روند تخریب پوشش گیاهی پارک جنگلی غرب پایتخت بررسی شد

به گزارش خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، پارک‌ها و بوستان‌های جنگلی یکی از بهترین تفرجگاه‌های شهری و مکانی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت و پیک‌نیک‌های خانوادگی هستند. فضا‌های سبز شهری، مهم‌ترین عامل کاهش آلودگی هوا، کاهش آلودگی‌های صوتی، تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی در منطقه شهری، لطافت هوا و جذب گرد و غبار نیز هستند. به دلیل اهمیت زیاد و اثرات مثبت فراوان، این فضا‌ها می‌توانند در حل بخش چشمگیری از مشکلات و مسائل شهری، نقش مهمی را ایفا کنند. افزایش جذابیت شهر و رونق گردشگری نیز، می‌تواند از دیگر نقاط قوت فضا‌های سبز شهری به شمار بیاید.  

پارک چیتگر یکی از پارک‌های جنگلی تهران است که در غرب پایتخت و در سال ۱۳۴۲، توسط سازمان جنگل‌ها و مراتع احداث شد. این پارک جنگلی در مسیر باد‌های غربی است، از این‌رو در تلطیف هوای این کلان‌شهر سهم بسزایی دارد. این بوستان از امکانات تفریحی و رفاهی متنوعی همچون پیست دوچرخه سواری، پیست پیاده‌روی، باشگاه سوارکاری، باغ وحش، باغ راز هستی و... برخوردار است. در سال ۱۳۷۸ پس از شکل گیری شهرداری منطقه ۲۲ و از آن‌جایی که پارک چیتگر جزو اراضی این منطقه بود به شهرداری تحویل شد و از آن زمان تاکنون زیر نظر شهرداری منطقه ۲۲ تهران، اداره و نگهداری می‌شود.

**پارک جنگلی چیتگر در معرض خطری جدی

پارک چیتگر از بزرگ‌ترین بوستان‌های جنگلی استان تهران به شمار می‌رود. هدف از احداث این بوستان جنگلی که در آغاز مسیر وزیدن باد غربی به شهر تهران قرار گرفته، تصفیه آب و هوای تهران و جلوگیری از باد‌های شدید غرب به شرق در پایتخت بود. این پارک از شمال به زمین‌های چیتگر، از جنوب به آزاد راه تهران کرج، از غرب به شهرک سرو آزاد و باغ گیاه شناسی ملی ایران و از شرق به دریاچه چیتگر و پارک خرگوش دره محدود می‌شود. در مجموع، مساحت درختی پارک در حدود ۸۴۰ هکتار که با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای گوگل ارث سال ۱۴۰۱ محاسبه شده است. حدود ۵۳% از درختان آن گونه‌های سوزنی برگ، مانند کاج الداریکا، سرو خمره‌ای و سرو نقره‌ای هستند و حدود ۴۷% باقیمانده از درختان پارک را، درختان پهن برگ ازجمله اقاقیا، زبان گنجشک، ارغوان، نارون چتری، داغداغان، بلوط، پلت، زینتی و ایلان، تشکیل می‌دهد.

با وجود همه نکات مثبتی که تاکنون برای فضا‌های سبز و پوشش گیاهی نام برده شد، اما متاسفانه در یکی دو دهه اخیر، پوشش گیاهی در پارک جنگلی چیتگر در معرض خطر جدی قرار گرفته است. معضل اصلی درختان بوستان چیتگر، کم آبی و آتش سوزی است. شرایط نامساعد جوی، مثل سرمای ناگهانی، گرمای شدید، کمی رطوبت هوا، بافت نامناسب خاک، عمق کم خاک، شیب نسبتاً تند منطقه و... نیز تاثیرات سویی بر رشد و نمو درختان گذاشته است. عوامل دیگری هم همچون ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها، حشرات و ... باعث بیماری در گیاهان این منطقه می‌شود.

** دستیابی به اطلاعات مفید با شاخص نرمال شده پوشش گیاهی

شاخص نرمال شده تفاضل پوشش گیاهی به عنوان یکی از محبوب‌ترین شاخص‌های پوشش گیاهی است که اطلاعات مفیدی از ساختار موجود در گیاهان و میزان فتوسنتز آن‌ها در اختیار قرار می‌دهد. مقدار این شاخص، همیشه بین ۱- و ۱+ است. مقادیر بین ۱- و ۰ نشان دهنده گیاهان مرده یا اجسام غیر آلی مانند سنگ‌ها، جاده‌ها، خانه‌ها و آب است. مقادیر شاخص NDVI برای گیاهان زنده بین صفر (کم‌ترین مقدار سلامت) تا یک (سالم‌ترین مقدار سلامت) است.