دانستنی‌های گردشگری؛

معرفی آتشکده ورهرام و هرآنچه که باید درباره آن بدانید

آتشکده ورهرام که زرتشتیان آن را بهرام می‌نامند، آتشکده‌ای معروف در شهر یزد است که طبق روایات شعله‌ای ۱۵۰۰ ساله را در دل خود جای داده است.

کد خبر : 837971

به گزارش خبرگزاری آنا، یزد از جمله شهر‌های باستانی خاص و مشهور است که شاید هر گردشگری برای یک بار هم که شده باشد سفری به این شهر داشته و در آن چرخی زده است.

شهری تاریخی که در گوشه و کنارش می‌توانی آثار تاریخی‌تر و باستانی‌تر را رصد کنید و بنوعی تاریخ را در این شهر لمس کنید.

یکی از این آثار و اماکن که سالیانه سبب جذب گردشگران بسیاری می‌شود، آتشکده ورهرام است که طبق اسناد و روایات شعله‌ای ۱۵۰۰ ساله را در قلب خود جای داده و از آن نگهبانی می‌کند.

این آتشکده معروف دارای قانون و قواعدی است که باید در زمان ورود به آن این قوانین و آداب رعایت شود که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.

ماهیت آتشکده ورهرام

براساس روایات طی سالیان بسیار دور بمنظور روشن کردن آتش، کبریت یا وسیله‌ای دیگر در اختیار نبود و به همین منظور در یک مکان، آتشی همواره روشن بود تا مردم بتوانند روزانه گُلی از آن آتش برداشته و اجاق خانه‌های خود را روشن کنند، که به این مکان آتشکده می‌گفتند.

در آن زمان فرزندان خانواده وظیفه آوردن آتش از آتشکده را بر عهده داشتند و اگر خانه‌ای بی فرزند بود اجاق آن خانه نیز خاموش می‌ماند و بعبارتی آن را اجاق کور می‌نامیدند که از این جا می‌توانیم به ریشه ضرب المثل اجاق کور و نداشتن فرزند پی ببریم.

در آن زمان یعنی در زمان ایران باستان شغلی ایرانیان کشاورزی و مبنای زندگی آن‌ها نیز بر اساس نور و گرمای خورشید بود و نور، گرما و روشنایی در دسترس مردم روی زمین نیز آتش و به همین دلیل آتش یکی از مهم‌ترین و مقدس‌ترین عناصر در زندگی بشر است که حتی پس از کشف آتش فرهنگ و تمدن نیز شکل گرفت.

همانطور که می‌دانید، ذات آتش این است که گِرد آن نشستن است و از این رو آتشکده به مرور زمان تبدیل به مکانی برای گردهمایی و برگزاری جشن‌ها و آیین‌های مذهبی زرتشتیان شد و پیش از آن نیز به عنوان دادگاه مورد استفاده قرار می‌گرفت که در آن موبد به دادرسی مردم می‌پرداخت.

مشخصات معماری ساختمان آتشکده ورهرام

ساختمان اصلی آتشکده بر ارتفاعی حدود یک متر چهل سانت از زمین و در میان حیاط بزرگی که درختان همیشه سرسبز سرو و کاج آن را پوشانده، قرار گرفته است و نگاره فروهر و سرستون‌های سنگی آن زیبایی ویژه‌ای بدان بخشیده و روبروی این بنا حوض آبی قرار دارد. اینکه آتشکده‌ها کنار آب باشند از خصوصیت‌های آتشکده‌ها بوده‌است.

سرستون‌های سنگی جلو تالار ساختمان اصلی و سنگ‌های گلدار پای دیوار‌ها کار هنرمندان اصفهانی است. این هنرمندان سنگ‌ها را در اصفهان تراشیده و سپس تا یزد برده‌اند. نگار کاشی‌های فروهر بر بالای سردر ورودی، کار هنرمندان کاشی‌کار یزدی است و معماری کل این بنا از معماری آتشکده‌های پارسیان تأثیر پذیرفته‌است.

