص مرتبط کنند و سپس شیئی که از بافت اصلی خود جابه‌جا شده است را شناسایی کنند. با این حال، وقتی کار‌های دیگری با اولین خاطره «تداخل» می‌کرد موش‌ها این تداعی‌ها را فراموش می‌کردند.

دانشمندان علوم اعصاب برای مطالعه نتیجه این شکل از فراموشی بر روی خود حافظه، به طور ژنتیکی یک «Engram» متنی (گروهی از سلول‌های مغزی که حافظه خاصی را ذخیره می‌کنند) در مغز این موش‌ها برچسب گذاری کردند و فعال شدن و عملکرد این سلول‌ها را دنبال کردند. بعد از اینکه فراموشی اتفاق افتاد محققان با استفاده از روشی به نام اپتوژنتیک دریافتند تحریک سلول‌های انگرام با نور، خاطرات ظاهراً از دست رفته را در بیش از یک موقعیت رفتاری بازیابی می‌کند. علاوه بر این، وقتی به موش‌ها تجربیات جدیدی داده شد که مربوط به خاطرات فراموش شده بود، انگرام‌های «از دست رفته» توانستند به طور طبیعی دوباره جوان شوند.

رایان که تیم تحقیقاتی او در موسسه علوم زیستی ترینیتی (TBSI) مستقر است، می گوید: خاطرات در مجموعه‌ای از نورون‌ها به نام «سلول‌های انگرام» ذخیره می‌شوند و یادآوری موفقیت‌آمیز این خاطرات مستلزم فعال‌سازی مجدد این مجموعه‌ها است؛ بنابراین منطقی است فراموشی زمانی رخ دهد که سلول‌های انگرام نتوانند دوباره فعال شوند. با این حال، مشخص است که خود خاطرات هنوز وجود دارند، اما مجموعه‌های خاص فعال نمی‌شوند و بنابراین حافظه به یاد نمی‌آید. انگار حافظه‌ها در گاوصندوق ذخیره می‌شوند، اما نمی‌توانید کدی را برای باز کردن قفل آن به یاد بیاورید.

«لیویا آتوره» (Livia Autore)، محقق ارشد شورای تحقیقات ایرلندی (IRC) که این کار را در آزمایشگاه رایان در ترینیتی رهبری کرد، افزود: «یافته‌های ما در اینجا از این ایده حمایت می‌کند که رقابت بین انگرام‌ها بر یادآوری تأثیر می‌گذارد و ردیابی حافظه فراموش شده را می‌توان دوباره با نشانه‌های طبیعی و مصنوعی و همچنین به روز شده با اطلاعات جدید فعال کرد.

جریان پیوسته تغییرات محیطی منجر به رمزگذاری انگرام‌های متعددی می‌شود که برای تثبیت و بیان آن‌ها، با هم رقابت می‌کنند.

توماس رایان، دانشیار دانشکده بیوشیمی و ایمونولوژی و مؤسسه علوم اعصاب کالج ترینیتی در کالج ترینیتی دوبلین، نویسنده اصلی مقاله ژورنال تازه منتشر شده، است؛

بنابراین در حالی که برخی انگرام‌ها ممکن است بدون مزاحمت باقی بمانند، برخی در معرض تداخل اطلاعات ورودی و غالب قرار خواهند گرفت. با این حال، خاطرات مداخله‌شده همچنان می‌توانند با نشانه‌های اطراف که منجر به بیان حافظه می‌شوند یا با تجارب گمراه‌کننده یا بدیعی که به یک نتیجه رفتاری به‌روز ختم می‌شوند، دوباره فعال شوند.

وی می افزاید: از آنجا که ما اکنون می‌دانیم که «فراموشی طبیعی» در شرایط خاصی قابل برگشت است، این کار پیامد‌های مهمی برای وضعیت‌های بیماری دارد - مثلاً در افرادی که با بیماری آلزایمر زندگی می‌کنند، جایی که این فرآیند‌های فراموشی روزمره ممکن است به اشتباه توسط بیماری مغزی فعال شوند.

نتایج این تحقیقات در مجله بین المللی پیشرو Cell Reports منتشر شده است.