در گفت‌وگو با آنا بررسی شد؛
حجت‌الاسلام هادی عجمی در گفت‌وگو با آنا:
اسلام به یک جوان چگونه می‌نگرد؟
یک استاد حوزه گفت: در منابع اسلامی، جوانی نه یک تهدید که فرصتی گران‌بهاست. فرصتی تکرار نشدنی که بر قدردانی آن تاکید شده است. علت این تاکید، تأثیر شگرف جوانی، در سعادت و شکوفاسازی ایمان اوست.
حجت‌الاسلام هادی عجمی پژوهشگر فقه فرهنگ و عضو گروه فقه تربیتی موسسه اشراق و عرفان در گفت‌وگو با خبرنگار دین و آیین خبرگزاری آنا، با اشاره به شیوه‌های تربیت اخلاقی جوانان بیان داشت: قرآن کریم از روش فرعون در تسلط بر قومش اینگونه گزارش می‌دهد: «فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ كاَنُواْ قَوْمًا فَاسِقِين«؛ (فرعون) قوم خود را سبك شمرد، در نتيجه از او اطاعت كردند؛ آنان قومى فاسق بودند! در واقع فرعون قوم خود را تحميق كرد و عقول آنها را سبك شمرد تا از او اطاعت كنند.
** حکومت‌های جبار ارزش‌هاى دروغين را جانشين ارزش‌هاى راستين می‌کنند
وی افزود: اصولاً راه و رسم همه حكومت‌هاى جبار و فاسد اين است كه براى ادامه خودكامگى بايد مردم را در سطح پائينى از فكر و انديشه نگهدارند و با انواع وسایل آنها را تحميق كنند، آنها را در يك حال بي‌خبرى از واقعيتها فرو برند و ارزش‌هاى دروغين را جانشين ارزش‌هاى راستين كنند و دائماً آنها را نسبتاً به واقعيتها شستشوى مغزى دهند.
** بيدار شدن ملت‌ها بزرگ‌ترين دشمن حكومت‌هاى شيطانى است
حجت‌الاسلام عجمی با بیان اینکه بيدار شدن ملت‌ها و آگاهى و رشد فكرى ملت‌ها بزرگ‌ترين دشمن حكومت‌هاى خودكامه و شيطانى است كه با تمام قوا با آن مبارزه مىكنند، ابراز داشت: اين شيوه فرعونى، يعنى استخفاف عقول با شدت هر چه تمام‌تر در عصر و زمان ما بر همه جوامع فاسد حاكم است.
** استخفاف عقول ملت‌ها همچنان ادامه دارد
وی ادامه داد: اگر فرعون براى نيل به اين هدف وسایل محدودى در اختيار داشت، طاغوتيان امروز با استفاده از وسایل ارتباط جمعى، مطبوعات، فرستندههاى راديو تلويزيونى و انواع فيلم‌ها و حتى ورزش در شكل انحرافى و ابداع انواع مدهاى مسخره، به استخفاف عقول ملت‌ها مىپردازند تا در بي‌خبرى كامل فرو روند و از آنها اطاعت كنند. به همين دليل دانشمندان و متعهدان دينى كه خط فكرى و مكتبى انبيا را تداوم مىبخشند، وظيفه سنگين در مبارزه با برنامه «استخفاف عقول» به عهده دارند كه از مهم‌ترين وظایف آنها است.
** قوم فرعون هم مانند او گناهکار بودند؟
این مدرس حوزه اظهار داشت: نکته جالب اينكه در ادامه آیه آمده است: «إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِينَ»؛ آنها گروهى فاسق بودند. اشاره به اينكه اين قوم گمراه اگر فاسق و خارج از اطاعت فرمان خدا و حكم عقل نبودند، تسليم چنين تبليغات و ترهاتى نمىشدند و اسباب گمراهى خود را به دست خويش فراهم نمىساختند.
** فاسقانى كه از فاسقى تبعيت میکردند
وی گفت: به همين دليل آنها هرگز در اين گمراهى معذور نبودند. درست است كه فرعون عقل آنها را دزديد و به طاعت خويش واداشت، ولى آنها نيز با تسليم كوركورانه، موجبات اين دزدى را فراهم ساختند. در واقع آنها فاسقانى بودند كه از فاسقى تبعيت مىكردند.
** روش استخفاف انسان‌ها تنها ویژه فرعون نیست
حجت‌الاسلام عجمی درباره نکات مطرح شده آیه 54 سوره زخرف برای تربیت اخلاقی جوان تصریح کرد: اگر جوان نیز فهمی از فرصت بی‌بدیل جوانی و جایگاه خود نداشته باشد، برای سبک شمردن خود و پست شدن مهیا می‌شود. همچنین روش استخفاف انسان‌ها و فرمان‌بردار کردن آنها، تنها ویژه فرعون نیست؛ بلکه این روشِ شیاطین انس و جن امروز نیز است.
