زنان پیشرانی تقریب مذاهب در دانشگاه‌ها را برعهده گیرند

رقیه عبدی مسئول دفتر تقریب مذاهب اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا در پاسخ به سؤال که نقش نخبگان دانشگاهی در تحقق تقریب مذاهب چیست و چه عواملی باعث بی‌توجهی به این وحدت در سطح مجامع علمی شده است؟ اظهار کرد: در مسئله تقریب مذاهب دو دیدگاه عمده وجود دارد؛ یک گروه مخالف تقریب هستند و کاملاً تقریب و وحدت بین مذاهب را منکر می‌شوند و اعتقادی به این مسئله ندارند، اما گروه دیگری موافق مسئله تقریب مذاهب هستند و در این حوزه کار می‌کنند.

عبدی بیان کرد: در بین موافقین تقریب مذاهب، دو دیدگاه اصلی وجود دارد. یک گروه از آن‌ها به دین به‌عنوان یک امر موقت و به‌مثابه یک تاکتیک نگاه می‌کنند و معتقدند برای کوتاه‌مدت و رفع مشکل فعلی می‌توانیم از تقریب استفاده کنیم، اما برنامه اصلی «تقریب» این نیست بلکه «تاکتیک» و راهکار موقت است. ولی گروه دیگر، تقریب را به‌مثابه یک «استراتژی و راهبرد» می‌دانند.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: مقام معظم رهبری تقریب را یک راهبرد می‌دانند. به‌نوعی تقریب نقشه راه یک حکومت است، مقام معظم رهبری معتقدند پیشرفت کشور، ایران قوی و تمدن نوین محقق نخواهد شد مگر از خلال همدلی، همگرایی و انسجام فرهنگی، قلبی و ایمانی بین مردم.

وی افزود: وظیفه دانشگاه این است که دین را تفهیم و مخاطبین خاص خود (دانشجویان، اساتید و کارکنان) و همچنین به‌طور غیرمستقیم جامعه را آگاه کند و مهم‌ترین وظیفه دانشگاه‌ها، مجامع علمی و حوزه‌های علمیه، گفتمان‌سازی، جریان‌سازی و آگاهی‌بخشی و روشن‌گری است.

عبدی در پاسخ به این سؤال که مهم‌ترین چالشی که تقریب در فضای دانشگاهی دارد چیست و اینکه دانشگاه به‌عنوان یک کنشگر اجتماعی، چطور می‌تواند در حوزه تقریب رفتارسازی کند؟ گفت: مهم‌ترین چالش در حوزه «تقریب» در مجامع خاص علمی، حوزه و دانشگاه‌ها، تلقی غلط از تقریب است. حتی در جمعی از نخبگان و فضای فرهیختگی نیز این تلقی اشتباه وجود دارد و زمانی که صحبت از تقریب می‌شود، برداشت این است که می‌خواهیم طرف مقابل را به دین و آئین خودمان درآوریم! یعنی به‌نوعی گمان می‌کنند در تقریب مذاهب، قرار است طرفین گفت‌وگو، از چارچوب و عقاید خود دست بردارند. درحالی‌که وقتی از تقریب صحبت می‌کنیم منظور این است که به یک سبک زندگی، یک سبک مواجهه عقلانی با مسائل و امور اجتماعی احترام بگذاریم و در فضای اخلاق‌مدارانه و توأم با محبت با یکدیگر برخورد کنیم و اگر می‌خواهیم در این زمینه موفق شویم باید این تصور را اصلاح کنیم و علی‌رغم وجود اختلاف‌ها و تفاوت‌های فکر و فرهنگی، در حال حرکت به سمت یک مقصد مشترک باشیم.

عبدی با اشاره به نقش تشکل‌های دانشجویی و اساتید برای تحقق مسئله تقریب خاطرنشان کرد: دانشگاه برای اینکه بتواند برنامه‌های خود را درزمینهٔ «تقریب» عملیاتی کند، باید از ابزار‌های خود یعنی استاد و دانشجو استفاده کند.

وی ادامه داد: تشکل‌های استادی، کارمندی و دانشجویی مهم‌ترین ابزار‌های دانشگاه برای پیاده‌سازی برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی هستند و اگر برنامه‌ریزی دقیقی برای ایجاد همگرایی فرهنگی در مسئله تقریب مذاهب شود، تشکل‌های دانشجویی و اساتید می‌توانند پیشران و ابراز این حرکت باشند و دانشگاه بدون وجود این تشکل‌ها و کانون‌ها مطمئناً کاری از پیش نخواهد برد بنابراین دانشگاه باید روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کند تا از این طریق جریان‌سازی و گفتمان‌سازی کند.

عبدی در مورد وضعیت تقریب مذاهب در ایران عنوان کرد: زمانی که به گذشته تاریخی و تمدنی کشورمان نگاه می‌کنیم، می‌بینیم در طول قرن‌ها، مردم ایران که از اقوام، مذاهب و ادیان مختلف تشکیل شده‌اند، قرن‌ها مسالمت‌آمیز در کنار هم زندگی کرده‌اند. ما یک تجربه زیستی موفق و زیست همدلانه درگذشته تاریخی خودمان تا همین اواخر را داشتیم و داریم و در مسئله وحدت نباید دست دشمنان را نادیده بگیریم. تمام کشور‌های اسلامی در ۱۵۰ سال اخیر و تا قبل از اینکه استکبار برای غارت منابع طبیعی و انسانی کشور‌های اسلامی ورود جدی داشته باشد، زندگی آرامی داشتند، اما به‌محض ورود استکبار اختلافات بین ادیان، مذاهب رخ داد و کشور ما به‌تبع سایر جوامع وقتی با استکبار مواجه شد، اختلاف در بین مردم ایجاد شد. یعنی هر جا اختلاف وجود داشت، دست دشمن به میان آمد.

وی ادامه داد: بزرگ‌ترین مشکل در بین شیعیان و اهل سنت، فرقه‌سازی‌ها و گروهک‌سازی‌هایی است که بهایی‌ها را برای شیعیان و وهابیت و داعش را برای اهل سنت ایجاد کرده‌اند و اگر مسئله اغتشاشات اخیر را نیز مدنظر قرار دهیم، متوجه می‌شویم دشمن روی اختلافات مذهبی و قومیتی حساب باز کرده بود تا علیه ما از آن بهره‌گیری کند که الحمدلله خود مردم از بین اقوام و مذاهب مقابل آن‌ها ایستادند.

عبدی در پایان بیان کرد: نکته مهم این است که دشمن بین شیعه و سنی تفاوتی قائل نمی‌شود و اسم همه را مسلمان می‌گذارد. ما نیز باید این نگاه را نسبت به خودمان داشته باشیم و امت واحده بدانیم و در مقابل دشمنی که قصد هلاکت ما را دارد، همگام شویم. همچنین دراین‌بین زنان نیز نقش بسیار مهمی در ایجاد تقریب مذاهب، وحدت اسلامی و تحقق انسجام فرهنگی و اجتماعی بر عهده دارند به این دلیل که دال مرکزی امر تربیت اجتماعی، زنان هستند و هرگاه زنان یک جامعه پیشگام، مقاوم و ایثارگر بودند، مردان جامعه به‌تبع آن‌ها این مسیر را طی می‌کنند و تجربه پیروزی انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس مبین همین مسئله است.