بهبود سطح قابلیت مقایسه صورت‌­های مالی با ارائه طرحی نوین

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ قادر بابایی دکتری حسابداری و عضو هیئت علمی تمام‌وقت گروه حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد آذرشهر تحصیلات ابتدایی و راهنمایی را در شهرستان آذرشهر به پایان رساند و برای ادامه تحصیل به تبریز نقل مکان کرد و تحصیلات دانشگاه را در رشته حسابداری انجام داد.

بابایی می‌گوید: اصلی‌ترین علاقه من پژوهش و تدریس در حوزه مالی ـ حسابداری و حسابرسی است؛ بنابراین همواره برای اجرای اقدامات و فعالیت‌های خلّاقانه در این حوزه علاقه‌مند بوده و هستم.

عضو هیئت علمی تمام‌وقت گروه حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد آذرشهر می‌افزاید: در این راستا تاکنون موفق به چاپ و ارائه ۶ مقاله علمی پژوهشی وزارتین، یک مقاله در اسکوپوس، یک کرسی علمی و ترویجی و بیش از ۱۵ مقاله در همایش­های معتبر داخلی و خارجی شده‌ام. دو مقاله علمی و پژوهشی نیز در حال داوری دارم.

بابایی با کار روی قابلیت مقایسه صورت‌های مالی در سال‌های اخیر توجه همگان را به خود جلب کرده و در این زمینه مطالعات فراوانی داشته و در این راستا الگویی براساس تئوری ارزش‌گذاری نسبی بعد از مطالعه از طریق روش علمی ارائه کرد.

خبرنگار آنا در راستای بررسی جزئیات طرح و ایده عضو هیئت علمی تمام‌وقت گروه حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد آذرشهر که در دهمین نمایشگاه نوآوری و فناوری ربع رشیدی تبریز هم شرکت داده شد با قادر بابایی گفت‌و‌گوی کرده است که در پی می‌آید:

**بهبود سطح قابلیت مقایسه صورت‌­های مالی هزینه­‌های کسب اطلاعات را کاهش داده است

آنا: جرقه اولیه طرح و ایده موردنظر چه زمانی به ذهن شما رسید و چه چیزی موجب اجرای آن شد؟

بابایی: همواره مطالعه مباحث جدید در حوزه مالی و حسابداری برای بنده جذابیت دارد، در این راستا موضوع قابلیت مقایسه صورت‌های مالی در سال‌های اخیر به‌خصوص بعد از ارائه الگوی سنجش این ویژگی کیفی توسط دی فرانکو و همکاران (۲۰۱۱) نظرم را به خود جلب کرد.

با توجه به مطالعات فراوان در حوزه ارزش‌گذاری شرکت‌ها و سابقه تدریس چند ساله در مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد به این فکر افتادم تا الگویی نوین با رویکردی متفاوت برای سنجش قابلیت مقایسه صورت‌های مالی ارائه کنیم.

در این راستا الگویی براساس تئوری ارزش‌گذاری نسبی بعد از مطالعه از طریق روش علمی ارائه شد و یافته‌های آن در مجله علمی و پژوهشی بررسی‌های حسابداری و حسابرسی دانشگاه تهران به چاپ رسید.

آنا: چه اهدافی را در این تصمیم و طرح خود دنبال کردید و این ایده و طرح برای چه مقاصدی سودمند است و کارایی و کاربرد دارد؟

بابایی: تحلیل پیام اطلاعات و کسب شناخت از هر شرکت به طور خاص برای اشخاص، کار بسیار دشواری است. در نتیجه سرمایه‌­گذاران و اعتباردهندگان تمایل دارند استفاده از اطلاعات خاص هر شرکت را در تصمیم‌گیری­‌ها و قضاوت­‌های خود کاهش دهند.

بهبود سطح قابلیت مقایسه صورت‌­های مالی، هزینه­‌های به‌دست آوردن اطلاعات را کاهش داده و عدم تقارن اطلاعاتی را تقلیل و قابلیت فهم اطلاعات مالی را افزایش می­‌دهد؛ بنابراین با قابلیت مقایسه صورت‌­های مالی، میزان وابستگی استفاده­‌کنندگان به اطلاعات منتشر شده از سوی مدیریت را کاهش می­‌دهد.

