دو درس مهم انتخابات هفتم اسفند

با درخواست حامیان و یا تصمیم شخصی، تعداد زیادی از شخصیت‌های سرشناس ملی، منطقه‌ای و محلی از چند ماه قبل برای ثبت نام نمایندگی دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در انتظار موعد مقرر بودند. بالاخره موعد فرارسید و در جای‌جای کشور نامزدهای زیادی ثبت نام کردند.

هر کس بر این باور بود که کوچکترین ایرادی به تأیید صلاحیت او وارد نیست و بنابراین از صافی بررسی صلاحیت به سلامت عبور خواهد کرد. البته نامزدها می‌دانستند که برای ورود به مبارزات انتخاباتی باید از هفت خوان رستم عبور کنند.

اولین ایستگاه بررسی صلاحیت‌ها، هیأت‌هایی اجرایی بود که 93 درصد از داوطلبان را با تأیید صلاحیت خشنود کردند.

کار به اینجا تمام نمی‌شد مرحله اصلی تأیید صلاحیت مربوط به هیأت‌های نظارت در شهرستان، استان و مرکز و نهایت شورای نگهبان بود.

هنوز خنده نیم‌بندی بر لبان نامزدها از نتیجه تأیید صلاحیت‌ها در هیأت‌های اجرایی جاری بود که هیأت‌های نظارت تنها خوشحالی 40 درصد از داوطلبان را استمرار بخشیدند ولی طعم تلخی به ذائقه 26 درصد، از طریق رد صلاحیت و 28 درصد نامزدها از طریق عدم احراز چشاندند.

اکثریت قریب به اتفاق لیدرهای جناح اصلاح‌طلب و حامیان دولت با دیدن نتیجه بررسی صلاحیت خود انگشت به دهان شدند. این حالت غیرمنتظره موجب شد در اغلب حوزه‌های انتخابیه کشور این جناح با اولویت‌های درجه سوم خود از در مذاکره درآید.

اصلاح و اعتدال بلافاصله دست به‌کار شد و استراتژی خود را شرکت در انتخابات تحت هر شرایطی اعلام کرد و با بررسی ویژگی‌های نامزدهای باقی‌مانده افراد دیگری را برگزید. هر نامزد رد و عدم احراز صلاحیت در جناح اصلاح‌طلب و اعتدال نیز مطابق خواست خود پشت سر نامزد برگزیده این جناح قرار گرفت. این درس را اکبر هاشمی‌رفسنجانی در انتخابات سال 92 به مردم ایران داد. پیام او بعد از رد صلاحیت این بود که در ناامیدی بسی امید است!

حامیان جناح اصلاح‌طلب و اعتدال در این وانفسا وقتی با رد صلاحیت لیدرهای انتخاباتی، آمال و آرزوهای خود را بر باد رفته دیدند با تمام قوا پشت سر بزرگان و مصلحت‌اندیشان خود ایستادند و با مشارکت باشکوه در انتخابات هفتم اسفتد از راهیابی لیدرهای جناح اصولگرا و متحدان تندرو آنها به‌ویژه در تهران و کلانشهرها به مجلس جلوگیری کردند.

این هم درس دوم انتخابات اخیر بود.

این شیوه رأی‌دهی ایرانی‌ها که استراتژی کارآمد و بسیار قوی است، انسان را یاد رباعی ابوسعید ابی‌الخیر می‌اندازد:

اسرار ازل را نه تو دانی و نه من
وین حرب معما نه تو خوانی و نه من
هست از پس پرده گفتگوی من و تو
چون پرده در افتد نه تو مانی و نه من

در چنین وانفسایی با توجه به پشت در مجلس ماندن بزرگان هر دو جناح، پیش‌بینی نمی‌شود که مجلس دهم چندان قوی باشد. دود هر‌گونه ضعف توان نمایندگان نیز به چشم مردم ایران می‌رود و بخشی از فرصت‌های تاریخی کشور را به هدر می‌دهد.

از این‌رو شایسته است بزرگان نظام سازوکاری جدید برای نظارت بر انتخابات دراندازند که افراد شایسته‌تر و نیروهای توانمندتر کشور بر کرسی قانونگذاری جلوس کنند.

---------------------------------------------------------------

* نویسنده و پژوهشگر رسانه