اقدام پارلمان اروپا جنبه تبلیغاتی ندارد، می‌خواهند تحریم حداکثری آمریکا را کامل کنند

حجت الاسلام مسعود راعی کارشناس حقوق بین الملل و رئیس دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد در گفتگو با خبرنگار گروه سیاست خبرگزاری آنا، در پاسخ به این سؤال که ازنظر حقوقی، تروریست خواندن سپاه چه مغایرتی با حقوق بین‌الملل دارد؟، گفت: موضوع تروریسم، گروه‌های تروریستی، رفتار‌ها و اقدامات تروریستی، سه مقوله‌ای هستند که می‌توان ادعا کرد در حقوق بین‌الملل جز ادبیات نسبتاً نوظهور و نو پیدا می‌باشند.

 **عدم اجماع بین‌المللی در مورد تعریف تروریست

وی افزود : در اینجا سه سؤال مطرح می‌شود: ۱. واژه «ترور» به چه معناست ۲. به چه کسی «تروریست» گفته می‌شود ۳. «اقدامات تروریستی» کدام هستند؟ در منظر حقوق بین‌الملل، به‌جرئت می‌توان گفت تاکنون اجماعی در پاسخ به سؤالات فوق شکل نگرفته است.

کارشناس حقوق بین ملل افزود: یکی از دلایل اصلی عدم شکل‌گیری اجماع، نبود یک مرجع رسمی در نظام بین‌المللی است. نظامی که از آن یاد می‌کنیم منظور نظامی است که تابع مقررات و حقوق بین‌المللی باشد و ادعا این است که هیچ مرجعی رسمی در این زمینه تعریف نشده است و به خاطر همین فقدان مرجع رسمی بین‌المللی است که یک اتفاق نسبتاً مشکوک و مشتبهی رخ می‌دهد.

**سوءاستفاده پارلمان اروپا از خلاء حقوقی

راعی اظهار کرد: اقدام پارلمان اتحادیه اروپا در فضای این خلاء حقوقی رخ داده است و مسبوق به سابقه نیز می‌باشد. قبلاً نیز آمریکایی‌ها سپاه قدس را عنوان یک گروه تروریستی اعلام کردند که متأسفانه بعدازآن، اقدام به شهادت سردار رشید اسلام حاج قاسم سلیمانی نمودند.

وی تصریح کرد: اما این‌که اجماع وجود ندارد به معنای آن نیست که هرکسی، هر کشوری و هر سازمانی بر اساس فهم و تشخیص خودش بیاید و ادعایی را علیه دیگران مطرح کند. درست است که ما یک سند مشخص و یک‌نهاد تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر بین‌المللی برای تعریف تروریسم نداریم، اما به این معنا هم نیست که هرکسی و هر تابعی از تابعان حقوق بین‌الملل راسا در این زمینه خودش برای خودش تصمیم بگیرد؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اقدامات تروریستی، اقداماتی هستند که علیه غیرنظامیان انجام می‌گیرد و می‌تواند وحشتناک و وحشت‌آفرین باشد.

رئیس دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد  تاکید کرد: اقدام تروریستی علی‌القاعده عطف به قدرت نیز باید باشد. یعنی ممکن است صرفاً در پی ایجاد رعب و وحشت باشد و یا خیر؛ علاوه بر آن به دنبال کسب قدرت سیاسی نیز باشد. معمولاً اقدامات تروریستی برای کسب قدرت سیاسی صورت می‌گیرد. پس ممکن است اقدامات تروریستی از سوی افرادی صورت می‌گیرد که در فضای قدرت سیاسی نیستند و برای کسب قدرت سیاسی به انجام این اقدامات مبادرت می‌ورزند. اما کسانی که در معرض قدرت هستند و قدرت سیاسی در اختیار دارند، اطلاق این‌که این‌ها اقدامات تروریستی انجام می‌دهند باید بااحتیاط بیشتری صورت گیرد.

راعی با طرح این سؤال که: با توجه به تعریف ارائه‌شده از اقدامات تروریستی، چه گروه‌هایی تروریستی هستند؟ گفت: گروه‌های تروریستی، گروه‌هایی هستند که به چنین رفتار‌هایی دست می‌زنند و ترور، اقدام وحشتناکی است که توسط کسی، علیه غیرنظامیان رخ می‌دهد. حالا کسی که ترور را انجام می‌دهد می‌تواند یک فرد معمولی و یا یک‌نهاد سیاسی باشد.

وی بیان کرد: دولت و ارگان‌های دولت را متهم کردن و متصل کردن به اقدامات تروریستی به‌گونه‌ای که از آن به تروریسم بین‌المللی تعبیر کنیم، هنوز جایگاه حقوقی خود را پیدا نکرده است و بیشتر یک ادبیات سیاسی است تا ادبیات حقوقی.

