چگونه دانشگاهی پژوهش‌مدار داشته باشیم؟

مهدی مجلسی دانشیار گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی به مناسبت هفته پژوهش و فناوری در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا در همدان اظهار کرد: پژوهش فرایندی است منطقی و معقول برای توسعه کیفی همه امور و یکی از اساسی‌ترین نیاز‌ها برای دستیابی به یک کشور پیشرفته و توسعه یافته همه‌جانبه است.

وی افزود: با پژوهش است که می‌توان یک کشور را به قدرت و استقلال لازم رساند، کشوری که فعالیت‌هاش بر مبنای تولید علم و پژوهش متمرکز باشد، می‌تواند در تمام زمینه‌ها چه سیاسی، چه اقتصادی، چه فرهنگی و چه اجتماعی توسعه و پیشرفت کند.

مجلسی بیان کرد: اصولاً توسعه و پیشرفت در هر زمینه‌ای ارتباط مستقیم با پژوهش و تحقیقات علمی دارد و در کشور‌های توسعه یافته تمام فرایند‌های اداره کشور مبتنی بر علم و پژوهش است

**استفاده از علوم و تجربیات علمی کشور‌های دیگر

عضو هیئت علمی گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان عنوان کرد: همانطور که پژوهش و تحقیق منحصر به یک کشور و یک مملکت نیست. دانشمندبودن و دانشمندشدن و پژوهش کردن نیز مختص مردم یک کشور خاص نیست. استفاده از علوم و تجربیات علمی کشور‌های دیگر نیز مقدمه کار پژوهش است.

معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی همدان اظهار کرد: پژوهش حیطه و دامنه‌های فراوان و زیادی دارد هر کدام از این حیطه‌ها نیز مخصوص یک کشور خواست نمی‌شود؛ اگر فقط چشم به دانسته‌ها و پژوهش‌های کشور‌های دیگر و دانشمندان آن‌ها داشته باشیم شاهد رشد و پیشرفت کشور خود نخواهیم بود.

وی با بیان اینکه همه افراد به شرط مهیابودن امکانات و شرایط خاص توانایی تحقیق و پژوهش دارند، گفت: در کشور ما توانایی‌ها و استعداد‌های فراوانی وجود دارد و این استعداد‌ها باید در راه پیشرفت علم نقش ایفا کنند. در برخی حوزه‌ها که توجه به پژوهش در آن بیشتر بوده شاهد توسعه همه جانبه در کشور بوده‌ایم. توسعه در بخش‌های فناوری‌های زیستی، نانو، تولید توربین، تولید ماهواره، هسته‌ای و.... مثال‌هایی از بخش‌هایی است که در آن توجه جدی به امر تحقیق و پژوهش شده و شاهد پیشرفت در کشور بوده‌ایم.

دکتری بیومکانیک ورزشی در پاسخ به این پرسش آنا که مهتم‌رین موانع پژوهش در ایران چیست؟ اظهار کرد: قوانین دست و پاگیر در نهاد‌های مختلف کشور، عدم تصمیم‌سازی مبتنی بر علم و تحقیق در جای‌جای ادارات و نهاد‌های کشور ازجمله چالش‌های اساسی در امر توسعه پژوهش در کشور بوده و کندبودن حرکت به سمت پیشرفت و ترقی کشور در برخی از جا‌ها نشان دهنده استفاده نکردن مسئولان این بخش‌ها از یافته‌های علمی و پژوهش است.

مجلسی بیان کرد: اگر خواهان توسعه با شتاب کشور و روزافزون کشور هستیم، چاره‌ای جز ارتباط صنعت، فرهنگ، اجتماع و سیاست با یافته‌های پژوهشی و توسعه تحقیق و ارتباط با دانشگاه‌ها نیستیم. بی‌توجهی به شرکت‌های دانش‌بنیان و استفاده از یافته‌های علمی دانشگاه‌ها در امور جاری و توسعه همه‌جانبه یکی از مشکلات کشور است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی همدان اضافه کرد: در حوزه علوم انسانی در سال‌های اخیر شاهد تلاش‌هایی هرچند ناکافی برای توسعه و استفاده از مبانی نظری علوم انسانی در کشور بوده‌ایم؛ اما همچنان شاهد آنیم که استفاده از منابع کشور‌های غربی در امر علوم انسانی در بسیاری از دانشگاه‌ها شایع است.

وی تاکید کرد: در حوزه علوم انسانی نظریه پرداز‌های بزرگی در گذشته و حال داریم باید زمینه برای ارائه نظر این دانشمندان فراهم شود و وزارت علوم در این امر وظیفه اصلی را به عهده دارد که باید به وظیفه ذاتی خود عمل کند.  

وی در پاسخ به این پرسش خبرنگار آنا که چگونه می‌توانیم دانشگاهی پژوهش‌مدار داشته باشیم؟ گفت: دانشگاهی که ارتباط با صنعت را جزء وظایف ذاتی خود می‌داند و دغدغه پیشرفت کشور را دارد، باید به امر پژوهش و تحقیق و توسعه تجهیزات و امکانات مربوط به آن توجه بیشتری داشته باشد. تا وقتی که پژوهش مقاله محور باشد و به توسعه کمی آن توجه شود، پیشرفت آنچنانی در امر ترقی در تمام حوزه‌ها نخواهیم داشت.

** ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان مبتنی بر فعالیت‌ استادان و دانشجویان پژوهشی

مجلسی افزود: در کشور‌های توسعه یافته پژوهش‌ها مسئله‌محور و نیاز محور است. یعنی برای رفع یک مشکل، در همه زمینه‌ها، پژوهش انجام می‌شود. توسعه هسته‌های علمی، مراکز تحقیقاتی، ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان مبتنی بر فعالیت‌های استادان و دانشجویان پژوهشی می‌تواند به توسعه پژوهش در دانشگاه و رایزنی با نهاد‌ها و ارگان‌های خصوصی و دولتی برای جذب بودجه پژوهشی و ارتباط با آن‌ها می‌تواند اساتید پژوهش محور را در امر تسهیل پژوهش و فعالیت‌های پژوهشی کمک کند. شناساندن اساتید دانشگاه به حوزه صنعت و جامعه در تمام زمینه‌ها هم می‌تواند به امر توسعه تحقیق و پژوهش کمک کمک رساند.

معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی همدان عنوان کرد: در سال‌های اخیر توجه به پژوهش و پژوهشگر در دانشگاه مورد اغفال واقع شده است. برگزاری جلسات معرفی تولیدات علمی استادان برای دانشجویان، توجه اساسی به استادان و دانشجویان پژوهشگر و تشویق آن‌ها می‌تواند انگیزه آنان را برای پژوهش افزایش دهد توجه به توسعه کمی و کیفی کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی در دانشگاه می‌توانند باعث ارتقای بعد کیفی پژوهش استادان و دانشجویان شود.

مجلسی توجه جدی به توسعه کمی و کیفی مجلات دانشگاه در این برهه زمانی را لازم و ضروری برشمرد و گفت: تلاش بیشتر برای جذب طرح‌های پژوهشی برون دانشگاهی از طریق ایجاد ارتباط مؤثر با نهاد‌های خصوصی و دولتی و برگزاری ژورنال کلاب و جلسات کارگاهی برای اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به منظور ارتقای سواد پژوهشی و توسعه همه جانبه در این زمینه باید در برنامه‌های دانشگاه گنجانده شود.