طبایی: سعدی حق استادی به گردن حافظ دارد

علیرضا طبایی، شاعر و غزلسرای پیشکسوت کشورمان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا و به مناسبت یکم اردیبهشت‌ماه و روز سعدی، درباره پدیده شعر و ادب فارسی گفت: «متاسفانه در دهه‌های قبل، به خصوص در دوران پیش از انقلاب، خیلی‌ها سعدی را مورد کم‌لطفی قرار دادند. حتی گروه‌های به اصطلاح چپ‌اندیش او را با استفاده از تعابیری، تحقیر می‌کردند.»

وی ادامه داد: «در چنین قیاس‌های غیرمنصفانه بود که حافظ، بیشتر و بیشتر برتری یافت. البته شکی در این نیست که حافظ شاعر بزرگی است، اما نه تنها سعدی چیزی کم از حافظ نداشته، بلکه از وجوه مختلفی حتی به حافظ برتری دارد.»

سراینده مجموعه «تندر اما ناگهانی» ادامه داد: «از منظر دیگر، نباید فراموش کنیم که به دلیل تقدمِ سعدی بر حافظ، سعدی حق استادی به گردن حافظ دارد، چراکه بدون شک حافظ از تجربیات سعدی، چه در نگاه و اندیشه و چه در شیوه‌های سرایش و رندی‌ها، تاثیر پذیرفته است.»

این شاعر پیشکسوت در پاسخ به این سوال که کدام یک از وجوه شاعرانگی سعدی، بیش از همه در کارنامه غزلسرایی او تاثیر گذار بوده، اظهار داشت: «من درس‌های زیادی از گلستان و بوستان و مجموعه غزلیات سعدی گرفته‌ام اما آنچه بیشتر برایم جذاب بوده، روانی کلام در عین فخامت در شعرهای سعدی است.»

وی توضیح داد: «در سروده‌های سعدی، کلمات کاملا یک‌دیگر را پیدا کرده و کامل می‌کنند و هیچ کدام در محل نابجایی ننشسته‌اند. من هم تلاش کردم در آثار به این ویژگی برسم؛ یعنی حلاوت زبان در عینِ رعایتِ اصول زبان فارسی. همانطور که می‌دانید، سعدی استاد زبان فارسی نیز هست و آنچه ما امروز به عنوان الگوهای زبانی در اختیار داریم را تا حد زیادی مدیون سعدی هستیم.»

طبایی در پاسخ به این سوال که چرا نکته‌بینی‌ها، رندی‌ها و به طور کلی اندیشه‌های منعکس در آثار سعدی، در زمانه ما نیز مخاطبان را اغنا می‌کنند، اظهار داشت: «به نظر من دلیل این اتفاق، شباهت‌ میان رویدادها و حوادث زمانه ما با دوران زندگی سعدی و البته حافظ است؛ چرا که هر دو آن‌ها، در اقلیم شیراز و در شرایط اجتماعی نزدیک به هم زندگی کرده‌اند که شباهت‌هایی به دوران حاضر نیز دارد.»

سراینده مجموعه «مادرم ایران» در تشریح مقام سعدی خاطر نشان کرد: «سعدی یک روح و یک عالَم چند بعدی است؛ آنچنانکه نمی‌شود فقط به بعد شاعری‌اش اشاره کرد. او نه تنها در تغزل و بیان عواطف انسانی، بلکه در مقام یک حکیم و معلم اخلاق نیز نقش‌آفرینی کرده است.»

وی ادامه داد: «همانطور که می‌دانید سعدی 30 سال از عمر خود را در سفر گذراند و تجربیات سفر، از او انسانی پخته و اندیشمند ساخت. به عنوان مثال می‌گوید که در ترابلس، او را به کار گِل واداشته‌اند و... حتی اگر فرض کنیم خیال‌پردازی هم در این زمینه وارد شده باشد، بازهم نمی‌توان تجربیات سعدی را انکار کرد.»

طبایی ضمن بیان این مطلب که سعدی از هر منظر، یکی از نوادر تاریخ ایران زمین است، گفت: «او در فلسفه، حکمت و اخلاق، الگو است و در شعر نیز، کمتر شاعری توانسته است به جایگاه او دست پیدا کند.»