**نمی‌توان یک‌نهاد صاحب قدرت سیاسی و نظامی را به اقدام تروریستی متهم کرد

استاد حقوق بین‌الملل بیان کرد : اینکه چه کسی حق دارد یک گروه و یک‌نهاد را گروه تروریستی تلقی کند، با توجه به اینکه نه تعریف واحدی در این زمینه وجود دارد و نهادی که این تطابق را به انجام برساند، باید در چارچوب حقوق بین‌الملل تعریف شود. به‌عنوان‌مثال اگر کسی خواست گروهی و یا فردی را به تروریسم و اقدام تروریستی متهم کند باید این فرد مرتکب اقدامات وحشتناک علیه افراد غیرنظامی شده باشد و اعمال این قدرت نیز توجیه‌ناپذیر بوده باشد.

راعی گفت: نکته کلیدی بحث اینجا است آنکه به چنین کاری مبادرت می‌ورزد، باید بدون داشتن حق اعمال قدرت به اعمال قدرت بپردازد و اگر نهادی حق اعمال قدرت دارد -چه قدرت سیاسی و چه نظامی- نمی‌توان او را به تروریست بودن متهم کرد. نهایت می‌توان این ادبیات حقوقی را به کاربرد که آن فرد، از قدرت خود سوءاستفاده کرده است.

وی افزود : اگر در زمان جنگ اقدام تروریستی رخ دهد، می‌توان گفت که فلان نظام یا فلان فرد نظامی مرتکب جنایت جنگی شده است؛ بنابراین به‌کارگیری این واژه‌ها بسیار سخت است. اگر آن فرد صاحب‌مقام و منصب در زمان صلح به انجام اقدام تروریستی مبادرت نماید، نهایت می‌توان گفت که او جنایت علیه بشریت مرتکب شده است و یا نسل‌کشی انجام داده است؛ بنابراین منتسب کردن نهادی که حق اعمال قدرت دارد و قدرت خود را به کار می‌برد، منتسب کردن این نهاد صاحب قدرت -خواه دارای قدرت سیاسی باشد یا نظامی- به یک وضعیت تروریستی، کاملاً نامفهوم و غیرموجه و با ادبیاتی که فعلاً حقوق بین‌الملل با آن انس دارد نامأنوس است.

**اقدام پارلمان اروپا یک بدعت و علیه روح حاکم بر منشور ملل متحد

کارشناس حقوق بین الملل گفت: اقدام پارلمان اروپا ازنظر من شبیه بدعتی جدید و تصمیمی زشت در دنیای حقوق بین‌الملل است. به‌عبارت‌دیگر این‌گونه تصمیمات راه را برای سایر کشور‌ها باز می‌کند که در پارلمان خودشان مصوبه بگذارند که فلان ارتش، تروریست است و تهدیدی جدی برای صلح و امنیت بین‌المللی تلقی می‌شود و این اقدام درواقع اقدام علیه روح حاکم بر منشور ملل متحد و علیه روح همکاری موجود مابین کشور‌ها است.

راعی افزود: درواقع این کار‌ها نوعی رفتار یک‌سویه و یک جانبه‌گرایانه است که متأسفانه به‌وسیله آمریکایی‌ها شروع شد و اروپایی‌ها ادامه دادند و حتی می‌تواند توسط برخی کشور‌ها هم تایید شود، ولی نمی‌تواند در ادبیات بین‌الملل جایی و تعریفی داشته باشد. این نوع ادبیات، حرکت‌ها و اقدامات که در سطح بین‌الملل در حال رخ دادن است، یک شمشیر دو لبه می‌باشد که اگر به نفع دولتی تمام شود، مطمئن به ضرر همان دولت نیز خواهد بود و با اهدافی که در ماده ۱ و ۲ منشور ملل متحد آمده مغایرت داشته و با آن کاملاً ناسازگار است.

**اروپا خدمات سپاه و دفع داعش توسط آن‌ها را فراموش نکند

وی گفت: تصمیم نهادی که اسم پارلمان اتحادیه اروپا را یدک می‌کشد باید کاملاً منطبق با مقررات بین‌المللی باشد، چراکه خود اروپا طعم تلخ این نوع بی‌انضباطی‌های بین‌المللی را چشیده است. اروپا نباید فراموش کند که آلمان در جنگ جهانی دوم تصمیم گرفت چنین اقدام خطرناکی را انجام دهد و با همین ادبیات، جنگ جهانی را شروع کرد. آلمان نباید یادش برود که به‌راحتی در جنگ تحمیلی هشت‌ساله عراق علیه جمهوری اسلامی ایران با ارسال تسلیحات شیمیایی، هزار نفر از جوانان این کشور را با بدترین مواد شیمیایی مجروح کردند و مورد آسیب‌های جسمی و روحی ممتد قرار دادند.

