عابدی: در ساخت فیلم، نسل تنبلی شده‌ایم/ ابتدا رنگ و لعاب فیلم است که شما را جذب می‌کند

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا در ابتدای این نشست محمدرضا عابدی درباره تفاوت تجربه‌اندوزی و تجربه‌گرایی گفت: «کلمه تجربه در فارسی به دو شکل تجربه‌اندوزی و تجربه‌گرایی بیان می‌شود. اهمیت تجربه‌اندوزی کم نیست چون قبل از تجربه گرایی، تجربه‌اندوزی اتفاق می‌افتد، اما تجربه‌گرایی مبحث اصلی ماست.»

وی افزود: «در هنر پویانمایی تجربه‌گرایی به معنای نوعی نوآوری است. انسان به طور غریزی و اکتسابی به چیزهای جدید علاقه داشته و دوست دارد هرچه استفاده می‌کند با دیگران متفاوت باشد.»

وی ادامه داد: «تنوع در هنر وجود دارد و در تاریخ هنر در حال تغییر هستیم. بحث اصلی ما درباره نوجویی و تجربه‌گرایی است. انسان به طور دائم نمی‌خواهد کاری را که قبلاً دیده، ببیند. شروع پویانمایی با حرکت، خط و رنگ بسیار جالب بود اما به تدریج در کشورهای مختلف به تجربه‌گرایی روی آوردند.»

کارگردان و نویسنده «داستان جنگل» یادآور شد: «بین جوانان ما نوعی راحت‌طلبی و تنبلی به وجود آمده و با کمی تغییر حرکتِ یک خط، فکر می‌کنند پویانمایی کار کردند. صحبت مشخص من با افرادی است که فیلم کوتاه می‌سازند. معتقدم حتی سریال سازهای پویانمایی می‌توانند این تجربه‌ها را پیاده کنند. البته سریال‌سازها هم جدا از این عرصه نیستند، زیرا مخاطب آن‌ها کودک است و پویانمایی زیاد می‌بینند.»

وی افزود: «وظیفه سنگین ما این است که تماشاگر را پای کار پویانمایی بنشانیم. این‌که شما چه‌طور ویترین خود را تزیین می‌کنید تا تماشاگر را پای اثر نگه دارید، اهمیت دارد. بچه‌هایی که کار کوتاه می‌سازند، کارشان دشوارتر است؛ چون قصد سریال‌سازی ندارند و می‌خواهند در 7 دقیقه مفهوم را برسانند، اما مهم این است که چه کاری باید انجام دهیم که حرفی بگوییم که کمتر گفته شده است. کار شما خیلی سخت است چون مخاطب ما در 4 سالگی با فیلم‌های مختلف و رایانه روبروست و چشمش اشباع می‌شود.»

وی عنوان کرد: «فیلم‌سازان کوتاه باید تحقیق کنند و فیلم‌هایی که تا به حال ساخته شده را ببینند. در ساخت فیلم کوتاه راحت‌طلبی و تنبلی جایی ندارد. سال‌های قبل بسیاری از فیلم‌ها رد شد و رقابت خیلی فشرده است. دلیل این‌که فیلم‌های ما به جشنواره‌های الف دنیا راه پیدا نمی‌کنند این است که آن‌ها برای فیلم‌های خود زحمت می‌کشند، از فکرشان به طور خلاقانه استفاده می‌کنند و یک فیلم 5 دقیقه‌ای تولید می‌کنند که در مجموع ممکن است 60 جایزه دریافت کند. وظیفه ما این است که مخاطب خودمان را به طور مدام روبروی فیلم نگه داریم.»

این کارشناس پویانمایی با بیان این‌که من به شدت به فرم ارایه اثر اعتقاد دارم، افزود: «طی سه دهه اخیر فرم زیر سوال رفته و محتواگرایی باب شده است. لزوماً نباید فیلم، حاوی آموزش باشد بلکه انسان نیاز به زیبایی دارد. در حقیقت من محتوا را رد نمی‌کنم اما آن را ارجح بر فرم نمی‌دانم. مسوولان ما به دلیل عدم شناخت فرم و شکل در سینمای پویانما به هیچ وجه از چگونگی مراحل ساخت نمی‌پرسند. نتیجه این می‌شود که شما یک قصه خوب را با یک فرم بد می‌سازید که امکان دیده شدن آن نیست.»

عابدی افزود: «کسی که به یک موضوع فکر می‌کند باید در کنارش به شکل ارایه آن هم فکر کند. ممکن است تماشاگر شما بدون آن‌که متوجه مضمون فیلم شود، از زیبایی آن لذت ببرد. وظیفه انیماتور این است که زیبایی را در قالب فرم خوب نشان دهد؛ پشت تمام اجزای فیلم باید چنین تفکری باشد. به طور عمده جایگاه فیلم کوتاه پویانمایی جشنواره است و سینمای مستقلی برای آن نداریم.»

وی خاطرنشان کرد: «این جمله که چه اتفاقی می‌افتد که این اثر را می‌سازید، بزرگ‌ترین درد ما و یکی از موانع اصلی پیشرفت ما به سوی یک سینمای خوب است؛ یعنی به طور رسمی به ما می‌گویند شما باید برای کودک و نوجوان معنا و مفهوم خلق کنید و هیچ وقت به ما نگفته‌اند فیلم زیبا بسازید. این کار اصلی ما نیست بلکه آموزش و پرورش برای این آموزش وجود دارد.»

کارگردان «طعم شیرین عسل» توضیح داد: «مدعی هستم یک محتوای بسیار ناچیز و ضعیف را با یک فرم بسیار قوی آنچنان می‌توانیم خلق کنیم که تا پایان تماشاگر را پای تلویزیون بنشانیم. من ضد محتوا نیستم، بلکه گاهی محتوا خوب است، اما گرافیک و موسیقی کار خوب نیست و انسان باید در خدمت زیبایی باشد.»

وی افزود: «مخالف محتوا نیستم اما می‌گویم وقتی تلویزیون را روشن می‌کنید، ابتدا رنگ و لعاب آن است که شما را جذب می‌کند. برای رسیدن به محتوای فیلم با دیدن یک فریم از فیلم به آن رأی دادم. همیشه اول تکنیک و فرم را در یک لحظه و یک فریم می‌بینید، اما محتوا را در طول زمان در می‌یابید. مهم این است که قاب اول خود را با یک قاب زیبا ببندید و بعد منظورتان را در قالب آن بیان کنید.»

عابدی ادامه داد: «با فرم، شکل و زیبایی تصویر و ایده‌های نو می‌توانیم در فریم اول حرفمان را بگوییم. اصلاً منظورم این نیست که خط قرمز بر محتوا بکشیم بلکه انسان به طور غریزی به دنبال زیبایی است و یکی از وظایف کار هنر تصویر کردن کارهایی با ابعاد زیباست که تماشاگر از آن لذت ببرد؛ حتی امکان طرح فقر به زیباترین شکل ممکن وجود دارد.»

کارگردان «نانو در پارک» در پایان گفت: «معتقدم تصمیم گیرندگان در سازمان‌های ما جسارت کامل را ندارند و اگر بدانند فرد چه‌طور فیلم می‌سازد، اهمیت دارد. باید پشت تمام کارها و استفاده از تمامی عوامل، نوگرایی وجود داشته باشد. باور کنید بعضی اوقات ما در ساخت فیلم، نسل تنبلی شدیم و گاهی کمبودها باعث خلاقیت شده است. الان تکنیک زده شدیم و دیجیتالی شدن بر سر ما سایه انداخته است.»