**هزینه یک‌میلیارد ریالی برای به سرانجام رسیدن پروژه جدید حسابداری

آنا: یافته‌­های حاصل از آزمون اعتبارسنجی الگوی ارائه شده چه چیزی را نشان می‌­دهد؟

بابایی: این یافته‌ها نشان می‌دهد که نسخه­‌های معرفی شده مبتنی بر تئوری ارزش­‌گذاری نسبی در این پژوهش توانایی تبیین هر سه پیامد مهم قابلیت مقایسه صورت­‌های مالی شامل عدم تقارن اطلاعاتی، ریسک غیرسیستماتیک و ارزش ایجاد شده برای سهامداران را به شکل قوی­‌تری نسبت به مدل دی­فرانکو و همکاران (۲۰۱۱) در کشور ایران دارند.

با توجه به این­که مدل ارائه شده ابعاد جامع­‌تری از قابلیت مقایسه صورت­‌های مالی را به نسبت مدل­‌های قبلی مدنظر قرار داده است، استفاده از این مدل­ موجب می­‌شود که تصمیمات فعالان بازار سرمایه هرچه بیشتر به سمت تحلیل­‌های بنیادی سوق پیدا کند و رفتار‌های احساسی و توده‌­ای در بازار سرمایه کمرنگ‌­تر شود و در نهایت کارآیی کل بازار سرمایه افزایش یابد.

آنا: آیا طرح و ایده شما نمونه خارجی دارد؟ اگر پاسخ مثبت است ایده‌تان چه مزایایی در مقایسه با نمونه خارجی دارد؟

بابایی: مطابق بررسی‌­های انجام شده، الگوی اندازه­‌گیری دی­فرانکو و همکاران (۲۰۱۱) تحت تأثیر قابلیت مقایسه اقتصادی قرار می‌­گیرد؛ چراکه آن‌ها بازده سهام را به‌عنوان شاخصی برای رویداد‌های اقتصادی و سود را به‌عنوان معیار خروجی‌­های صورت­‌های مالی به‌کار می‌­گیرند.

سطوح مختلف کارایی بازار سرمایه و عوامل متعدد غیرحسابداری در سطح کشور‌های مختلف هم می­‌توانند بر بازده سهام که مبنای محاسبه قابلیت مقایسه صورت‌­های مالی دی­فرانکو و همکاران (۲۰۱۱) است، اثرگذار باشند.

رویکرد مطرح شده در این پژوهش به‌عنوان معیاری جدید برای سنجش قابلیت مقایسه صورت­‌های مالی مانند تغییرات قیمت سهام را به تغییرات طیف وسیعی از ارقام حسابداری گزارش شده مرتبط می­‌سازد و بر منافع اکثریت استفاده­‌کنندگان صورت­‌های مالی به‌خصوص سرمایه­‌گذاران تمرکز دارد.

از این رو می‌­توان نتیجه گرفت معیار کمّی سنجش قابلیت مقایسه صورت‌­های مالی معرفی شده در این پژوهش می­‌تواند محدودیت­‌های معیار‌های دی­فرانکو و همکاران (۲۰۱۱) و کیم و همکاران (۲۰۱۳) را که فقط بر یک عنصر از صورت­‌های مالی مانند سود و زیان یا بدهی­‌ها به شکل مطلق تمرکز کرده بودند را مرتفع کند.

از سویی قابلیت مقایسه صورت‌های مالی بر معیارهای مدیریت سود واقعی (جریان غیرعادی وجوه نقد عملیاتی، هزینه‌های غیرعادی تولید، هزینه‌های غیرعادی اختیاری) تأثیر مستقیم و معنا‌دار دارد.

به عبارتی با افزایش قابلیت مقایسه، تمایل مدیران به مدیریت سود واقعی در راستای ارائه مطلوب عملکرد جاری خود با دستکاری فعالیت‌های واقعی مانند تولید بیش از اندازه و افزایش غیرعادی حجم فروش افزایش می‌یابد.

آنا: هزینه اجرای طرح و ایده شما چقدر بوده است؟

بابایی: هزینه اجرای این طرح تاکنون بیشتر در قالب هزینه حق‌التحقیق و گردآوری داده‌های مورد نیاز بوده است که مبلغی بیش از یک میلیارد ریال برآورد شده است.

آنا: طرح و ایده موردنظر اکنون در چه مرحله‌ای است؟

بابایی: این طرح در مرحله تهیه برنامه کاربردی قرار دارد و برنامه‌ریزی شده که در یک سال آینده برنامه کاربردی این طرح در قالب یک افزونه در گوشی‌ها و کامپیوترها قابل نصب باشد، امید آن است که از سمت سازمان بورس، بانک‌ها و سازمان حسابرسی مورد توجه بیشتری قرار گیرد.