کارشناس حقوق بین الملل تاکید کرد: سایر کشور‌های اروپایی هم نباید غافل باشند که سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران بود که توانست جلوی هجوم تروریسم به اروپا را بگیرد و تروریسم به وجود آمده از تفکر آمریکایی را در کشور عراق و سوریه دفع کند و جهان را از این غده وحشتناک نجات دهد. آن‌ها هرگز نباید فراموش کنند که چه خدماتی بزرگی را نیرو‌های سپاه پاسداران برای نجات جهان از دست داعشی‌ها انجام داده است. در رأس همه این انسان‌های بزرگ، شهید حاج قاسم قرار دارد که نه‌تن‌ها اروپا، بلکه هیچ کشوری اعم از کشور‌های منطقه و سایر کشور‌ها نباید این موضوع را فراموش کنند.

راعی بیان کرد: البته می‌پذیریم که در سطح بین‌الملل، نه نهادی و نه سندی در این زمینه وجود ندارد که مورد وفاق همه کشور‌های جهان باشد، اما به این معنا نیست که هر کشوری بر اساس منافع موقت، موردی و گروهی خود تصمیمی بگیرد که در آیندۀ نه‌چندان دور، مجبور باشد تبعات تصمیمش را بپردازد؛ بنابراین می‌توانیم ادعا کنیم که این کار پارلمان اتحادیه اروپا، قطعاً نقض مقررات بین‌المللی است و بر اساس طرح ۲۰۰۱ کمیسیون حقوق بشر، هر نقض تعهدی، مسئولیت بین‌المللی را به دنبال خواهد داشت و قطعاً اروپا نیز از این قاعده مستثنا نیست.

**تروریست خواندن سپاه به‌عنوان نیروی نظامی رسمی ایران توجیهی ندارد

وی تصریح کرد :مطمئناً با این تصمیم پارلمان اتحادیه اروپا، تعهدات مندرج در منشور و به‌طور اخص، بند‌های ۱ و ۲ آن نقض می‌شود و می‌تواند مسئولیت بین‌المللی را برای اتحادیه اروپا به‌عنوان یک شخص حقوقی رقم بزند. سپاه پاسداران یک نهاد نظامی رسمی است و بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ماهیت حقوقی مشخصی دارد؛ این ارگان مثل ارتش جمهوری اسلامی ایران است و طبیعتاً هیچ توجیهی ندارد که نهادی که دارای قدرت مشروع نظامی است با چنین ادبیاتی مورد تعریف پارلمان اروپا قرار بگیرد.

**اقدام پارلمان اروپا صرفاً جنبه تبلیغاتی ندارد و می‌خواهند تحریم حداکثری آمریکا را کامل کنند

کارشناس حقوق بین الملل اظهار کرد: اگرچه بعد سیاسی، پروپاگاندایی و تبلیغاتی ماجرا قابل‌انکار نیست، اما آثار حقوقی این موارد هم قابل‌انکار نیست. 

راعی افزود: اگر این تصمیم در همین حد باقی بماند و جلوتر هم نرود، تبعات حقوق بشری موضوع برای جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه در شورای حقوق بشر می‌تواند موردتوجه باشد و ایران را مورد آزار و اذیت قرار بدهند، یعنی یک تصمیمی که قبلاً شورای حقوق بشر گرفته بود تحت عنوان هیئت حقیقت‌یاب و اکنون اتحادیه اروپا با این اقدام خودش فضای حقوق بشری را علیه جمهوری اسلامی ایران تشدید کند؛ بنابراین نمی‌توان گفت که صرفاً یک وضعیت پروپاگاندایی و تبلیغاتی و ژست خاص سیاسی باشد، بلکه تبعات حقوقی موضوع هم مطابق آنچه که مقررات بین‌المللی به ما نشان داده‌اند ممکن است رقم بخورد.

وی گفت : این اقدام پارلمان اروپا می‌تواند تحریم‌های جدیدی را علیه سپاه و علیه نهاد‌های دیگر و به‌تبع آن علیه جمهوری اسلامی ایران و کلیه کسانی که با سپاه در ارتباط هستند رقم بزند و درواقع یک‌جور تحریم مردم ایران است. تحریم یکی نهاد نظامی، بیش از آنکه سپاه مورد تحریم قرار بگیرد مردم ایران هستند که تحریم می‌شوند و اقدام کنگره یک اقدامی به‌منظور ایجاد تحریم حداکثری است و کاری که آمریکا نتوانست انجام دهد و کامل کند، مسلماً اروپایی‌ها با این کیفیت می‌خواهند دنبال و کامل کنند.

گفتگو از: راحله کاویار