** شیاطین تلاش دارند جوان را در پیروی از شهوات خلاصه کنند
وی افزود: امروزه نیز شیاطین تلاش دارند جوان را در پیروی از شهوات خلاصه کنند؛ با تمام امکاناتی که دارند، به ویژه با ابزار علوم روان‌شناسی و تربیتی. با این وجود، از آفات جوانی، بی‌توجهی به فرصت بی‌بدیل جوانی و جایگاه انسانی خود است.
** جایی که خبری از خودگذشتگی، پاکدامنی و صبر نیست
این عضو گروه فقه تربیتی موسسه اشراق و عرفان خاطرنشان کرد: سوء استفاده جریان کفر، از این بی‌توجهی سبب شده با برخی از جوانانی مواجه شوید که تعریفی والاتر از حیوانِ متفکر از انسان نداشته باشند. این نگاه زمینه قبول سجایای والای اخلاقی را از بین می‌برد؛ زیرا احساس نیازی به آنها نمی‌کند. در فضایی که جوان در پیروی از شهوات خلاصه شده است، زمینه‌ای برای از خودگذشتگی، پاکدامنی، صبر و اینگونه فضایل نیست.
** شیوه اسلام یادآوری کرامت الهی انسان است
وی ادامه داد: در مقابل شیوه شیطانی استخفاف جوانان و بهره‌بردن از آنها، شیوه اسلام یادآوری کرامت الهی انسان است تا زمینه‌ای برای پذیرای تربیت اخلاقی باشد. کرامتی که خداوند برای انسان؛ به‌ویژه جوانان، مقرر داشته است: «وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني آدم».
** براى وجود شما قيمتى جز بهشت نيست
حجت‌الاسلام عجمی بیان داشت: امام علی (ع) می‌فرماید: «بزرگوارتر از آن باش كه به پستى تن در دهى هر چند تو را به مقصودت برساند، زيرا تو نمىتوانى در برابر آنچه از آبرو و شخصيت در اين راه از دست مىدهى، بهائى بدست آورى. بنده ديگرى مباش چرا كه خداوند تو را آزاد آفريده». همچنین در جایی دیگر می‌فرماید: «آيا آزاد مردى هست كه اين نيم خورده دنيا را به اهل دنيا واگذارد؟ براى وجود شما قيمتى جز بهشت نيست، آن را جز به بهشت نفروشيد»
** راهکار علوی برای از بین بردن طمع
وی ادامه داد: امام (ع) در این 2 کلام راهبردی، در درمان رذیله اخلاقی طمع، مخاطب را به یاد جایگاهش می‌اندازد تا زمینه ایجاد طمع را از بین ببرند. این روش نه تنها در مقابله با طمع، کارساز است که زمینه‌ساز تأثیر و قبول دیگر روش‌های تربیت اخلاقی است.
** هلاکتی که فراروی جوان است
این پژوهشگر فقه فرهنگ ابراز داشت: در این روش، در مواجهه با رذایل جوانان، آنها را متوجه کرامت انسانی و جایگاهشان می‌کنیم. به صورتی که خود فرد از آن رذیله متنفر و راحت‌تر بتواند از آن جدا شود. باید یادآور شویم که درک نکردن این جایگاه کرامتی، هلاکت را در پیش دارد. امام علی (ع) می‌فرماید: «آن كس كه قدر خود را نشناخت هلاك شد».
** راهی برای کاهش تمایلات شهوانی جوان
وی گفت: این روش در برخورد با رذایل شهوانی جوانان، تأثیرگذاری خوبی می‌تواند داشته باشد. زیرا تمایلات شهوانی، جذابیت ویژه‌ای در جوانی دارد. این جذابیت، قدرت تأثیرگذاری را کم می‌کند. اما اگر مربی بتواند به خوبی، توجه واقعی جوان را به جایگاه خودش جلب کند، بهتر می‌تواند پستی شهوات را برایش اثبات کند.
** لزوم توجه به جایگاه و کرامت انسانی
حجت‌الاسلام عجمی اظهار داشت: اما اگر جوان متوجه جایگاه خود نباشد، بیان پستی شهوات ـ در کنار لذت‌هایی که دارد ـ نمی‌تواند بازدارنده باشد؛ چون ملاک انجام شهوات، لذت است، مگر لذت آن از درون کم رنگ شود. توجه به جایگاه و کرامت انسانی، زمینه کم‌شدن لذات شهوانی را در قلب مهیا می‌کند.
** راه‌های علمی تربیتی جوانان
وی درباره راه‌های علمی تربیتی جوانان افزود: فنونی برای تحقق این روش از جمله مقدمه قراردادن بحث جایگاه الهی انسان، در بحث‌های اخلاقی؛ به طنز کشیدن نگاه‌های حیوانی به انسان و نشان‌دادن زشتی‌های درونی آن؛ ایجاد بحث‌های گفت‌وگویی دوطرفه، درباره جایگاه انسان و وظیفه انسان در نگهداری از آن، میان جوانان وجود دارد.
