ساختارهای درونی دانشگاه ها باید اصلاح شود

حسین رحیمی در گفت و گو با خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی آنا به تشریح جایگاه علمی دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور و ملزومات ارتقا این جایگاه در عرصه های بین المللی اشاره کرد و گفت: دانشگاه ها در جمهوری اسلامی بعد از جنگ تحمیلی به گسترش کمی و به تدریج کیفی دسترسی پیدا کردند و طی دو دهه یک تحولی بزرگ و انقلاب گونه در توسعه این مراکز داشتیم به طوریکه دانشجویان ما از حدود تقریبا 250 نفر به بیش از 4 میلیون نفر افزایش پیدا کرد. همچنین اساتید زیاد تربیت شدند.

وی در ادامه تصریح کرد: تا انتهای دهه 70 اگر می خواستیم در کشور استادی را تربیت کنیم باید حتما به خارج از کشور اعزام می کردیم اما از دهه 80 به بعد، به تدریج دانشگاه های تحول یافته و تکامل یافته با برگزاری وسیع دوره های دکتری به تربیت اساتید دانشگاه همت گذاشتند که از کیفیت خوبی برخورار بودند.

معاون سابق پژوهشی و فناوری وزارت علوم ادامه داد: یک تحول انقلاب گونه نیز در حضور دختران ایرانی در نهادهای علمی به ویژه دانشگاه های کشور رخ داد به طوریکه ما در اواخر دهه 80 تعداد دانشجویان دختر ما بر تعداد دانشجویان پسر دانشگاه های ایران فزونی گرفت و من فکر نکنم در سابقه تمدنی ایران اصولا ما همچون حضور چشم گیر دختران ایرانی در نهادهای علمی به ویژه در دوره های عالی تحصیلات آموزش عالی داشته باشیم.

رحیمی تاکید کرد: در تمامی کشورهای دنیا  اینگونه است که ریزش دختران در دوره های تحصیلات تکمیلی به مراتب بیشتر از پسران است و این وضعیت در کشورهای غربی و همچنین شرق نیز حاکم است. اما اینکه امکان تحصیل در مقاطع بالاتر برای این قشر از افراد جامعه ما فراهم است خود یک توفیق بسیار بزرگ برای جمهوری اسلامی در حوزه علم محسوب می شود یعنی زمینه بروز توان واستعداد دختران ایرانی وجود دارد.

این استاد دانشگاه تربیت مدرس خاطر نشان کرد: ما از سال 70 زیر 4 هزار مقاله بین المللی بعد از دو دهه به بیش از 50 هزار مقاله دست یافتیم و تا سال 90 حداقل 45 تا 50 هزار سند علمی را در پایگاه های بین المللی علمی به ثبت  رساندیم که این آمار در حال حاضر به بیش از 70 هزار رسیده است.

رحیمی تاکید کرد: در سال های دو دهه فوق نرخ رشد تعداد مقالات علمی چاپ شده در پایگاه های بین المللی 4 تا 5 سال اول شد. بنابراین تحول انقلاب گونه حوزه علمی ایران در دنیا بر اساس این آمارها بوده است. اگر چه این موارد به این معنا نیست که ما حرف اول را در عرصه علمی دنیا می زنیم چرا که ما باید همچنان در این عرصه شاگردی کنیم.

معاون سابق پژوهشی و فناوری وزارت علوم یاد آور شد: بر اساس زیرساخت هایی که در عرصه علم و فناوری در کشور فراهم شده است می شود در آینده در تعداد قابل توجهی از زمینه ها به مرجعیت  علمی برسیم اما این وضعیت مشروط به احراز شرایط است و من دغدغه دارم که کم توجهی موجب نشود که ما این موقعیتی را که کسب کردیم نه تنها رشد نکنیم بلکه ضعیف تر نیز شویم اگرچه رشد نکردن به این معنا نیست که ما پس رفت داشته باشیم برداشت ما این است که آن نرخ رشد قابل قبول اتفاق نیفتد.

این پژوهشگر برتر افزود: دنیای امروزیک دنیای قابت است یعنی اگر ما بتوانیم در حوزه های علمی رشد کنیم باز عقب افتاده ایم. بنابراین باید تلاش شود که نه تنها پا به پای رشد علمی دنیا حرکت کنیم بلکه باید این شتاب را نیز تندتر کنیم تا بشود فاصله را با دنیای پیشرفته علم و فناوری کمتر نماییم.

وی خاطر نشان کرد: برای رقابت در دنیای علمی قاعدتا باید شرایطی فراهم شود یعی یک بازآرایی و ساماندهی در دانشگاه های ما صورت بگیرد تا اعتبارات موجود این مراکز بهینه و در جای خود صرف شود متاسفانه این سامان در حال حاضر در مراکزز علمی ما وجود ندارد. ضمن اینکه باید توجهی ویژه صورت بگیرد تا زیرساخت های علمی از نظر تجهیزات دانشگاه مدام به روز شوند.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: در حال حاضر بسیاری از ابزارهای آزمایشگاهی در کشور ما خریداری می شود اما این وضعیت در برخی دانشگاه های ما به دلیل عدم قوت مالی کافی نیست با توجه به اینکه برخی ابزارهای آزمایشگاهی لاجرم باید از خارج تامین شود بنابراین باید سرمایه گذاری مالی خوبی در این عرصه صورت بگیرد.

رحیمی اظهار کرد: به هر حال می شود گفت از سال 70 تا 90 یعنی در طول دو دهه یک تحول انقلاب گونه یک رشد و تکامل در جایگاه علمی خود داشتیم. اما با این وجود در شرایط فعلی یک سری از برنامه ها، سیاست ها و رفتارها در دانشگاه های ما مورد تجدید نظر قرار بگیرد تا بتوانیم نرخ رشد علمی خود را حفظ کنیم.

وی در پایان تاکید کرد: به نظر من سیستم دانشگاه های ما طی 10 سال اخیردر حوزه های علمی و فناوری به صورت بهینه کار نمی کنند به همین جهت ساختارهای درونی این مراکز باید به تدریج اصلاح شود تا بتوانیم از منابع خود استفاده خوبی داشته باشیم.