ماجرای آتش ورهرام

آنچه که آتشکده یزد را از سایر آثار باستانی متمایزتر می‌کند، آتش ورهرام است؛ همان آتشی که بیش از ۱۵۰۰ سال قدمت دارد.

این آتش سفری طولانی را از آتشکده ناهید پارس تا آتشکده کنونی یزد داشته، اما با این حال همواره فروزان بوده و همین امر ایمان و اعتقاد زرتشتیان را بیش از پیش قوی‌تر می‌کند.

شاید بدانید که در حال حاضر زرتشتیان در دین خود دارای سه آتش مقدس هستند که نام این سه آتش به ترتیب میزان تقدس و ایمانی که مردم زرتشت به آن‌ها دارند عبارتند از؛ آتش بهرام، آذران و دادگاه است.

براین اساس، آتش بهرام یا ورهرام جایگاه ویژه‌ای در دین زرتشتی دارد و مردم زرتشت آن را پادشاه پیروزگر آتش‌ها می‌دانند که به اعتقاد آن‌ها آتش ورهرام با دروغ و ریا و تباهی می‌جنگد.

اما از نگاهی دیگر، زرتشتیان بر این موضوع معتقدند که آتش بهرام این قدرت را دارد که تمامی خدایان را جلب کند؛ این آتش درگاهی برای ارتباط زمین و آسمان است و زمانی که خدایان آسمانی به زمین می‌آیند، در ابتدا به دیدن آتش بهرام می‌روند.

علت نامگذاری آتشکده ورهرام یا بهرام

اما اگر بخواهیم جستجوی دلیل نامگذاری این آتشکده بپردازیم باید این طور تعریف کرد که «بهرام» را می‌توان در معنای این کلمه جستجو کرد.

در واقع به باور زرتشتیان آتش نه تنها جنگجویی برای مقابله با تاریکی و سرماست، بلکه از لحاظ معنوی نیز می‌تواند جنگجویی پیروز در برابر شر و پلیدی باشد و با توجه به این موضوع می‌توان دریافت که چرا آتش مقدس به چنین نامی مزین شده است، زیرا استفاده از شعله‌هایی از آتش بهرام در جنگ‌ها نیز از همین اعتقاد سرچشمه می‌گیرد.

آداب ورود به آتشکده ورهرام

همانطور که در ابتدا به آن اشاره کردیم در زمان ورود به آتشکده ورهرام باید آداب و رسوم خاصی رعایت شود که در ادامه به آن می‌پردازیم.

آتشکده کهن یزد موسوم به آتشکده ورهرام دارای دو ورودی است که یکی از آن‌ها مخصوص بازدیدکنندگان و عموم مردم و دیگری مخصوص زرتشتیان یزد است.

توجه داشته باشید که ورود عموم مردم به آتشکده آداب خاصی ندارد، اما زرتشتیان برای ورود باید همواره آداب خاص آیین خود را رعایت کنند.

در واقع آن‌ها باید همواره پاکیزه و آراسته باشند و کفش‌های خود را در ورودی از پا در‌آورند.

مردان و زنان باید مو‌های خود را بپوشانند تا مبادا تار مویی بر زمین افتاده و آتشکده را آلوده کند و با توجه به این امر مردان معمولا کلاهی سفید به سر گذاشته و زنان سرپوشی سفید سر می‌کنند.

روز‌هایی که باید وارد آتشکده ورهرام شد

براساس اعتقادات زرتشتیان یکی از روز‌هایی که معمولا می‌توان از آتشکده بازدید کرد، روز اول فرودین است.

در واقع یکی از آیین‌های کهن زرتشتیان این است که در روز اول فروردین به آتشکده رفته و برای سلامتی خود و عزیزانشان و داشتن سالی پربار و نیکو دعا کرده و برای گناهانی که در سال گذشته انجان داده‌اند، طلب مغفرت کنند.