** اسلام، دوران جوانی را دوران شکوفایی می‌داند
این استاد حوزه با اشاره به اینکه اسلام، دوران جوانی را دوران شکوفایی می‌داند، خاطرنشان کرد: دورانی که بهار سازندگی و خودسازی همراه با بهار جسمی و زیبایی او می‌شود. در این نگاه، جوانی، دوران بحران نیست، به خلاف دیدگاهایی که همچون فروید و پیروانش معتقد بودند چالش اصلی جوانی، بازیابی تعادل روانی تعارض است یا دیدگاه‌هایی برگرفته از اریکسون که بر بحران هویت و آشفتگی هویت تاکید دارد. این ادبیات وارداتی از غرب، تا آنجا رسوخ کرده که برای برخی دستمایه توجیه روایات شده است!
** نگاه فیلسوفان غربی به جوان!
وی ادامه داد: این نگاه چنان در غرب نهادینه شده است که نگاه فیلسوفان آنها را نیز تحت تأثیر قرار داده است. ویل دورانت، فیلسوف و تاریخ‌نویس آمریکایی می‌گوید: «جوانی، سن بی‌قیدی و بی‌بندباری است و شعار آن این است که هیچ چیز مانند زیاده‌روی، مایه کامیابی نیست»!
** شاخصه‌های جوان غربی
حجت‌الاسلام عجمی تصریح کرد: این نگاه تک‌بعدی و بدبینانه، متأثر از واقعیات حیوانی غرب و وضعیت تنیده شده جوان با شهوات در آنجاست. از سویی، علم و فعالیت‌های علمی در غرب بر پایه آزمایش بنا نهاده شده است و محروم از واقعیت‌هایی هستند که وحی و صاحبان علم الهی از انسان خبر می‌دهند؛ در نتیجه در کشورهای آمریکا، آلمان، بریتانیا و مانند آنها به هر میزان که از بزرگسالان به جوانان نزدیک‌تر می‌شویم بر درصد کاهش اهمیت خدا در زندگی گروه‌های جوان‌تر افزوده می‌شود. به موازات آن، مجموعه مشاهدات در کشورهای آمریکا و آلمان غربی مشخص می‌کند که نگرش نسبت به همجنس بازی به تدریج، مثبت‌تر می‌شود.
** انسان‌گراها در صدد اصلاح نگاه‌ها به انسان هستند!
وی گفت: در چنین وضعیتی، اگر نگاه، تنها به آنچه در خارج وجود دارد باشد و دستی به درون سالم جوانان نداشته باشیم، طبیعی است که جوانی را جز دوری از خداوند، بحران و شهوت‌پرستی ندانیم. البته این به معنای انکار آسیب‌های این دوره و واقعیت‌های خارجی نیست؛ اما پایه تعریف این دوران، نباید تنها بر اساس این روی سکه باشد.
** جوانی نه یک تهدید که فرصتی گران‌بهاست
این پژوهشگر فقه فرهنگ با بیان اینکه امروزه در غرب، انسان‌گراها در صدد اصلاح نگاه‌ها به انسان هستند، ابراز داشت: آنها با نگرشی مثبت به سرشت انسان، نیازهای انسان را والاتر از نگرش‌های پیشین می‌دانند. اما آنها نیز با حرکت در جاده سکولاریسم و دور کردن انسان از حقیقت الهی خود، خدمتی به انسان نکردند. هر چند میان آنها، متدینانی مسیحی وجود داشته باشند.
** جوان‌هایی که اسلام به آن غبطه می‌خورد
وی افزود: ضعف و کوتاهی این دیدگاه‌ها آن زمانی روشن می‌شود که در محضر آیات و روایات به انسان و جوان می‌‌نگریم. در منابع اسلامی، جوانی نه یک تهدید که فرصتی گران‌بهاست. فرصتی تکرار نشدنی که بر قدردانی آن تاکید شده است. علت این تاکید، تأثیر شگرف جوانی، در سعادت و شکوفاسازی ایمان اوست.
** جایگاه جوانی در نگاه اهل بیت (ع)
حجت‌الاسلام عجمی اظهار داشت: انتخاب «مصعب بن عمیر» برای مقدمه‌سازی حضور پیامبر (ص) در مدینه، انتخاب اسامه 18 ساله برای فرماندهی جنگ با روم و در نهایت، خبر از حضور فعال آنان در مهم‌ترین واقعه آخرالزمان و حضور فعال در سپاه حضرت مهدی (عج). نشان از جایگاه جوانی در نگاه اهل بیت (ع) در عمل است.
وی گفت: بنابراین حقیقت جوانی در منظومه فکری اسلام، جایگاهی والا دارد و فرصت‌های بی‌بدیلی برای تربیت در آن وجود دارد؛ اما واقع‌بینی این منظومه سبب نشده که آفات (ضعف‌ها و موانع رشد) این دوران بیان نشود.
هفته جوان امسال از روز ۱۱ اسفند آغاز و تا ۱۷ اسفند ماه مصادف با ولادت حضرت ولی‌عصر(عج) ادامه خواهد داشت و روز ۱۳ اسفند مصادف با ۱۱ شعبان ولادت حضرت علی اکبر(ع)، روز جوان در تقویم سال نامگذاری شده است.
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
